DOI Artikel:
Deffner, Michael: Archaioi amphoreis ek tēs en Dekeleia epauleōs
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14363#0112
ΑΡΧΑΙΟΙ ΑΜΦΟΡΕΙΣ ΕΚ ΤΗΣ ΕΝ ΔΕΚΕΛΕΙΑ, ΕΠΑΥΛΕΩΣ
υπο ΜΙΧΑΗΛ ΔΕΦΝΕΡ
(ΤΤΙΝΑΞ 1-2).
Οί τρεις αμφορείς, τους οποίους έκόμισα εις τό ήμέτερον Έθνικόν Μουσεΐον,
από τεσσαρακονταετίας και πλέον εύρίσκοντο εις την έν Δεκέλεια (Τατοΐω)1 βασιλικήν έ'παυ-
λιν, τοποθετημένοι και είς άφάνειαλ' χαταδεδικασμένοι έν τω στενω και κάπως σκοτεινφ
διαδρόμοο τω άγοντι προς τό γραφεϊον τοΰ αειμνήστου Βασιλέοος Γε(ΰργίου Α', έλέγετο
δέ, δτι επιτροπή Θηβαίων προσήνεγκεν αυτούς εις τον βασι?νέα κατά τός έν μην! 'Οκτω-
βρίω τοϋ 1888 επί τη εί/.οσιπενταετηρίδι της βασιλείας Αύτοΰ τελεσθείσας έορτάς. Ή δέ
περί δωρεάς Θηβαίων πληροφορία έπανε/^ήφθη πέρυσι προς έμέ ούχι μόνον παρά γηραιών
θαλαμηπόλων τοϋ βασιλέως, άλλα και παρά πρώην ύπασπιστοϋ, είχον δέ αναγράφει αυτήν
και έν τω χειρογράφω της διατριβής ταύτης, δτε τάχη αγαθή έλαβον ακριβή πληροφορίαν
περι την προελεύσεως των δύο μεγαλειτέρων και πολυτιμότερων αμφορέων, των εντελώς
άβλαβων και ούδεμίαν κάν άμυχήν παρουσιαζόντων, στιλβόντων δέ ώς εάν μόλις έξήλθον
τοϋ εργαστηρίου αγγειογράφου καλλιτέχνου. Όσον δέ άορορα τον τρίτον, μικρότερον
μεν, άλλ' άρχαιότερον και μελανόμορφον αμφορέα, όστις καΐ αυτός είνε άριστα διατετηρη-
μένος, καίπερ άμυχάς τινας εχων και την στιλπνότητα κάπως άπολέσας, δέν δύναμαι νά
προσαγάγω άσφαλή περί της προελεύσεως του π/.ηροφορίαν, δέν μοι φαίνεται όμως άπίθα-
νον, ότι προσεφέρθη πράγματι ούτος χατά τάς ανω μνημονευθείσας έορτός παρά θηβαϊ-
1 Κατά τούς τελευταίους τής Τουρκοκρατίας χρόνους
τό Τατόι ήτο κτήμα τοϋ Όμέρ Βέη της Καρύστου. Άπύ
τούτου ήγόρασεν αύτό ό Πρίγκηψ Αλέξανδρος Κατακου-
ζηνός. όστις τό έδώρησεν είς τήν θυγατέρα του Ελπίδα
Σκαρλάτου Σούτσου δυνάμει τοΰ από 4 Όκτωβρίου 1838
εγγράφου αύτοΰ, γενομένου έν Ίασίω κα'ι έπικυρωθέντος
αυθημερόν υπό τοϋ έν Μολδαβία Διοικητικοΰ Συμβουλίου,
τήν δέ 29ην Όκτωβρίου και, υπό τοϋ προξένου της Ελλά-
δος. Ή δέ πρύς την Α. Μ. τύν Βασιλέα πώλησις τοΰ Τα-
τοΐου έγένετο τήν 1ΰ Μαίου 187-. ήμέραν δευτέραν, ενώ-
πιον τοϋ συμβολαιογράφου Αργυρίου Πέπα και έν τή οι-
κία τοΰ Υποστρατήγου Σκαρλάτου Σούτσου. Ώς συμβαλ-
λόμενοι υπέγραψαν ό αυλάρχης "Αντώνιος Ροδόσταμος,
ενεργών κατ' έγγραφον από 1δ Μαΐου 1872 έντολήν της
Α. Μ. τοϋ Βασιλέως και ό Υποστράτηγος Σκαρλάτος Σού-
τσος, ώς μάρτυρες δέ ύ Νικόλαος Δαμασκηνός, δικηγόρος
και καθηγητής τοϋ Πανεπιστημίου, και ό Λεονάρδος Αγ-
γελόπουλος . κτηματίας.
Μετά τήν άγοράν τοϋ κτήματος έγένοντο εντός αύτοΰ
διάφοροι αμαξιτοί οδοί και κατ' ανάγκην ένίοτε βαΟεϊαι
τοϋ εδάφους έκσκαφαί, καθ" άς ευρέθησαν επιτύμβια ανά-
γλυφα, επιτύμβιοι στήλαι και έπιγραφαί. εις τινα δέ μέρη
άοχαία τείχη ανήκοντα είς όχύρωμα και αναγνωρισθέντα
ως λείψανα τοΰ ώχυρωμένου στρατοπέδου, τό όποιον ό
τών Λακεδαιμονίων βασιλεύς "Αγις τώ 413 π Χ. κατε-
σκεύασεν ώς όρμητήριον κατά τών Αθηναίων.
Έπί τή βάσει τών δεδομένων τούτιον ύ κ. Τιμολέων
Βάσσος είς τον γ' τόμον τοϋ περιοδικού συγγράμματος
«Αθήναιον», σελ. 126 —134 (1871), έδημοσίευσε διατρι-
βήν έπιγραφομένην «Τοπογραφικαί πληροφορίαι περϊ Δεκέ-
λειας*, έν ή τήν άρχαίαν ταύτην κώμην πρώτος τοποθετεί
ορθώς είς τήν μικράν κοιλάδα μεταξύ τής βασιλικής έπαύ
λείος και τοΰ λόφου, έφ' οδ έτάφησαν οί βασιλείς Γέώρ-
γιος Α' κα'ι Αλέξανδρος, και όστις λόφος είς τήν παράδοσιν
τοΰ λαοΰ έκαλεΐτο Παλαιόκαοιρο. Περί τής διατριβής τοΰ
στρατηγού Τ. Βάσσου ό καθηγητής Α. ΜϊΙοΙιΙιοΓογ εις τό
έπεξηγηματικόν κείμενον τών χαρτών τής Αττικής, τεύχος
7ον, σελ- 3 αποφαίνεται: «ϋβη ποΜϊ^'βη 81&ηε1])ΐιη1ϊ1
νθΐ·ΐΓ&1 ιπΐΐ βηΐδοΐιβΐάβηάβη βΓαηάβη ζιιθγβΙ Ηβη· Τ.
\ν38808, Αά]'αΙ&ηί (Ιββ Κόηϊ§δ. Εγ ΙίοηηΙβ πιιί άΐβ
8ίί·1ιοΓβη ΜααβΓδρυΐΓβη ΙιΐηννθίδΘΐι, \νο1ο]ι<3 1)βί (Ιθγ
Αιι1α§β βΐηββ Ρη1ιι·\ν6§Θ3 3ΐι1' ΙΐδΙββί' Ηοΐιο ]'βη63 οϋβη
οηνϋΐιηίοη. (Ηο ΜυΙοΙβ νοη ΤαΙοϊ ηαοΐι 8Μβη δοΐιϋβδ-
δβικϊβη πη(1 αιη οιγοη 40 ΜβΙει* αββι·?3§6ηάβη Ηϋ§6ΐδ
ζιιιη Υοΐ'δοΐιοϊη §ο1ίοηιιηβη \ναι·οη. ΗθιιΙο ΙίίδδΙ δϊοΐι
(Ιϊο ϊη ΠΐΓβη ιιηίβΐ'δίοη 8ο1ιίϋ1ιΙοιι οιΊιβΙΙβηο Ββίβδίϊ-
§υη§ ί'3δί πη§δυιη νβΓίοΙ^βη, βΐβ αιιί <:1ίο δίκΙοΒίϋοΙιο
δοϊίο, \νο δΐβ δϊοΐι ιΐβΐ' Κιιρρο ^οπΜΙιογΙ ζη Ιιαββη
Βϋΐΐοΐιιί». Ό κ. Τ. Βάσσος έν υποσημειώσει ιής διατριβής
του (σελ. 131) λέγει, ότι έσχεδίασε κα'ι χάρτην μεΟ' ο?α|ς
τής δυνατής ακριβείας. Είδον τον άνέκδοτον αυτόν χάρ-
την και συνέκρινα πρός τό πολύ βραδύτερον εκδοθέν 20ον
ψύλλον τών γερμανικών χαρτών τής Αττικής, έπιστοποίησα
δέ τήν είς τά κύρια σημεία συμφωνίαν αμφοτέρων.
υπο ΜΙΧΑΗΛ ΔΕΦΝΕΡ
(ΤΤΙΝΑΞ 1-2).
Οί τρεις αμφορείς, τους οποίους έκόμισα εις τό ήμέτερον Έθνικόν Μουσεΐον,
από τεσσαρακονταετίας και πλέον εύρίσκοντο εις την έν Δεκέλεια (Τατοΐω)1 βασιλικήν έ'παυ-
λιν, τοποθετημένοι και είς άφάνειαλ' χαταδεδικασμένοι έν τω στενω και κάπως σκοτεινφ
διαδρόμοο τω άγοντι προς τό γραφεϊον τοΰ αειμνήστου Βασιλέοος Γε(ΰργίου Α', έλέγετο
δέ, δτι επιτροπή Θηβαίων προσήνεγκεν αυτούς εις τον βασι?νέα κατά τός έν μην! 'Οκτω-
βρίω τοϋ 1888 επί τη εί/.οσιπενταετηρίδι της βασιλείας Αύτοΰ τελεσθείσας έορτάς. Ή δέ
περί δωρεάς Θηβαίων πληροφορία έπανε/^ήφθη πέρυσι προς έμέ ούχι μόνον παρά γηραιών
θαλαμηπόλων τοϋ βασιλέως, άλλα και παρά πρώην ύπασπιστοϋ, είχον δέ αναγράφει αυτήν
και έν τω χειρογράφω της διατριβής ταύτης, δτε τάχη αγαθή έλαβον ακριβή πληροφορίαν
περι την προελεύσεως των δύο μεγαλειτέρων και πολυτιμότερων αμφορέων, των εντελώς
άβλαβων και ούδεμίαν κάν άμυχήν παρουσιαζόντων, στιλβόντων δέ ώς εάν μόλις έξήλθον
τοϋ εργαστηρίου αγγειογράφου καλλιτέχνου. Όσον δέ άορορα τον τρίτον, μικρότερον
μεν, άλλ' άρχαιότερον και μελανόμορφον αμφορέα, όστις καΐ αυτός είνε άριστα διατετηρη-
μένος, καίπερ άμυχάς τινας εχων και την στιλπνότητα κάπως άπολέσας, δέν δύναμαι νά
προσαγάγω άσφαλή περί της προελεύσεως του π/.ηροφορίαν, δέν μοι φαίνεται όμως άπίθα-
νον, ότι προσεφέρθη πράγματι ούτος χατά τάς ανω μνημονευθείσας έορτός παρά θηβαϊ-
1 Κατά τούς τελευταίους τής Τουρκοκρατίας χρόνους
τό Τατόι ήτο κτήμα τοϋ Όμέρ Βέη της Καρύστου. Άπύ
τούτου ήγόρασεν αύτό ό Πρίγκηψ Αλέξανδρος Κατακου-
ζηνός. όστις τό έδώρησεν είς τήν θυγατέρα του Ελπίδα
Σκαρλάτου Σούτσου δυνάμει τοΰ από 4 Όκτωβρίου 1838
εγγράφου αύτοΰ, γενομένου έν Ίασίω κα'ι έπικυρωθέντος
αυθημερόν υπό τοϋ έν Μολδαβία Διοικητικοΰ Συμβουλίου,
τήν δέ 29ην Όκτωβρίου και, υπό τοϋ προξένου της Ελλά-
δος. Ή δέ πρύς την Α. Μ. τύν Βασιλέα πώλησις τοΰ Τα-
τοΐου έγένετο τήν 1ΰ Μαίου 187-. ήμέραν δευτέραν, ενώ-
πιον τοϋ συμβολαιογράφου Αργυρίου Πέπα και έν τή οι-
κία τοΰ Υποστρατήγου Σκαρλάτου Σούτσου. Ώς συμβαλ-
λόμενοι υπέγραψαν ό αυλάρχης "Αντώνιος Ροδόσταμος,
ενεργών κατ' έγγραφον από 1δ Μαΐου 1872 έντολήν της
Α. Μ. τοϋ Βασιλέως και ό Υποστράτηγος Σκαρλάτος Σού-
τσος, ώς μάρτυρες δέ ύ Νικόλαος Δαμασκηνός, δικηγόρος
και καθηγητής τοϋ Πανεπιστημίου, και ό Λεονάρδος Αγ-
γελόπουλος . κτηματίας.
Μετά τήν άγοράν τοϋ κτήματος έγένοντο εντός αύτοΰ
διάφοροι αμαξιτοί οδοί και κατ' ανάγκην ένίοτε βαΟεϊαι
τοϋ εδάφους έκσκαφαί, καθ" άς ευρέθησαν επιτύμβια ανά-
γλυφα, επιτύμβιοι στήλαι και έπιγραφαί. εις τινα δέ μέρη
άοχαία τείχη ανήκοντα είς όχύρωμα και αναγνωρισθέντα
ως λείψανα τοΰ ώχυρωμένου στρατοπέδου, τό όποιον ό
τών Λακεδαιμονίων βασιλεύς "Αγις τώ 413 π Χ. κατε-
σκεύασεν ώς όρμητήριον κατά τών Αθηναίων.
Έπί τή βάσει τών δεδομένων τούτιον ύ κ. Τιμολέων
Βάσσος είς τον γ' τόμον τοϋ περιοδικού συγγράμματος
«Αθήναιον», σελ. 126 —134 (1871), έδημοσίευσε διατρι-
βήν έπιγραφομένην «Τοπογραφικαί πληροφορίαι περϊ Δεκέ-
λειας*, έν ή τήν άρχαίαν ταύτην κώμην πρώτος τοποθετεί
ορθώς είς τήν μικράν κοιλάδα μεταξύ τής βασιλικής έπαύ
λείος και τοΰ λόφου, έφ' οδ έτάφησαν οί βασιλείς Γέώρ-
γιος Α' κα'ι Αλέξανδρος, και όστις λόφος είς τήν παράδοσιν
τοΰ λαοΰ έκαλεΐτο Παλαιόκαοιρο. Περί τής διατριβής τοΰ
στρατηγού Τ. Βάσσου ό καθηγητής Α. ΜϊΙοΙιΙιοΓογ εις τό
έπεξηγηματικόν κείμενον τών χαρτών τής Αττικής, τεύχος
7ον, σελ- 3 αποφαίνεται: «ϋβη ποΜϊ^'βη 81&ηε1])ΐιη1ϊ1
νθΐ·ΐΓ&1 ιπΐΐ βηΐδοΐιβΐάβηάβη βΓαηάβη ζιιθγβΙ Ηβη· Τ.
\ν38808, Αά]'αΙ&ηί (Ιββ Κόηϊ§δ. Εγ ΙίοηηΙβ πιιί άΐβ
8ίί·1ιοΓβη ΜααβΓδρυΐΓβη ΙιΐηννθίδΘΐι, \νο1ο]ι<3 1)βί (Ιθγ
Αιι1α§β βΐηββ Ρη1ιι·\ν6§Θ3 3ΐι1' ΙΐδΙββί' Ηοΐιο ]'βη63 οϋβη
οηνϋΐιηίοη. (Ηο ΜυΙοΙβ νοη ΤαΙοϊ ηαοΐι 8Μβη δοΐιϋβδ-
δβικϊβη πη(1 αιη οιγοη 40 ΜβΙει* αββι·?3§6ηάβη Ηϋ§6ΐδ
ζιιιη Υοΐ'δοΐιοϊη §ο1ίοηιιηβη \ναι·οη. ΗθιιΙο ΙίίδδΙ δϊοΐι
(Ιϊο ϊη ΠΐΓβη ιιηίβΐ'δίοη 8ο1ιίϋ1ιΙοιι οιΊιβΙΙβηο Ββίβδίϊ-
§υη§ ί'3δί πη§δυιη νβΓίοΙ^βη, βΐβ αιιί <:1ίο δίκΙοΒίϋοΙιο
δοϊίο, \νο δΐβ δϊοΐι ιΐβΐ' Κιιρρο ^οπΜΙιογΙ ζη Ιιαββη
Βϋΐΐοΐιιί». Ό κ. Τ. Βάσσος έν υποσημειώσει ιής διατριβής
του (σελ. 131) λέγει, ότι έσχεδίασε κα'ι χάρτην μεΟ' ο?α|ς
τής δυνατής ακριβείας. Είδον τον άνέκδοτον αυτόν χάρ-
την και συνέκρινα πρός τό πολύ βραδύτερον εκδοθέν 20ον
ψύλλον τών γερμανικών χαρτών τής Αττικής, έπιστοποίησα
δέ τήν είς τά κύρια σημεία συμφωνίαν αμφοτέρων.