DOI Artikel:
Baroucha, Eirēnē A.: Ellēnikos taphos tēs Parou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14370#0134
122
ΕΙρήνης Α. Βαρούχα: Ελληνικός τάφος της Πάρου
ΑΕ 1925—1926
μορφών αυτής μέ άναγλύφους γραμμάς, αί όποΐαι παρελείφθησαν εις την άλλην παρά-
στασιν. Επίσης εις τό ίμάτιον τοΰ Έρμου ό στολισμός τής παρυφής υπάρχει παντού, ένω
εις τό ίμάτιον τοΰ πολεμιστοϋ μόνον δυο στίγμα! ετέθησαν, δια νά δηλωθή δτι και τδ
ίμάτιον τοΰ νέου δεν ήτο έστερημένον κόσμου.
Δια τεχνίτην χωρίς πρωτοτυπίαν τοιαύτη σκηνή αποχαιρετισμοί} θά ήτο τό προ-
χειρότερον θέμα, τό όποιον οί αγγειογράφοι έχρησιμοποίησαν ιδίως εις τά έρυθρόμορφα
αγγεία τοΰ πέμπτου αιώνος 1. Ό δέ έπι τοΰ σκύφου εικονιζόμενος τΰπος δεν είναι έκ
των ασυνηθών. Τό θέμα τής καθήμενης γυναικός μέ την χείρα στηριζομένην έπι τοΰ
εδάφους και τήν κεφαλήν έστραμμένην προς τά όπίσο} 3 μέ έλαφράν άνάτασιν τοΰ κορμοΰ
είναι τόσον σύνηθες εις τά αγγεία από τοΰ τελευταίου τετάρτου τοΰ πέμπτου αιώνος
και εντεύθεν, ώστε ό τεχνίτης δεν είχε παρά νά άντιγράψη απλώς 3 Ή στροφή αύτη τής
κεφαλής και τοΰ κορμοΰ είναι ώς γνωστόν χαρακτηριοτικόν τής τέχνης τής εποχής
ταύτης καΐ σπανίως στηρίζεται εις τό περιεχόμενον τής παραστάσεως. (Πβλ, και Α. Μ
ΧΕΛ 1926 σ. 201).
Ή όμοιότης τοΰ τύπου τής καθήμενης γυναικός, ή στάσις επίσης τοΰ Ερμού *,
ή πτύχωσις ιδίως εις τό κάτω μέρος τοΰ χιτώνος τής ίσταμένης νέας, ή διακόσμησις
τής κεφαλής μέ τήν σφενδόνην, τό σχήμα τοΰ αγγείου και όλη εν γένει ή τεχνοτρο-
πία δεικνύουν, ότι έχομεν προ ΐ]μών προϊόν Αττικού εργαστηρίου και βοη-
θούν εις τήν χρονολογικήν του κατάταξιν. Διότι βλέπομεν μεν τήν έπίδρασιν τής τέ-
χνης τών αγγείων τοΰ κύκλου τού Μειδίου και των άλλων αγγειογράφων τοΰ τελευ-
ταίου τετάρτου τοΰ πέμπτου αιώνος, αλλά ή χαλαρότης τού σχεδίου, ή χο^ρις ζωήν
παράθεσις τής μιας μορφής υπέρ τήν άλλ/ην, ή εξεζητημένη πτύχωσις και ή μεγάλη έν
γένει έπιτήδευσις τού σχεδίου καθιστώσι τήν έπίδρασιν έ'μμεσον και μάλλον όπως διε-
μορφώθη υπό τών μαθητών των. "Αν δέ παραδεχθώμεν, ότι ό Μειδίας και ό τεχνί-
της τοΰ Προνόμου εϊργάσθησαν κατά τό τελευταΐον τέταρτον τοΰ πέμπτου αιώνος.5,
ή χρονολόγησις τοΰ σκύφου εις τους μεταξύ τού 400 και τοΰ 380 χρόνους ϊσως δεν
απομακρύνεται τής πραγματικότητος.
Διά τήν τοιαύτην χρονολογικήν κατάταξιν τοΰ αγγείου θά ήρκει νομίζω και
μόνον το σχημά του 6. Ή ραδινότης και ή κομψότης του προξενούν τόσην έντΰπωσιν)
ώστε μας υποχρεώνουν νά μή τάς θεωρήσωμεν ώς άπλήν και τυχαίαν καινοτομίαν
τοΰ άγγειοπλάστου μας, αλλά σύμπτωμα, ένεκα βαθυτέρων λόγων, γενικών τάσεων
τής τέχνης. Διότι τό αίσθημα τής μορφής δεν είναι δυνατόν νά διαμορφοοθή μεμονω-
μένος εις έν είδος, αλλά είναι όμοιον εις όλα τά έργα τής τέχνης μιας έποχής ή μιας
1 Πρβ. Α. Ε. 1922 σ. 60.
2 Δεν είναι δέ βεβαίως δημιουργία τών αγγειογρά-
φων, άλλα άπαντα πρότερον εις τήν πλαστικήν. Ή μετό-
πη τής ' Ολυμπίας (01γιηρίίΐ. Τ&ί. ΧΕν. 3 ) μέ τήν
'Αθηνάν και τον Ηρακλή παρέχει πολλάς ομοιότητας
(πρβ. Σ, Παπασπυρίδη Α. Δ. 1923 σ. 145).
3 Ιδίως εις τά αγγεία τοϋ κύκλου τοϋ Μειδίου γυ-
ναικεία μορφή μέ τήν στάσιν αύτήν είναι άπαραίτητος
(πρ. Νϊοοίβ εν. άν. είκ. 36 Ββ3ζ1ογ ν&3θ3 ίη Αιηβΐ"Πν3
είκ. 117) συνηθέστατα δέ άπαντώμεν και άνδρικάς μορφάς
κατά τον αύιόν τρόπον (πρ. ΕαΓίλν.- Κοίοΐα III πίν. 146 ββΓ
Ιι&ΐ'ά. ΕΙΐ'. υ. Οδίπρ. Υ&3. Ο3 ). Ποικιλίαν παρουσιάζει
ή στάσις τής άλλης χειρός· φέρεται άλλοτε προς τό πρό-
σωπον (Νίοοίθ έν. άν. είκ. 18 0βΓΐΐ3ΐ'ά. έν. άν. Ο1)
άλλοτε προς τό σώμα κλπ. Εις τόν σκΰφον μας ή άρι-
στερά είναι άνυψωμένη και κρατεί σκήπτρον. Ή κίνησις
αΰτη είναι συνηΰεστάτη, άλλά δέν συνυπάρχει συνήθως
μέ τήν στηριζομένην επί τοϋ εδάφους χείρα. Εις άγγεΐον
τής κάτω Ιταλίας (ΟθγΙι&π} έν. άν. Ο3) υπάρχει ό Απόλ-
λων, άλλά άντί σκήπτρου κρατεί κλάδον δάφνης.
4 Πρ. Ε.-Κ. είκ. 64.
5 Πρ. ΒπβοΙιογ εις ΡιΐΓί—Κ- III. 144 έπ.
(} ΡϊιιΜ Μαΐβΐ'βϊ ιιηά Ζβίο1ιπαη§' <3βΓ Οπβοΐιβη § 39.
ΕΙρήνης Α. Βαρούχα: Ελληνικός τάφος της Πάρου
ΑΕ 1925—1926
μορφών αυτής μέ άναγλύφους γραμμάς, αί όποΐαι παρελείφθησαν εις την άλλην παρά-
στασιν. Επίσης εις τό ίμάτιον τοΰ Έρμου ό στολισμός τής παρυφής υπάρχει παντού, ένω
εις τό ίμάτιον τοΰ πολεμιστοϋ μόνον δυο στίγμα! ετέθησαν, δια νά δηλωθή δτι και τδ
ίμάτιον τοΰ νέου δεν ήτο έστερημένον κόσμου.
Δια τεχνίτην χωρίς πρωτοτυπίαν τοιαύτη σκηνή αποχαιρετισμοί} θά ήτο τό προ-
χειρότερον θέμα, τό όποιον οί αγγειογράφοι έχρησιμοποίησαν ιδίως εις τά έρυθρόμορφα
αγγεία τοΰ πέμπτου αιώνος 1. Ό δέ έπι τοΰ σκύφου εικονιζόμενος τΰπος δεν είναι έκ
των ασυνηθών. Τό θέμα τής καθήμενης γυναικός μέ την χείρα στηριζομένην έπι τοΰ
εδάφους και τήν κεφαλήν έστραμμένην προς τά όπίσο} 3 μέ έλαφράν άνάτασιν τοΰ κορμοΰ
είναι τόσον σύνηθες εις τά αγγεία από τοΰ τελευταίου τετάρτου τοΰ πέμπτου αιώνος
και εντεύθεν, ώστε ό τεχνίτης δεν είχε παρά νά άντιγράψη απλώς 3 Ή στροφή αύτη τής
κεφαλής και τοΰ κορμοΰ είναι ώς γνωστόν χαρακτηριοτικόν τής τέχνης τής εποχής
ταύτης καΐ σπανίως στηρίζεται εις τό περιεχόμενον τής παραστάσεως. (Πβλ, και Α. Μ
ΧΕΛ 1926 σ. 201).
Ή όμοιότης τοΰ τύπου τής καθήμενης γυναικός, ή στάσις επίσης τοΰ Ερμού *,
ή πτύχωσις ιδίως εις τό κάτω μέρος τοΰ χιτώνος τής ίσταμένης νέας, ή διακόσμησις
τής κεφαλής μέ τήν σφενδόνην, τό σχήμα τοΰ αγγείου και όλη εν γένει ή τεχνοτρο-
πία δεικνύουν, ότι έχομεν προ ΐ]μών προϊόν Αττικού εργαστηρίου και βοη-
θούν εις τήν χρονολογικήν του κατάταξιν. Διότι βλέπομεν μεν τήν έπίδρασιν τής τέ-
χνης τών αγγείων τοΰ κύκλου τού Μειδίου και των άλλων αγγειογράφων τοΰ τελευ-
ταίου τετάρτου τοΰ πέμπτου αιώνος, αλλά ή χαλαρότης τού σχεδίου, ή χο^ρις ζωήν
παράθεσις τής μιας μορφής υπέρ τήν άλλ/ην, ή εξεζητημένη πτύχωσις και ή μεγάλη έν
γένει έπιτήδευσις τού σχεδίου καθιστώσι τήν έπίδρασιν έ'μμεσον και μάλλον όπως διε-
μορφώθη υπό τών μαθητών των. "Αν δέ παραδεχθώμεν, ότι ό Μειδίας και ό τεχνί-
της τοΰ Προνόμου εϊργάσθησαν κατά τό τελευταΐον τέταρτον τοΰ πέμπτου αιώνος.5,
ή χρονολόγησις τοΰ σκύφου εις τους μεταξύ τού 400 και τοΰ 380 χρόνους ϊσως δεν
απομακρύνεται τής πραγματικότητος.
Διά τήν τοιαύτην χρονολογικήν κατάταξιν τοΰ αγγείου θά ήρκει νομίζω και
μόνον το σχημά του 6. Ή ραδινότης και ή κομψότης του προξενούν τόσην έντΰπωσιν)
ώστε μας υποχρεώνουν νά μή τάς θεωρήσωμεν ώς άπλήν και τυχαίαν καινοτομίαν
τοΰ άγγειοπλάστου μας, αλλά σύμπτωμα, ένεκα βαθυτέρων λόγων, γενικών τάσεων
τής τέχνης. Διότι τό αίσθημα τής μορφής δεν είναι δυνατόν νά διαμορφοοθή μεμονω-
μένος εις έν είδος, αλλά είναι όμοιον εις όλα τά έργα τής τέχνης μιας έποχής ή μιας
1 Πρβ. Α. Ε. 1922 σ. 60.
2 Δεν είναι δέ βεβαίως δημιουργία τών αγγειογρά-
φων, άλλα άπαντα πρότερον εις τήν πλαστικήν. Ή μετό-
πη τής ' Ολυμπίας (01γιηρίίΐ. Τ&ί. ΧΕν. 3 ) μέ τήν
'Αθηνάν και τον Ηρακλή παρέχει πολλάς ομοιότητας
(πρβ. Σ, Παπασπυρίδη Α. Δ. 1923 σ. 145).
3 Ιδίως εις τά αγγεία τοϋ κύκλου τοϋ Μειδίου γυ-
ναικεία μορφή μέ τήν στάσιν αύτήν είναι άπαραίτητος
(πρ. Νϊοοίβ εν. άν. είκ. 36 Ββ3ζ1ογ ν&3θ3 ίη Αιηβΐ"Πν3
είκ. 117) συνηθέστατα δέ άπαντώμεν και άνδρικάς μορφάς
κατά τον αύιόν τρόπον (πρ. ΕαΓίλν.- Κοίοΐα III πίν. 146 ββΓ
Ιι&ΐ'ά. ΕΙΐ'. υ. Οδίπρ. Υ&3. Ο3 ). Ποικιλίαν παρουσιάζει
ή στάσις τής άλλης χειρός· φέρεται άλλοτε προς τό πρό-
σωπον (Νίοοίθ έν. άν. είκ. 18 0βΓΐΐ3ΐ'ά. έν. άν. Ο1)
άλλοτε προς τό σώμα κλπ. Εις τόν σκΰφον μας ή άρι-
στερά είναι άνυψωμένη και κρατεί σκήπτρον. Ή κίνησις
αΰτη είναι συνηΰεστάτη, άλλά δέν συνυπάρχει συνήθως
μέ τήν στηριζομένην επί τοϋ εδάφους χείρα. Εις άγγεΐον
τής κάτω Ιταλίας (ΟθγΙι&π} έν. άν. Ο3) υπάρχει ό Απόλ-
λων, άλλά άντί σκήπτρου κρατεί κλάδον δάφνης.
4 Πρ. Ε.-Κ. είκ. 64.
5 Πρ. ΒπβοΙιογ εις ΡιΐΓί—Κ- III. 144 έπ.
(} ΡϊιιΜ Μαΐβΐ'βϊ ιιηά Ζβίο1ιπαη§' <3βΓ Οπβοΐιβη § 39.