DOI Artikel:
Baroucha, Eirēnē A.: Kykladikoi taphoi tēs Parou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14370#0121
ΑΕ 1925—1926
Ειρήνης Α. Βαρούχα: Κυκλαδικοί τάφοι της Πάρον
109
νέα ευρήματα νά φέρουν εις διάφορα συμπεράσματα, ουδέ είνε ορθόν νά σπεΰδωμεν
εις κρίσεις βασιζόμενοι εις αρνητικά δεδομένα!, άλλα εκ των μέχρι τοϋδε τουλάχιστον
γνωστών εύρημάτοον τά «τηγανοειδή» παραμένουν δημιούγημα των Κυκλαδιτών κερα-
μέων 3 και ϊσως από τά τελευταία λείψανα της προσπάθειας των, δπως αντισταθούν κατά
των αυξανόντων πολιτισμών της Κρήτης και της Στερεάς 3. Ποϋ άκριβώς είναι τό κέν-
τρον αυτών είναι άγνωστον ακόμη· πάντως ή λαβή τοϋ έκ Πάρου άντιπροσωπεύει πιθα.
νώς τον άρχαιότερον τύπον, έξελιχθέντα εις τήν διμερή λαβήν τής Σύρου. Τήν αυτήν
περίπου παρατήρησιν περι τοΰ τύπου των λαβών κάμνει και ό ΡΓ&ηκίΌιΊ; (έ. α. σ. 49
κέ) δεχόμενος τήν διπλήν λαβήν τών τηγανοειδών τής Σύρου ώς κυκλαδικόν τύπον έξε-
λιχθέντα έκ τοϋ παλαιοτέρου, δουναβίου προελεύσεως. Τοΰ αύτοϋ τύπου λαβα! ευρί-
σκονται εις Βοσνίαν (Ζβϋ ίΟν Είΐιηοΐ· 1925 112, είκ. 86—90), Μακεδονίαν (ΗθιιγΙΙθυ
Αηίϊς. «Ιουι-η. Τ&ηυαι·γ 1927), Ίταλίαν (Μοη. Αηϋοΐι. XXIV. 251), Στερεάν ('Αγίαν Μα-
ρίναν ΡΓ3.η1ί£ έ. ά. πίν. III, 3, Μάνεση (ΕΑ 1908 έ. ά. Εγ&πκ. είκ. 13) Εΰβοιαν (έ. ά.)
και Κυκλάδας.
Ώς προς τήν προέλευσιν τής σπείρας, διά τής οποίας κατά προτίμησιν οι Κυκλα-
δΐται κεραμείς έκόσμησαν τά «τηγανοειδή» αγγεία, ή έπικρατεστέρα θεωρία, τής έκτου
Βορρά * δηλ. προελεύσεως είναι νομίζω ή όρθοτέρα.
Ή σπείρα, ώς γνωστόν, μή άπαντώσα ώς θέμα διακοσμήσεως εις τους ?^αούς τοΰ
Αιγαίου κατά τήν άρχαιοτέραν περίοδον καί έμφανιζομένη αιφνιδίως εις τάς Κυκλάδας
και τήν Κρήτην, ήγειρε ζήτημα περι τής προελεύσεως της. "Οτι δέ ή έκδοχή τής έκ τοΰ
Βορρά προελεύσεως είναι όρθοτέρα πείθεται τις, όταν λάβη ύπ' όψιν δύο δεδομένα: τήν
άκμήν πολιτισμών με τήν σπεϊραν ώς κυριώτατον θέμα διακοσμήσεως εις ολόκληρους πε-
ριοχάς περι τον Δούναβιν, εις τό ΒπΙιγπγ τής Βοσνίας και εις άλλην περιοχήν άπό τής
Θεσσαλίας μέχρι τής Μεσημβρινής Ρωσσίας, εις νεολιθικήν και ίσως παλαιολιθικήν έπο-
χήν και τήν παρουσίαν τής σπείρας εις τήν Αϊγυπτον μόνον άπό τής ΙΙ^ζ δυναστείας
και έντεΰθεν <;. Εφόσον διεπιστώθη 7 τό τελευταΐον και άπεκλείσθη ή έκ τής Αιγύπτου
προς τάς νήσους οδός ή πρέπει νά δεχθώμεν τήν έπίδρασιν έκ τοΰ Βορρά ή να παραδε-
χθώ μεν αύτόματον γένεσιν τής σπείρας εις τάς Κυκλάδας ή τήν Κρήτην.
Ή σπείρα όμως δεν είναι μίμησις ώρισμένων σχημάτων τής φύσεως ή υλικών
προτύπων, ώστε νά άπαιτή μόνον ικανότητα τοΰ τεχνίτου, προς χάραξιν καμπύλων γραμ-
γανοειδές» είναι άνεστραμμένον ειδώλιο ν έκ τής «παννο-
νίας» κεραμεικής τής Σλαβονίας και Σερβίας. Πρβ. Ηοθγ-
ηβ8 ε. ά, σ. 21 είκ. 1-3.
1 Ό Κ&ΙίΓδΐβάΙ π. χ (ε. ά 161) είχε σπεύσει νά
χαρακτηρίση τήν κεραμεικήν τής Πάρου ώς νεολιθικήν,
στηριζόμενος και εις τήν μή εΰρεσιν εις τους τάφους τής
νήσου «τηγανοειδών», δπως αποδεικνύει ή είίρεσις τοΰ
ίδικοΰ μας (πρβ. και Εϊπιΐϊΐβη ε.ά. σ. 134. Επίσης και 6
ΓΓ&ηΙίίοΓί (ε. ά. σ. 139) ένεκα τής μέχρι τοϋδε ελλείψεως
τοϋ καθαροϋ τύπου τής σπείρας εις τήν Πάρον, νομίζει
δτι Οά επρεπεν ίσως νά άποκλείσωμεν έκ τής Πάρου τάς
έπιδράσεις τοϋ πολιτισμού τοϋ Δουνάβεως, τάς οποίας
παραδέχεται έπΐ τών νήσων.
2 Όαβδ&αά ε. ά. σ. 88 Όιι§33 ε ά. σ. 101.
3 ΟΙοίζ έ. ά. σ. 43.
4 Τσούντας. Αί προ'ίστ. άκροπ. Διμην. καί Σέσκλου
σ. 397. Και προφορική άνακοίνωσις έκ τής περί σπείρας
άγορεύσεώς του εις τό άρχαιολ. Συνέδριον τοΰ Καΐρου
κατά τό 1911. Ηοθπι. έ'. ά, 284. Εναη8 σ. 111 κ. έ.
Επηηιβη έ'. ά. σ. 199. ΟΜΙάβ ε. ά. σ. 50. Καί τελευταΐον
ναΐβηίΐη ΜΰΙΙβΓ ^ΙΐΓβαοίι ά. «Τ. 1927 σ. 21. — Ρΐ'βηΜοΓί
II σ. 26 κέ. 49 κέ. 106 κέ.
5 Πρβ. χάοτην λαών τής σπείρας εις ΟΜΙάβ έ. ά.
σ. 307 καί σ. 175 Πρβ. και Τΐιβ τοϋ αύτοϋ ΑΓγ3Π8 σ. 140.
(> Εις τήν προδυνασπκήν έποχήν τής Αιγύπτου άπαν-
τφ άλλα άνευ συνεχείας και δχι ώς σπείρα συνεχής (πρβ.
ν^ιΐΓΖ 8ρϊι·&1β υηά νοίιιίθ σ. 29 κέ.).
7 Εν&Πδ έ. ά. σ. 114. "Ενεκα έσφαλμένης αναγνώ-
σεως τής χρονολογίας σκαραβαίων ό Ενίπΐθ είχε πριν
διάφορον γνώμην.
Ειρήνης Α. Βαρούχα: Κυκλαδικοί τάφοι της Πάρον
109
νέα ευρήματα νά φέρουν εις διάφορα συμπεράσματα, ουδέ είνε ορθόν νά σπεΰδωμεν
εις κρίσεις βασιζόμενοι εις αρνητικά δεδομένα!, άλλα εκ των μέχρι τοϋδε τουλάχιστον
γνωστών εύρημάτοον τά «τηγανοειδή» παραμένουν δημιούγημα των Κυκλαδιτών κερα-
μέων 3 και ϊσως από τά τελευταία λείψανα της προσπάθειας των, δπως αντισταθούν κατά
των αυξανόντων πολιτισμών της Κρήτης και της Στερεάς 3. Ποϋ άκριβώς είναι τό κέν-
τρον αυτών είναι άγνωστον ακόμη· πάντως ή λαβή τοϋ έκ Πάρου άντιπροσωπεύει πιθα.
νώς τον άρχαιότερον τύπον, έξελιχθέντα εις τήν διμερή λαβήν τής Σύρου. Τήν αυτήν
περίπου παρατήρησιν περι τοΰ τύπου των λαβών κάμνει και ό ΡΓ&ηκίΌιΊ; (έ. α. σ. 49
κέ) δεχόμενος τήν διπλήν λαβήν τών τηγανοειδών τής Σύρου ώς κυκλαδικόν τύπον έξε-
λιχθέντα έκ τοϋ παλαιοτέρου, δουναβίου προελεύσεως. Τοΰ αύτοϋ τύπου λαβα! ευρί-
σκονται εις Βοσνίαν (Ζβϋ ίΟν Είΐιηοΐ· 1925 112, είκ. 86—90), Μακεδονίαν (ΗθιιγΙΙθυ
Αηίϊς. «Ιουι-η. Τ&ηυαι·γ 1927), Ίταλίαν (Μοη. Αηϋοΐι. XXIV. 251), Στερεάν ('Αγίαν Μα-
ρίναν ΡΓ3.η1ί£ έ. ά. πίν. III, 3, Μάνεση (ΕΑ 1908 έ. ά. Εγ&πκ. είκ. 13) Εΰβοιαν (έ. ά.)
και Κυκλάδας.
Ώς προς τήν προέλευσιν τής σπείρας, διά τής οποίας κατά προτίμησιν οι Κυκλα-
δΐται κεραμείς έκόσμησαν τά «τηγανοειδή» αγγεία, ή έπικρατεστέρα θεωρία, τής έκτου
Βορρά * δηλ. προελεύσεως είναι νομίζω ή όρθοτέρα.
Ή σπείρα, ώς γνωστόν, μή άπαντώσα ώς θέμα διακοσμήσεως εις τους ?^αούς τοΰ
Αιγαίου κατά τήν άρχαιοτέραν περίοδον καί έμφανιζομένη αιφνιδίως εις τάς Κυκλάδας
και τήν Κρήτην, ήγειρε ζήτημα περι τής προελεύσεως της. "Οτι δέ ή έκδοχή τής έκ τοΰ
Βορρά προελεύσεως είναι όρθοτέρα πείθεται τις, όταν λάβη ύπ' όψιν δύο δεδομένα: τήν
άκμήν πολιτισμών με τήν σπεϊραν ώς κυριώτατον θέμα διακοσμήσεως εις ολόκληρους πε-
ριοχάς περι τον Δούναβιν, εις τό ΒπΙιγπγ τής Βοσνίας και εις άλλην περιοχήν άπό τής
Θεσσαλίας μέχρι τής Μεσημβρινής Ρωσσίας, εις νεολιθικήν και ίσως παλαιολιθικήν έπο-
χήν και τήν παρουσίαν τής σπείρας εις τήν Αϊγυπτον μόνον άπό τής ΙΙ^ζ δυναστείας
και έντεΰθεν <;. Εφόσον διεπιστώθη 7 τό τελευταΐον και άπεκλείσθη ή έκ τής Αιγύπτου
προς τάς νήσους οδός ή πρέπει νά δεχθώμεν τήν έπίδρασιν έκ τοΰ Βορρά ή να παραδε-
χθώ μεν αύτόματον γένεσιν τής σπείρας εις τάς Κυκλάδας ή τήν Κρήτην.
Ή σπείρα όμως δεν είναι μίμησις ώρισμένων σχημάτων τής φύσεως ή υλικών
προτύπων, ώστε νά άπαιτή μόνον ικανότητα τοΰ τεχνίτου, προς χάραξιν καμπύλων γραμ-
γανοειδές» είναι άνεστραμμένον ειδώλιο ν έκ τής «παννο-
νίας» κεραμεικής τής Σλαβονίας και Σερβίας. Πρβ. Ηοθγ-
ηβ8 ε. ά, σ. 21 είκ. 1-3.
1 Ό Κ&ΙίΓδΐβάΙ π. χ (ε. ά 161) είχε σπεύσει νά
χαρακτηρίση τήν κεραμεικήν τής Πάρου ώς νεολιθικήν,
στηριζόμενος και εις τήν μή εΰρεσιν εις τους τάφους τής
νήσου «τηγανοειδών», δπως αποδεικνύει ή είίρεσις τοΰ
ίδικοΰ μας (πρβ. και Εϊπιΐϊΐβη ε.ά. σ. 134. Επίσης και 6
ΓΓ&ηΙίίοΓί (ε. ά. σ. 139) ένεκα τής μέχρι τοϋδε ελλείψεως
τοϋ καθαροϋ τύπου τής σπείρας εις τήν Πάρον, νομίζει
δτι Οά επρεπεν ίσως νά άποκλείσωμεν έκ τής Πάρου τάς
έπιδράσεις τοϋ πολιτισμού τοϋ Δουνάβεως, τάς οποίας
παραδέχεται έπΐ τών νήσων.
2 Όαβδ&αά ε. ά. σ. 88 Όιι§33 ε ά. σ. 101.
3 ΟΙοίζ έ. ά. σ. 43.
4 Τσούντας. Αί προ'ίστ. άκροπ. Διμην. καί Σέσκλου
σ. 397. Και προφορική άνακοίνωσις έκ τής περί σπείρας
άγορεύσεώς του εις τό άρχαιολ. Συνέδριον τοΰ Καΐρου
κατά τό 1911. Ηοθπι. έ'. ά, 284. Εναη8 σ. 111 κ. έ.
Επηηιβη έ'. ά. σ. 199. ΟΜΙάβ ε. ά. σ. 50. Καί τελευταΐον
ναΐβηίΐη ΜΰΙΙβΓ ^ΙΐΓβαοίι ά. «Τ. 1927 σ. 21. — Ρΐ'βηΜοΓί
II σ. 26 κέ. 49 κέ. 106 κέ.
5 Πρβ. χάοτην λαών τής σπείρας εις ΟΜΙάβ έ. ά.
σ. 307 καί σ. 175 Πρβ. και Τΐιβ τοϋ αύτοϋ ΑΓγ3Π8 σ. 140.
(> Εις τήν προδυνασπκήν έποχήν τής Αιγύπτου άπαν-
τφ άλλα άνευ συνεχείας και δχι ώς σπείρα συνεχής (πρβ.
ν^ιΐΓΖ 8ρϊι·&1β υηά νοίιιίθ σ. 29 κέ.).
7 Εν&Πδ έ. ά. σ. 114. "Ενεκα έσφαλμένης αναγνώ-
σεως τής χρονολογίας σκαραβαίων ό Ενίπΐθ είχε πριν
διάφορον γνώμην.