DOI Artikel:
Archaiologika chronika
DOI Artikel:Kotzias, Nikolaos Ch.: Enepigraphon christianikon anaglyphon
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14370#0204
192
Νικ. Χ. Κοτζια: Ένεπίγραφον χριστιανικδν άνάγλνφον
ΑΕ 1925-1926
τοστεφάνω τοϋ οποίου ύπήρχε τό ρητόν, έπιθυ-
μών ομως νά παραστήοη τον Μιχαήλ, προσέ-
θηκε την έπιγραφήν «ό Άγγελος Μ.» τό όποιον
Μ επανέλαβε και δεξιά προς άρσιν πάσης αμ-
φιβολίας.
Ή σύγχυσις αύτη και ή περί την εν γένει
έκτέλεσιν εργασία τοϋ ανάγλυφου δεικνΰουσι
πολλή ν τοϋ τεχνίτου αδεξιότητα.
Τό αυτό παρατηρείται και εις την προ τοϋ
οιέρνου τοϋ αγγέλου άλληγορικήν παράστασιν
τοϋ κόσμου, εις όν δίδει τό σχήμα τραπεζίου,
εντός τοϋ οποίου αναγράφεται ή λέξις -ΓΗ-.Ή
εΐκών αύτη, κατά τι διάφορος, συναντάται και
άλλαχοϋ 1, έ'νθα ό αυτός άγγελος όλοσώματος,
βαίνει επί σκιεροΰ ημικυκλίου, έφ' οΰ σκιαγρα-
φείται εκκλησία. Ή τοιαύτη παράστασις της γης
είναι μεν άτεχνος, διότι ό γλυπτής και χώρον
ΐκανόν είχε, και άλλο σχήμα ήδύνατο νά χρησι-
μοποίηση, ιδία δέ, ώς συνήθως, την σφαϊραν,
δεν είναι ομως και άσκοπος, διότι νομίζω, ότι
ούτος επιδιώκων ν' άποδώση τό έπιβλητικόν
μεγαλεΐον, ό αντιπροσωπεύει ό άγγελος, εν σχέσει
προς την μηδαμινότητα τοϋ κόσμου και χρησι-
μοποιήσας τό άπλοΰστατον γεωμετρικόν σχήμα,
τό οποίον σκοπίμως έ'θηκε προ τοϋ στέρνου,
επέτυχε την αντίθεσιν τοϋ μεγίστου προς τό έλά.
χιστον, τοϋ θείου προς τά ανθρώπινα.
Χαρακτηριστικά επίσης είναι και τά δύο κατά
την δεξιάν κάτω γωνίαν φύλλα αμπέλου, δηλούντα
μίμησιν παλαιοτέρων προτύπων καΐ άναβίωσιν
της παλαιάς Χριστιανικής τέχνης. 2
Ό δέ έναντι των φύλλων αμπέλου και κατά
τήν άριστεράν κάτω γωνίαν πλοχμός, είναι σύν-
ηθες διακοσμητικόν των Βυζαντινών θέμα, δια-
τηρηθέν και κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους.
Πολλήν δυσκολίαν παρέχει τό μεταξύ γης και
πλοχμοΰ έτερον γεωμετρικόν σχήμα, τό έν εΐδει
παραλληλογράμμου. Είναι και τοϋτο απλώς δια-
κοσμητικόν ή μήπως είναι γεωμετρική παρά-
στασις τοϋ ουρανού, ώς έν ταΐς τοιχογραφίαις *ί;
Ή δέ θέσις της πλακός ήτο πιθανώς έν τη
1 Πρβλ. Οΐι. Οΐβοΐ. Μβηιιβΐ ά'&τΐ Βνζαηίίη Ρα-
ΓΪ8 1924 σελ. 624 είκ. 343.
2 Γ. Σωτηρίου/Οδηγός Βυζ. Μουσείου σελ. 24 και 37,
3 Ερμηνεία Ζωγράφων. Αθήναι 1853 σελ. 249
«όταν πρόκειται, ίνα όμφαλό~σσαν έκκλησίαν διαγρά-
ψχΐς, κατά α'. γράψον κύκλον, τόξω δμοιον».
δυτική πλευρά και ϊσως άνωθεν της εισόδου
τοϋ ναοϋ 1.
Τοϋτο δ' ένισχύεται και έπ τοϋ ότι τήν δεξιά
τοϋ αγγέλου έπιφάνειαν της πλακός καταλαμβά-
νει έπιγραφή έχουσα ούτως:
4-άνικωδομήθη/ό πάνσευτος να/ός της πανιυπερα/
γίουΔεσπήνιςήμ/ών ΘΚ + παρά Διμ/ητρήου'Ιωάν/
ου τοϋ Χα/λιδίτη έγ βά/θρων έτους ςωι/. Ί]ν-
(δικτιώνος) Α.
Ή έπιγραφή είναι προφανώς ιδρυτική (κτιτο-
ρική). Έν ταύιη εκτός τών συνήθων έν χριστια-
νικαϊς έπιγραφαϊ; ανορθογραφιών παρατηρητέα
ή διττή χρήσις τοϋ Σ(Ε,Ο), ή τριττή τοϋ ε
(Ε,Ε,6), ή της διφθόγγου ΟΥ παρά τήν 8, δη-
λωτικά, ώς νομίζω, τάσεως προς μίμησιν αρχαιο-
τέρων προτύπων.
Ή αυτή τάσις παρουσιάζεται και έν τω φρα-
στικά» της έπιγραφής διά της χρήσεως τών λέ-
ξεων πάναευτος, πανιυπεραγίου, εγ βά&ρων.
Δέν είναι άπίθανον ό ημέτερος χαράκτης νά έ'ζη
ύπό τήν έπίδρασιν τοϋ ακμάζοντος έτι τότε άττικι-
σμοϋ, προς όν όμως τό γλ,ωσσικόν αίσθημα αυ-
τού διά της κακής τών λέξεων αναγραφής δια-
δηλούται άλλοϊον και ξένον.
Παρατηρηΐέαι έπίσης και δύο συντομογραφίαι,
ών ή μεν ΘΚ = Θεοτόκου συνηθεστάτη, ή δέ
παρουσιάζεται έν τή λέξει βάϋρων, τοϋ τελικού ν
σημειουμένου άνωθεν τοϋ ω διά τοϋ σημείου™.
Τήν τελευταίαν ταύτην παρατήρησιν θεωρώ
άπαραίτητον προς αποφυγήν συγχύσεως προς έτε-
ρον Ν, όν κάτωθεν τοϋ γράμματος ε της λέξεως
ετονς και δυνάμενον νά θεωρηθή παραλειφθέν
αρχικώς έκ της λέξεως βάθρων και προστεθέν
κάτωθεν έκ τών υστέρων. Άλλά τό δεύτερον
τοϋτο Ν ανήκει εις τήν λέξιν ΙΝ(Αικτιών)) έξ ης
άπετρίβη τό I. "Οα δ' ούτως έ'χει βεβαιοΰται έκ
της υπάρξεως τοϋ γράμματος Α, κειμένου κάτωθεν
της διφθόγγου 8 και όντος δηλωτικού τοϋ έτους
της Ίνδικτιώνος. Πράγματι τό σημειούμενον έ'τος
ςωι = 1302 αντιστοιχεί προς τό α'. έ'τος της
Ίνδικτιώνος.
1 Βλπ. Γ. Σωτηρίου, έν Κβοιιβϊΐ άβ Οοηί&ΐίον
σελ. 125 - τοϋ αϋτοϋ "Οδηγός Βυζ. Μουσ. σελ. 24.
22 7 29
Νικ. Χ. Κοτζια: Ένεπίγραφον χριστιανικδν άνάγλνφον
ΑΕ 1925-1926
τοστεφάνω τοϋ οποίου ύπήρχε τό ρητόν, έπιθυ-
μών ομως νά παραστήοη τον Μιχαήλ, προσέ-
θηκε την έπιγραφήν «ό Άγγελος Μ.» τό όποιον
Μ επανέλαβε και δεξιά προς άρσιν πάσης αμ-
φιβολίας.
Ή σύγχυσις αύτη και ή περί την εν γένει
έκτέλεσιν εργασία τοϋ ανάγλυφου δεικνΰουσι
πολλή ν τοϋ τεχνίτου αδεξιότητα.
Τό αυτό παρατηρείται και εις την προ τοϋ
οιέρνου τοϋ αγγέλου άλληγορικήν παράστασιν
τοϋ κόσμου, εις όν δίδει τό σχήμα τραπεζίου,
εντός τοϋ οποίου αναγράφεται ή λέξις -ΓΗ-.Ή
εΐκών αύτη, κατά τι διάφορος, συναντάται και
άλλαχοϋ 1, έ'νθα ό αυτός άγγελος όλοσώματος,
βαίνει επί σκιεροΰ ημικυκλίου, έφ' οΰ σκιαγρα-
φείται εκκλησία. Ή τοιαύτη παράστασις της γης
είναι μεν άτεχνος, διότι ό γλυπτής και χώρον
ΐκανόν είχε, και άλλο σχήμα ήδύνατο νά χρησι-
μοποίηση, ιδία δέ, ώς συνήθως, την σφαϊραν,
δεν είναι ομως και άσκοπος, διότι νομίζω, ότι
ούτος επιδιώκων ν' άποδώση τό έπιβλητικόν
μεγαλεΐον, ό αντιπροσωπεύει ό άγγελος, εν σχέσει
προς την μηδαμινότητα τοϋ κόσμου και χρησι-
μοποιήσας τό άπλοΰστατον γεωμετρικόν σχήμα,
τό οποίον σκοπίμως έ'θηκε προ τοϋ στέρνου,
επέτυχε την αντίθεσιν τοϋ μεγίστου προς τό έλά.
χιστον, τοϋ θείου προς τά ανθρώπινα.
Χαρακτηριστικά επίσης είναι και τά δύο κατά
την δεξιάν κάτω γωνίαν φύλλα αμπέλου, δηλούντα
μίμησιν παλαιοτέρων προτύπων καΐ άναβίωσιν
της παλαιάς Χριστιανικής τέχνης. 2
Ό δέ έναντι των φύλλων αμπέλου και κατά
τήν άριστεράν κάτω γωνίαν πλοχμός, είναι σύν-
ηθες διακοσμητικόν των Βυζαντινών θέμα, δια-
τηρηθέν και κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους.
Πολλήν δυσκολίαν παρέχει τό μεταξύ γης και
πλοχμοΰ έτερον γεωμετρικόν σχήμα, τό έν εΐδει
παραλληλογράμμου. Είναι και τοϋτο απλώς δια-
κοσμητικόν ή μήπως είναι γεωμετρική παρά-
στασις τοϋ ουρανού, ώς έν ταΐς τοιχογραφίαις *ί;
Ή δέ θέσις της πλακός ήτο πιθανώς έν τη
1 Πρβλ. Οΐι. Οΐβοΐ. Μβηιιβΐ ά'&τΐ Βνζαηίίη Ρα-
ΓΪ8 1924 σελ. 624 είκ. 343.
2 Γ. Σωτηρίου/Οδηγός Βυζ. Μουσείου σελ. 24 και 37,
3 Ερμηνεία Ζωγράφων. Αθήναι 1853 σελ. 249
«όταν πρόκειται, ίνα όμφαλό~σσαν έκκλησίαν διαγρά-
ψχΐς, κατά α'. γράψον κύκλον, τόξω δμοιον».
δυτική πλευρά και ϊσως άνωθεν της εισόδου
τοϋ ναοϋ 1.
Τοϋτο δ' ένισχύεται και έπ τοϋ ότι τήν δεξιά
τοϋ αγγέλου έπιφάνειαν της πλακός καταλαμβά-
νει έπιγραφή έχουσα ούτως:
4-άνικωδομήθη/ό πάνσευτος να/ός της πανιυπερα/
γίουΔεσπήνιςήμ/ών ΘΚ + παρά Διμ/ητρήου'Ιωάν/
ου τοϋ Χα/λιδίτη έγ βά/θρων έτους ςωι/. Ί]ν-
(δικτιώνος) Α.
Ή έπιγραφή είναι προφανώς ιδρυτική (κτιτο-
ρική). Έν ταύιη εκτός τών συνήθων έν χριστια-
νικαϊς έπιγραφαϊ; ανορθογραφιών παρατηρητέα
ή διττή χρήσις τοϋ Σ(Ε,Ο), ή τριττή τοϋ ε
(Ε,Ε,6), ή της διφθόγγου ΟΥ παρά τήν 8, δη-
λωτικά, ώς νομίζω, τάσεως προς μίμησιν αρχαιο-
τέρων προτύπων.
Ή αυτή τάσις παρουσιάζεται και έν τω φρα-
στικά» της έπιγραφής διά της χρήσεως τών λέ-
ξεων πάναευτος, πανιυπεραγίου, εγ βά&ρων.
Δέν είναι άπίθανον ό ημέτερος χαράκτης νά έ'ζη
ύπό τήν έπίδρασιν τοϋ ακμάζοντος έτι τότε άττικι-
σμοϋ, προς όν όμως τό γλ,ωσσικόν αίσθημα αυ-
τού διά της κακής τών λέξεων αναγραφής δια-
δηλούται άλλοϊον και ξένον.
Παρατηρηΐέαι έπίσης και δύο συντομογραφίαι,
ών ή μεν ΘΚ = Θεοτόκου συνηθεστάτη, ή δέ
παρουσιάζεται έν τή λέξει βάϋρων, τοϋ τελικού ν
σημειουμένου άνωθεν τοϋ ω διά τοϋ σημείου™.
Τήν τελευταίαν ταύτην παρατήρησιν θεωρώ
άπαραίτητον προς αποφυγήν συγχύσεως προς έτε-
ρον Ν, όν κάτωθεν τοϋ γράμματος ε της λέξεως
ετονς και δυνάμενον νά θεωρηθή παραλειφθέν
αρχικώς έκ της λέξεως βάθρων και προστεθέν
κάτωθεν έκ τών υστέρων. Άλλά τό δεύτερον
τοϋτο Ν ανήκει εις τήν λέξιν ΙΝ(Αικτιών)) έξ ης
άπετρίβη τό I. "Οα δ' ούτως έ'χει βεβαιοΰται έκ
της υπάρξεως τοϋ γράμματος Α, κειμένου κάτωθεν
της διφθόγγου 8 και όντος δηλωτικού τοϋ έτους
της Ίνδικτιώνος. Πράγματι τό σημειούμενον έ'τος
ςωι = 1302 αντιστοιχεί προς τό α'. έ'τος της
Ίνδικτιώνος.
1 Βλπ. Γ. Σωτηρίου, έν Κβοιιβϊΐ άβ Οοηί&ΐίον
σελ. 125 - τοϋ αϋτοϋ "Οδηγός Βυζ. Μουσ. σελ. 24.
22 7 29