DOI Artikel:
Sōtēriu, Geōrgios A.: O en Thēbais Byzantinos naos Grēgoriou tou Theologou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14363#0033
Α Ε 1924
Ό έν Θήβαις ναός Γρηγορίον τοϋ Θεολόγου
23
0,15 μ.) έκ λευκοΰ μαρμάρου (είκ. 43) έχων εις τάς δύο πλαγίας όψεις έγκοπάς- ή χρήσίς
του είναι δύσκολον να καθορισθή. Εις την έμπροσθεν πλευ-
ράν φέρει εντός λαξευμένου πλαισίου δοχεϊον, έξ ού έκφΰονται
δύο κλάδοι κληματίδος, έν μέσο) των οποίων έπικάθηται σταυρός.
Ή τέχνη τοϋ ανάγλυφου τούτου είναι επιμελής, διας^έρει δε των
άλλων γλυπτών αί σταφυλαΐ ιδίως είναι ίκανώς φυσικά! μη στε-
ρούμενοι πλαστικής ταος διαμορφώσεως. Είναι πιθανόν, ότι ώς
πρότυπον έχρησίμευσεν έργον παλαιοχριστιανικής έποχής, οπότε
£» / ' 1 / Λ. „ 81 ϊ· * "1 Ί ^40. Τμήμα γείσου μετά κλημα-
η εκ γάστρας φυοιιενη κληματις, αλ/.οτε ως ελιξ και άλλοτε με ' ' 7 ° _ "
' 1 Τ ' 1 1Γ Γ χίδος εκ τον νανδριον θηβων.
τα δύο στελέχη, όπως παρατηρείται, εις τό ήμέτερον γλυπτόν,
άπαντα συχνότερον ίδία ε'ις άνάγλυφα της Συρίας και Αιγύπτου 1. Δυνατή άφ' έτέρου είναι
και ή έκδοχή, ότι πρόκειται περι
παλαιοτέρου έργου χρησιμοποιη-
θέντος έκ νέου εις τον έρευνη-
θέντα ναόν τών Θηβών επειδή
όμως συναντώμεν τό αυτό θέμα
άνευ τοϋ σταυρού και πολυπλο-
κωτερΟΛ', αΛ,Λ. είς την αυτήν κα- 41. Μαρμάρινον γεϊοον μειά κλημαιίδος, άποκείμενον εν τω Μουοείω Θηβών.
λήν τέχνην είς έ'τερα γλυπτά τοϋ
9ου αί. (λ χ. είς άνάγλυφον τοϋ έτους 817 κοσμοϋν βάσιν κίονος είς ναόν άγ. Ζήνωνος
της Ρώμης), 2 δεχόμεθα μάλλον ώς σύγχρονον της κτίσεως τοϋ ναϋδρίου και τό ήμέτερον
καθόσον μάλιστα ουδέν άλλο δείγμα χρησιμοποιήσεως πα-
αιοτέρου ύλικοΰ ήλθεν είς φώς. Έχομεν λοιπόν είς τό άνά-
γλυφον τοϋτο άναβίωσιν ού μόνον διακοσμητικού θέματος
άλλά κα! τέχνης παλαιοτέρων προτύπων. Κατά τήν αύτήν πε-
ρίπου έποχήν αί χαλκαΐ θύραι της Αγίας Σοφίας κοσμοΰνται
ο'<-1' .. _ λ_,5, _ - > - <ν Ί ' 42. Τμήμα γεϊοον εκ τον νανδοίον
Οι ελίκων εις μορφην τοσούτον αρχαιοπρεπή, ωστε πλησια- ^' ^ θηβών
ζουσι τάς ρωμαϊκάς έλικας. Επίσης τον 90ν αιώνα έχομεν
είς τήν τέχνην τών μικρογραφιών (βλ. λ. χ. Ραπδίηαβ Ν° 540), καθώς κα! είς τά έξ ελε-
φαντοστού κιβωτίδια κα! εις τινα τών άναγλύφων της Ιταλίας έπάνοδον είς άρχαιύτερα
έ?ι.ληνιστικά πρότυπα. Αί συμπτώσεις δεν είναι τυχαΐαι. Ό 9°? αιών φέρει τά πρώτα δεί-
γματα της άναγεννήσεως τών Μακεδόνων, καθ' ήν τό έλληνίζον πνεΰμα, άντιπαλαΐον προς
τά λίαν προσφιλή θέματα της Ανατολής, δεν περιορίζεται είς τήν Κωνσταντινούπολιν.
Ή Ελλάς δεν μένει άμέτοχος είς τήν άναβίωσιν ταύτην — όσον άφορά τήν γ?αιπτικήν —
ιδίως κατά τον 110ν κα! 120ν αιώνα, ώς έπ' εύκαιρίςχ άλλης μελέτης θά ΐδωμεν.
Προς συμπλήρωσιν της σειράς ταύτης τών γλυπτών τοϋ 9ου αιώνος, ήτις ήλθεν είς
φώς κατά τό πλείστον έκ τών άνασκαφών, προσθέτομεν ένταΰθα θωράκιον έν τω Μουσείω
τών Θηβών άποκείμενον κα! έτερον γλυπτόν, έντετοιχισμένον σήμερον έν νεωτέρω ναώ τών
1 Βλ. \Υυ1ϊ£, ΑΙΙοΙιγ. υηά 1>γζ3ΐι1. Καηβί, έ. ά. είκ. ^1ιγΙ>. άοΓ 1ί. ρΓβιΐδδ. Κιιηδίδ&ππηίιιη^θη, τόμ. 25
254. πρβλ. και τοΰ αΰτοΰ, ΑΙΙο&Γ. ιιηά ηπΐΐβίβΐΐβι-ΐ. (1904) σελ. 34'2 κ. έ., ένθα παρατίθενται και πάντα τά
ΒΜλνΟΓίίΟ, ΤβίΙ I, πίν. 1. Περί παλαιοχριστιανικής κλη- συριακά παραδείγματα.
ματίδος διεξοδικώς βλέπε 8ΐΓΖ>·§ο\νδ1ίϊ, ΜβοΙιαΙΙα, έν 2 Πρβλ. εικόνα έν ΟαΙΙ&ηοο, έ'. ά. είκ. 89.
Ό έν Θήβαις ναός Γρηγορίον τοϋ Θεολόγου
23
0,15 μ.) έκ λευκοΰ μαρμάρου (είκ. 43) έχων εις τάς δύο πλαγίας όψεις έγκοπάς- ή χρήσίς
του είναι δύσκολον να καθορισθή. Εις την έμπροσθεν πλευ-
ράν φέρει εντός λαξευμένου πλαισίου δοχεϊον, έξ ού έκφΰονται
δύο κλάδοι κληματίδος, έν μέσο) των οποίων έπικάθηται σταυρός.
Ή τέχνη τοϋ ανάγλυφου τούτου είναι επιμελής, διας^έρει δε των
άλλων γλυπτών αί σταφυλαΐ ιδίως είναι ίκανώς φυσικά! μη στε-
ρούμενοι πλαστικής ταος διαμορφώσεως. Είναι πιθανόν, ότι ώς
πρότυπον έχρησίμευσεν έργον παλαιοχριστιανικής έποχής, οπότε
£» / ' 1 / Λ. „ 81 ϊ· * "1 Ί ^40. Τμήμα γείσου μετά κλημα-
η εκ γάστρας φυοιιενη κληματις, αλ/.οτε ως ελιξ και άλλοτε με ' ' 7 ° _ "
' 1 Τ ' 1 1Γ Γ χίδος εκ τον νανδριον θηβων.
τα δύο στελέχη, όπως παρατηρείται, εις τό ήμέτερον γλυπτόν,
άπαντα συχνότερον ίδία ε'ις άνάγλυφα της Συρίας και Αιγύπτου 1. Δυνατή άφ' έτέρου είναι
και ή έκδοχή, ότι πρόκειται περι
παλαιοτέρου έργου χρησιμοποιη-
θέντος έκ νέου εις τον έρευνη-
θέντα ναόν τών Θηβών επειδή
όμως συναντώμεν τό αυτό θέμα
άνευ τοϋ σταυρού και πολυπλο-
κωτερΟΛ', αΛ,Λ. είς την αυτήν κα- 41. Μαρμάρινον γεϊοον μειά κλημαιίδος, άποκείμενον εν τω Μουοείω Θηβών.
λήν τέχνην είς έ'τερα γλυπτά τοϋ
9ου αί. (λ χ. είς άνάγλυφον τοϋ έτους 817 κοσμοϋν βάσιν κίονος είς ναόν άγ. Ζήνωνος
της Ρώμης), 2 δεχόμεθα μάλλον ώς σύγχρονον της κτίσεως τοϋ ναϋδρίου και τό ήμέτερον
καθόσον μάλιστα ουδέν άλλο δείγμα χρησιμοποιήσεως πα-
αιοτέρου ύλικοΰ ήλθεν είς φώς. Έχομεν λοιπόν είς τό άνά-
γλυφον τοϋτο άναβίωσιν ού μόνον διακοσμητικού θέματος
άλλά κα! τέχνης παλαιοτέρων προτύπων. Κατά τήν αύτήν πε-
ρίπου έποχήν αί χαλκαΐ θύραι της Αγίας Σοφίας κοσμοΰνται
ο'<-1' .. _ λ_,5, _ - > - <ν Ί ' 42. Τμήμα γεϊοον εκ τον νανδοίον
Οι ελίκων εις μορφην τοσούτον αρχαιοπρεπή, ωστε πλησια- ^' ^ θηβών
ζουσι τάς ρωμαϊκάς έλικας. Επίσης τον 90ν αιώνα έχομεν
είς τήν τέχνην τών μικρογραφιών (βλ. λ. χ. Ραπδίηαβ Ν° 540), καθώς κα! είς τά έξ ελε-
φαντοστού κιβωτίδια κα! εις τινα τών άναγλύφων της Ιταλίας έπάνοδον είς άρχαιύτερα
έ?ι.ληνιστικά πρότυπα. Αί συμπτώσεις δεν είναι τυχαΐαι. Ό 9°? αιών φέρει τά πρώτα δεί-
γματα της άναγεννήσεως τών Μακεδόνων, καθ' ήν τό έλληνίζον πνεΰμα, άντιπαλαΐον προς
τά λίαν προσφιλή θέματα της Ανατολής, δεν περιορίζεται είς τήν Κωνσταντινούπολιν.
Ή Ελλάς δεν μένει άμέτοχος είς τήν άναβίωσιν ταύτην — όσον άφορά τήν γ?αιπτικήν —
ιδίως κατά τον 110ν κα! 120ν αιώνα, ώς έπ' εύκαιρίςχ άλλης μελέτης θά ΐδωμεν.
Προς συμπλήρωσιν της σειράς ταύτης τών γλυπτών τοϋ 9ου αιώνος, ήτις ήλθεν είς
φώς κατά τό πλείστον έκ τών άνασκαφών, προσθέτομεν ένταΰθα θωράκιον έν τω Μουσείω
τών Θηβών άποκείμενον κα! έτερον γλυπτόν, έντετοιχισμένον σήμερον έν νεωτέρω ναώ τών
1 Βλ. \Υυ1ϊ£, ΑΙΙοΙιγ. υηά 1>γζ3ΐι1. Καηβί, έ. ά. είκ. ^1ιγΙ>. άοΓ 1ί. ρΓβιΐδδ. Κιιηδίδ&ππηίιιη^θη, τόμ. 25
254. πρβλ. και τοΰ αΰτοΰ, ΑΙΙο&Γ. ιιηά ηπΐΐβίβΐΐβι-ΐ. (1904) σελ. 34'2 κ. έ., ένθα παρατίθενται και πάντα τά
ΒΜλνΟΓίίΟ, ΤβίΙ I, πίν. 1. Περί παλαιοχριστιανικής κλη- συριακά παραδείγματα.
ματίδος διεξοδικώς βλέπε 8ΐΓΖ>·§ο\νδ1ίϊ, ΜβοΙιαΙΙα, έν 2 Πρβλ. εικόνα έν ΟαΙΙ&ηοο, έ'. ά. είκ. 89.