DOI Artikel:
Euangelidēs, Dēmētrios E.: Epitymbioi stēlai tēs Samou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14363#0089
α Ε 1921
70
Ωσαύτως κυρται είναι αί μεσται έλικες τοΰ κιονόκρανου τοΰ έν Χίω Φαναίου
Απόλλωνος (Κουρουνιωτης, Άοχ. Δελτ. 1916 σ. 194 είκ. 66) ανήκοντος εις τον
έκτον αιώνα.
Είς τον αυτόν αϊώνα φρονώ δτι πρέπει νά ταχί)Γ) και το ιδιόρρυθμο ν πως κιο-
νόκρατον των Λοκρών (ΡβΙβΓδβη, Κδαι. Μίΐτ. 1890 σ. 196, είκ. 13), εχον ωσαύτως κυρτήν
έλικα. Ό Κΐβοΐιίοι· (ενθ. άν. ο. 230) θέτει αύτό είς τδ δεύτερον τέταρτον τοΰ πέμπτου
αιώνος, άλλ' αί μορφάί αύτοΰ. ή κυρτή ελιξ, ό αρχαιότερος τύπος τοΰ ρόδακος με τα
διάμεσα λογχοειδή φυλλάρια, είναι εντελώς άρχαΐκοΰ ρυθμοΰ, δν δεν δύναμαι νά φαντα-
σθώ διατηρούμενον εις τοσούτον υστέρους χρόνους άναλλοίωτον. Είναι πολύ φυσικόν νά
δεχθώμεν δτι τδ τεμάχιον τοΰτο τοΰ κιονόκρανου προέρχεται έκ τοΰ αρχαιοτέρου ναοΰ
τών Λοκρών, ούτινος ελάχιστα λείψανα εύρεν δ Ρβίβΐ'ββη (ένθ.. άν. σ. 169 έξ.).
Τέλος έκ Σάμου έχοιιεν τδ μικρόν Ίωνικόν κιονόκρανον (ΑηΙίο^αίίίθβ οΐ' Ιοηϊ& I
Πιν. IV, 4,), δπερ στερούμενον άβακος έχει κυρτήν έλικα, και τά υπό \ΥΊθ»·;\ιη1 αναφε-
ρόμενα τεμάχια ελίκων έκ τοΰ Ηραίου (\νΊο^αιιά. Εγ81θγ νοι·ΙϋηΓι<>Όΐ· Βοποΐιΐ αοβί' άίβ
Α ιΐ8§Γ&1)υη£βη ίη δαιποκ σ. 17).
Άλλ' έχομεν και έλικας έχουσας κοίλην έπιφάνειαν ή αύλακα. Αί έλικες τοΰ κιο-
νοκράνου τοΰ κίονος τών Ναξίων έν Δελφοΐς είναι βαθέως κοΐλαι, ό·δε κίων μετά της
έπ' αύτοΰ Σφίγγός ί)ά έποιήΟη τουλάχιστον κατά τά μέσα τοΰ έκτου αιώνος.
Επίσης αί έλικες της στήλης τοΰ Δορυλαίου παρουσιάζουσι κοίλην αύλακα και
δή Εκανώς έκβεβαθυσμένην. \έν δυνάμεθα άσφαλώς νά όρίσωμεν τους χρόνους της κατα-
σκευής της στήλης ταύτης, ήτις κατά τδν ΚοιΊβ (Α. Μ. 1895 ενθ. άν.) ανήκει είς τδ
πρώτον ήμισυ τοΰ έκτου αιώνος, άλλ' έάν άποβλέψωμεν είς την άπόόοσιν τοΰ ενδύμα-
τος ανήκει μάλλον είς τδ δεύτερον ήμισυ αύτοΰ, ό)ς λέγει καΐ δ ΜβηάθΙ (0ηία1ο<>ιιβ ενθ'άν).
Λίαν βαθεϊαι είναι ωσαύτως αί σπεϊραι της έκ Τρωάδος στήλης, έν ω τά φύλλα
τοΰ άνθεμίου είναι κυρτά. Άλλ' έν γένει της στήλης ταύτης αί μορφαι δεν μαρτυροΰσι
μεγάλην άρχαϊκότητα. Τά διάμεσα έπιπεδόγλυφα λογχωτά φύλλα τοΰ άνΟεμίου, ή γραμ-
μική άνευ πλαστικότητος άπόδοσις τοΰ λωτοΰ, ή μεσαία άκμή τών φύλλων τών παραπλη-
ρωματικών άνθύλλίων καΐ ή άποξηρανσις τοΰ χυμοΰ και τών φύλλων και τών ελίκων
είναι δείγματα ουχί τοΰ ακμάζοντος, άλλά τοΰ τελευτώντος άρχαΐσμοΰ περί τά τέλη τοΰ
έκτου αιώνος.
Εις τους αύτούς χρόνους ανήκει και ή με τάς κοίλας σπείρας στέψις έξ 'Ερυ-
θρών (Οοδίον. .Τα1ιι·οδ1ι. 1912 Ββίοΐ. σ. (14 είκ. 50).
Τέλος κοΐλαι είναι αί έλικες και επί τών Σαμιακών στηλών. Έκ τών άνωτέρω
χρονολογικών δεδομένων βλέπομεν δτι ή κυρτή έλιξ άπαντα μόνον άρχαιότερον και δή
κατά τά. μέσα τοΰ αύτοΰ αιώνος, έν ω κατά τδ δεύτερον ήμισυ και κατωτέρω έπικρα-
τεϊ ή κοίλη έλιξ. Είναι φανερόν πόσον μεστός και χυμώδης είναι δ πρώτος τύπος, κατ'
άντίθεσίν πρδς τδν δεύτερον, όστις παρουσιάζει λεπτάς και αδυνάτους μορφάς, ών ή πλα-
στικότης έκς)ράζεται μέ την άντίθετον έννοιαν, τήν της κοιλότητος.
'Αλλά μεταξύ τών δύο τούτων τύπων δυνάμεθα νά τοποθετήσωμεν διάμεσους
βαθμίδας, ων ή επιφάνεια είναι εντελώς επίπεδος ά>ς τδ έπίκρανον τής Σπάρτης («Γα1ιι*ο.
1918, Αιηγ1νΐ3β 69-70,) τδ τής Σελινοΰντος (Γου^ω-οδ, 861ίηοηΙθ σ. '2Γ>4), ένθα ή ήρεμος
λειότης τοΰ ανάγλυφου αντισταθμίζεται ύπδ τοΰ άνορθουμένου καΐ συνεσφ>ιγμένου σχή-
70
Ωσαύτως κυρται είναι αί μεσται έλικες τοΰ κιονόκρανου τοΰ έν Χίω Φαναίου
Απόλλωνος (Κουρουνιωτης, Άοχ. Δελτ. 1916 σ. 194 είκ. 66) ανήκοντος εις τον
έκτον αιώνα.
Είς τον αυτόν αϊώνα φρονώ δτι πρέπει νά ταχί)Γ) και το ιδιόρρυθμο ν πως κιο-
νόκρατον των Λοκρών (ΡβΙβΓδβη, Κδαι. Μίΐτ. 1890 σ. 196, είκ. 13), εχον ωσαύτως κυρτήν
έλικα. Ό Κΐβοΐιίοι· (ενθ. άν. ο. 230) θέτει αύτό είς τδ δεύτερον τέταρτον τοΰ πέμπτου
αιώνος, άλλ' αί μορφάί αύτοΰ. ή κυρτή ελιξ, ό αρχαιότερος τύπος τοΰ ρόδακος με τα
διάμεσα λογχοειδή φυλλάρια, είναι εντελώς άρχαΐκοΰ ρυθμοΰ, δν δεν δύναμαι νά φαντα-
σθώ διατηρούμενον εις τοσούτον υστέρους χρόνους άναλλοίωτον. Είναι πολύ φυσικόν νά
δεχθώμεν δτι τδ τεμάχιον τοΰτο τοΰ κιονόκρανου προέρχεται έκ τοΰ αρχαιοτέρου ναοΰ
τών Λοκρών, ούτινος ελάχιστα λείψανα εύρεν δ Ρβίβΐ'ββη (ένθ.. άν. σ. 169 έξ.).
Τέλος έκ Σάμου έχοιιεν τδ μικρόν Ίωνικόν κιονόκρανον (ΑηΙίο^αίίίθβ οΐ' Ιοηϊ& I
Πιν. IV, 4,), δπερ στερούμενον άβακος έχει κυρτήν έλικα, και τά υπό \ΥΊθ»·;\ιη1 αναφε-
ρόμενα τεμάχια ελίκων έκ τοΰ Ηραίου (\νΊο^αιιά. Εγ81θγ νοι·ΙϋηΓι<>Όΐ· Βοποΐιΐ αοβί' άίβ
Α ιΐ8§Γ&1)υη£βη ίη δαιποκ σ. 17).
Άλλ' έχομεν και έλικας έχουσας κοίλην έπιφάνειαν ή αύλακα. Αί έλικες τοΰ κιο-
νοκράνου τοΰ κίονος τών Ναξίων έν Δελφοΐς είναι βαθέως κοΐλαι, ό·δε κίων μετά της
έπ' αύτοΰ Σφίγγός ί)ά έποιήΟη τουλάχιστον κατά τά μέσα τοΰ έκτου αιώνος.
Επίσης αί έλικες της στήλης τοΰ Δορυλαίου παρουσιάζουσι κοίλην αύλακα και
δή Εκανώς έκβεβαθυσμένην. \έν δυνάμεθα άσφαλώς νά όρίσωμεν τους χρόνους της κατα-
σκευής της στήλης ταύτης, ήτις κατά τδν ΚοιΊβ (Α. Μ. 1895 ενθ. άν.) ανήκει είς τδ
πρώτον ήμισυ τοΰ έκτου αιώνος, άλλ' έάν άποβλέψωμεν είς την άπόόοσιν τοΰ ενδύμα-
τος ανήκει μάλλον είς τδ δεύτερον ήμισυ αύτοΰ, ό)ς λέγει καΐ δ ΜβηάθΙ (0ηία1ο<>ιιβ ενθ'άν).
Λίαν βαθεϊαι είναι ωσαύτως αί σπεϊραι της έκ Τρωάδος στήλης, έν ω τά φύλλα
τοΰ άνθεμίου είναι κυρτά. Άλλ' έν γένει της στήλης ταύτης αί μορφαι δεν μαρτυροΰσι
μεγάλην άρχαϊκότητα. Τά διάμεσα έπιπεδόγλυφα λογχωτά φύλλα τοΰ άνΟεμίου, ή γραμ-
μική άνευ πλαστικότητος άπόδοσις τοΰ λωτοΰ, ή μεσαία άκμή τών φύλλων τών παραπλη-
ρωματικών άνθύλλίων καΐ ή άποξηρανσις τοΰ χυμοΰ και τών φύλλων και τών ελίκων
είναι δείγματα ουχί τοΰ ακμάζοντος, άλλά τοΰ τελευτώντος άρχαΐσμοΰ περί τά τέλη τοΰ
έκτου αιώνος.
Εις τους αύτούς χρόνους ανήκει και ή με τάς κοίλας σπείρας στέψις έξ 'Ερυ-
θρών (Οοδίον. .Τα1ιι·οδ1ι. 1912 Ββίοΐ. σ. (14 είκ. 50).
Τέλος κοΐλαι είναι αί έλικες και επί τών Σαμιακών στηλών. Έκ τών άνωτέρω
χρονολογικών δεδομένων βλέπομεν δτι ή κυρτή έλιξ άπαντα μόνον άρχαιότερον και δή
κατά τά. μέσα τοΰ αύτοΰ αιώνος, έν ω κατά τδ δεύτερον ήμισυ και κατωτέρω έπικρα-
τεϊ ή κοίλη έλιξ. Είναι φανερόν πόσον μεστός και χυμώδης είναι δ πρώτος τύπος, κατ'
άντίθεσίν πρδς τδν δεύτερον, όστις παρουσιάζει λεπτάς και αδυνάτους μορφάς, ών ή πλα-
στικότης έκς)ράζεται μέ την άντίθετον έννοιαν, τήν της κοιλότητος.
'Αλλά μεταξύ τών δύο τούτων τύπων δυνάμεθα νά τοποθετήσωμεν διάμεσους
βαθμίδας, ων ή επιφάνεια είναι εντελώς επίπεδος ά>ς τδ έπίκρανον τής Σπάρτης («Γα1ιι*ο.
1918, Αιηγ1νΐ3β 69-70,) τδ τής Σελινοΰντος (Γου^ω-οδ, 861ίηοηΙθ σ. '2Γ>4), ένθα ή ήρεμος
λειότης τοΰ ανάγλυφου αντισταθμίζεται ύπδ τοΰ άνορθουμένου καΐ συνεσφ>ιγμένου σχή-