DOI Artikel:
Archaiologika chronika
DOI Artikel:Kotzias, Nikolaos Ch.: Enepigraphon christianikon anaglyphon
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14370#0209
ΑΕ 1925-1926
197
περιώρισε την εκτασιν τοϋ τοπωνυμικού κατά
την νοτιοδυτικήν ά'κραν αύτοΰ καί δη εις τά
βραχώδη και μή αρόσιμα μέρη.
Έκ της επιγραφής επίσης βεβαιοϋται, δτι ό
Δημήτριος Ιωάννου δ Χαλιδίτης ωκοδόμησε ναόν
της Θεοτόκου έν τη περιφέρεια Κοροπί. Τίς δμως
των πέντε περί τό Κοροπί ναών της Θεοτόκου
είναι ό υπό του Δημητρίου ανεγερθείς δυσκόλως
δύναται να καθορισθή, έφ' δσον και ή προέλευσις
τοΰ λίθου δεν είναι έξηκριβωμένη.
'Αλλ' εκ τών πολλαπλών ομωνύμων ναών, ό
μεν παρά τον "Αγ. Δημήτριον αστή θάλασσα»,
ελέχθη ήδη άλλαχου 1, δτι αρχικώς έχρησιμο-
ποιεϊτο ως τράπεζα της αυτόθι Μονής· ό δέ νο-
τιοδυτικώς τοϋ Κοροπί και παρά τήν θέσιν Κα-
τουνίστα 2 ναός της Παναγίτσας, εκ τοϋ ονόματος
δηλοΰται, δτι είναι μικρών διαστάσεων, εκ δέ της
ευτελούς κατασκευής, νεωτέρων χρόνων δύο δ'έτε-
ροι ναοί, ων ό μ«ν έν Θήτι 3, ό δέ έν Σκουπέρι 4
άνήκουσιν εις τους χρόνους της Τουρκοκρατίας.
Τελευταίος προς έξέτασιν απομένει ό έντός τοϋ
Κοροπί ναός τής Θεοτόκου (Παναγία Κουρσαλά).
Έν τή δυτική πλευρά τοϋ ναοΰ τούτου υπάρ-
χει έντοίχιος επιγραφή δ έχουσα ούτω: + Κουρσα-
λά -(-1730 έξενακε/νουργόθη ό Θηος/ναός ή Κήμι-
ση/τής Θεοτόκου/. Γεοργάκης Γη/ανακης κτή/τω-
ρας Ντόνης/Δήμας με τό έ/πήληπο χωρή/ο.
Ό είδικώτερον περί ταύτης ασχοληθείς Γκιτάκος,
αναφέρει μεν, δτι ή έπιγραφή ανάγεται εις τήν
έπισκευήν αρχαιοτέρου ναοϋ, δεν διέγνωσεν δμως,
δτι ή θέσις αυτής εν τή δυτική πλευρά δεν είναι
ή αρχική, αλλά μεταγενεστέρα τοποθέτησις· διότι
ό ναός επισκευασθείς έκ νέου κατά τό β' ήμισυ τοΰ
Ι Ν. Κοτζιά. Βυζ. μνημεία Κουρσαλά (Κοροπί) έν
τω προσέχει Άρχ. Δελτίο).
2 Τό όνομα Άλβανιν.όν σημαίνει κώμη ν, μικρόν
συνοικία μόν.
:} Έν τω κτηματολόγια) τοΰ Κουρσαλά (Δ. Γρ. Κα-
μπούρογλου Μνημεία. Β'. σελ. 109 και 113) φέρεται και
Θώτη. Νομίζω δέ, δτι είναι παραφθορά τοϋ ονόματος
Θώπια έπωνύμου τής έν "Αλβανία πριγκιπικής οικογε-
νείας τών Θώπια, ής ιδρυτής ό ιππότης Σεβαστός Θώπια
1274· τελευταίος γόνος τής οικογενείας ό "Ανδρέας Θώ-
πια 1461 (Βλ. Ηορί. ΟΙιιόπ. Οτ&θΟΟΓοηιεπη).
4 Έπώνυμον Αθηναίου γαιοκτήμονος', απόγονοι
τοΰ οποίου ύπάρχουσιν έν Αθήναις μέχρι σήμερον.
5 Έδημοσιεύθη τό α'· υπό Δ.Γρ.Καμπούρογλου (Μνημ.
Β'.σελ.98).Άνεδημοσιεΰθη υπό Χ.Γκιτάκου. Χριστιανικά!
αρχαιότητες τής κωμοπόλεως Κορωπίου. Αθήναι 1909.
ΙΗ'. αϊ. έπεξετάθη κατά τήν πλευράν ταύτην.
Κατά τήν έπισκευήν δμως άπετειχίσθησαν ποι-
κίλα γλυπτά 1 πάσης έποχής, τά όποια, πλήν
τής έκ νέου έντειχισθείσης, δπου σήμερον ευρίσκε-
ται, επιγραφής, απέμειναν έν τω προαυλίω τοϋ
ναοϋ. Κατά τήν αυτήν δμως έποχήν ήκμασε καί
ό πάππος τοΰ ιδιοκτήτου τής, έν ή ευρέθη τό άνά-
γλυφον, οικίας, ονόματι Αναγνώστης Μίχας, ανα-
φερόμενος έν τή ιδρυτική (κτιτορική) έπιγραφή τής
έν Λαμπρικα (Κοροπί) εκκλησίας τής "Αγ. Τριά-
δος, ως εκτιμητής τής Μονής. Οΰτος δέ υπό τήν
ιδιότητα τοΰ έκτιμητοϋ, είτε τή υποδείξει τών
| μοναχών, είτε τή συναινέσει τών κατοίκων, είτε
οικεία βουλήσει, μετέφερε, φαίνεται, τον λίθον εις
Ι τήν οίκίαν του προς φΰλαξιν.
"Οτι δέ τό ήμέτερον άνάγλυφον προέρχεται έκ
τούτου τοΰ ναοϋ βεβαιοϋται καί έκ τοϋ δτι ή
χρονολογία αύτοΰ (1302) συμπίπτει με τους χρό-
νους, περί τους οποίους ίδρύθη υπό τοΰ Παλάτι,
ό ομώνυμος παλαιότερος συνοικισμός, τό δνομα
τοΰ οποίου διασώζεται ως τοπωνύμιον τοΰ υπερ-
θεν βουνοΰ. Ό δέ Παλάτι οΰτος υπό τό πλήρες
δ'νομα Ρβΐπΐ8 ΡαΙαίΠ, αναφέρεται μεταξύ τών
συμβούλων (οοηδϊΐΐ&πϊ) καί συνδίκων τής Κατα-
λωνικής εταιρείας ύπογράψας μετά τοΰ 'Αλφόν-
σου Φαδρίγου και πεντήκοντα πέντε ετέρων με-
λών τής εταιρείας τήν μεταξύ Βενετών καί Κατα-
: λωνίων άνανεωθεΐσαν τή 11 Μαίου 1321 προ-
γενεστέραν συνθήκην 3 τοΰ 1319.
Αΐ συμπτώσεις δμως αΰται νομίζω, δτι άποτε-
λοΰσιν ϊσχυράν άπόδειξιν περί τής έκ τοΰ ναοΰ
τούτου προελεύσεως τής μετ' άναγλύφου επιγρα-
φής. "Ετι δέ βεβαιοϋται, δτι ό ναός ούτος άνη-
γέρθη τό α'. έν έτει 1302. 'Αλλά περί τούτου
καί τών τυχών αύτοΰ πραγματευόμεθα έν τοις
μνημείοις Κουρσαλά (Κοροπί).
Νικ. Χ. Κοτξιας
1 Ταΰτα συνεκέντρωσα εις τήν Άρχαιολ. συλλογήν
Κοροπί.
2 Μεταξύ τών ύπονραψάντων αναφέρονται έτι καί
οί: Ρβΐπΐ8 Ματτΐπΐ άβ Α1§'6ΒΪΓ3, Κυ§§βπιΐ8 Ι,&ροπβ
(ονόματα σημερινών τοπωνυμίων περί τό Κοροπί), άβ
ί Κοάδ τοπωνυμίου Μαρκοπούλου- Κυοο'βΓΪ δέ (Λουν-
τζέρι) είναι σήμερον τό ΒΑ. τής Κερατέας βουνόν.
(Πρβλ. Γρηγοροβίου - Λάμπρου. Ιστορία τών Αθηνών
τ. Β'. σελ. 113 καί σημ. 3).
197
περιώρισε την εκτασιν τοϋ τοπωνυμικού κατά
την νοτιοδυτικήν ά'κραν αύτοΰ καί δη εις τά
βραχώδη και μή αρόσιμα μέρη.
Έκ της επιγραφής επίσης βεβαιοϋται, δτι ό
Δημήτριος Ιωάννου δ Χαλιδίτης ωκοδόμησε ναόν
της Θεοτόκου έν τη περιφέρεια Κοροπί. Τίς δμως
των πέντε περί τό Κοροπί ναών της Θεοτόκου
είναι ό υπό του Δημητρίου ανεγερθείς δυσκόλως
δύναται να καθορισθή, έφ' δσον και ή προέλευσις
τοΰ λίθου δεν είναι έξηκριβωμένη.
'Αλλ' εκ τών πολλαπλών ομωνύμων ναών, ό
μεν παρά τον "Αγ. Δημήτριον αστή θάλασσα»,
ελέχθη ήδη άλλαχου 1, δτι αρχικώς έχρησιμο-
ποιεϊτο ως τράπεζα της αυτόθι Μονής· ό δέ νο-
τιοδυτικώς τοϋ Κοροπί και παρά τήν θέσιν Κα-
τουνίστα 2 ναός της Παναγίτσας, εκ τοϋ ονόματος
δηλοΰται, δτι είναι μικρών διαστάσεων, εκ δέ της
ευτελούς κατασκευής, νεωτέρων χρόνων δύο δ'έτε-
ροι ναοί, ων ό μ«ν έν Θήτι 3, ό δέ έν Σκουπέρι 4
άνήκουσιν εις τους χρόνους της Τουρκοκρατίας.
Τελευταίος προς έξέτασιν απομένει ό έντός τοϋ
Κοροπί ναός τής Θεοτόκου (Παναγία Κουρσαλά).
Έν τή δυτική πλευρά τοϋ ναοΰ τούτου υπάρ-
χει έντοίχιος επιγραφή δ έχουσα ούτω: + Κουρσα-
λά -(-1730 έξενακε/νουργόθη ό Θηος/ναός ή Κήμι-
ση/τής Θεοτόκου/. Γεοργάκης Γη/ανακης κτή/τω-
ρας Ντόνης/Δήμας με τό έ/πήληπο χωρή/ο.
Ό είδικώτερον περί ταύτης ασχοληθείς Γκιτάκος,
αναφέρει μεν, δτι ή έπιγραφή ανάγεται εις τήν
έπισκευήν αρχαιοτέρου ναοϋ, δεν διέγνωσεν δμως,
δτι ή θέσις αυτής εν τή δυτική πλευρά δεν είναι
ή αρχική, αλλά μεταγενεστέρα τοποθέτησις· διότι
ό ναός επισκευασθείς έκ νέου κατά τό β' ήμισυ τοΰ
Ι Ν. Κοτζιά. Βυζ. μνημεία Κουρσαλά (Κοροπί) έν
τω προσέχει Άρχ. Δελτίο).
2 Τό όνομα Άλβανιν.όν σημαίνει κώμη ν, μικρόν
συνοικία μόν.
:} Έν τω κτηματολόγια) τοΰ Κουρσαλά (Δ. Γρ. Κα-
μπούρογλου Μνημεία. Β'. σελ. 109 και 113) φέρεται και
Θώτη. Νομίζω δέ, δτι είναι παραφθορά τοϋ ονόματος
Θώπια έπωνύμου τής έν "Αλβανία πριγκιπικής οικογε-
νείας τών Θώπια, ής ιδρυτής ό ιππότης Σεβαστός Θώπια
1274· τελευταίος γόνος τής οικογενείας ό "Ανδρέας Θώ-
πια 1461 (Βλ. Ηορί. ΟΙιιόπ. Οτ&θΟΟΓοηιεπη).
4 Έπώνυμον Αθηναίου γαιοκτήμονος', απόγονοι
τοΰ οποίου ύπάρχουσιν έν Αθήναις μέχρι σήμερον.
5 Έδημοσιεύθη τό α'· υπό Δ.Γρ.Καμπούρογλου (Μνημ.
Β'.σελ.98).Άνεδημοσιεΰθη υπό Χ.Γκιτάκου. Χριστιανικά!
αρχαιότητες τής κωμοπόλεως Κορωπίου. Αθήναι 1909.
ΙΗ'. αϊ. έπεξετάθη κατά τήν πλευράν ταύτην.
Κατά τήν έπισκευήν δμως άπετειχίσθησαν ποι-
κίλα γλυπτά 1 πάσης έποχής, τά όποια, πλήν
τής έκ νέου έντειχισθείσης, δπου σήμερον ευρίσκε-
ται, επιγραφής, απέμειναν έν τω προαυλίω τοϋ
ναοϋ. Κατά τήν αυτήν δμως έποχήν ήκμασε καί
ό πάππος τοΰ ιδιοκτήτου τής, έν ή ευρέθη τό άνά-
γλυφον, οικίας, ονόματι Αναγνώστης Μίχας, ανα-
φερόμενος έν τή ιδρυτική (κτιτορική) έπιγραφή τής
έν Λαμπρικα (Κοροπί) εκκλησίας τής "Αγ. Τριά-
δος, ως εκτιμητής τής Μονής. Οΰτος δέ υπό τήν
ιδιότητα τοΰ έκτιμητοϋ, είτε τή υποδείξει τών
| μοναχών, είτε τή συναινέσει τών κατοίκων, είτε
οικεία βουλήσει, μετέφερε, φαίνεται, τον λίθον εις
Ι τήν οίκίαν του προς φΰλαξιν.
"Οτι δέ τό ήμέτερον άνάγλυφον προέρχεται έκ
τούτου τοΰ ναοϋ βεβαιοϋται καί έκ τοϋ δτι ή
χρονολογία αύτοΰ (1302) συμπίπτει με τους χρό-
νους, περί τους οποίους ίδρύθη υπό τοΰ Παλάτι,
ό ομώνυμος παλαιότερος συνοικισμός, τό δνομα
τοΰ οποίου διασώζεται ως τοπωνύμιον τοΰ υπερ-
θεν βουνοΰ. Ό δέ Παλάτι οΰτος υπό τό πλήρες
δ'νομα Ρβΐπΐ8 ΡαΙαίΠ, αναφέρεται μεταξύ τών
συμβούλων (οοηδϊΐΐ&πϊ) καί συνδίκων τής Κατα-
λωνικής εταιρείας ύπογράψας μετά τοΰ 'Αλφόν-
σου Φαδρίγου και πεντήκοντα πέντε ετέρων με-
λών τής εταιρείας τήν μεταξύ Βενετών καί Κατα-
: λωνίων άνανεωθεΐσαν τή 11 Μαίου 1321 προ-
γενεστέραν συνθήκην 3 τοΰ 1319.
Αΐ συμπτώσεις δμως αΰται νομίζω, δτι άποτε-
λοΰσιν ϊσχυράν άπόδειξιν περί τής έκ τοΰ ναοΰ
τούτου προελεύσεως τής μετ' άναγλύφου επιγρα-
φής. "Ετι δέ βεβαιοϋται, δτι ό ναός ούτος άνη-
γέρθη τό α'. έν έτει 1302. 'Αλλά περί τούτου
καί τών τυχών αύτοΰ πραγματευόμεθα έν τοις
μνημείοις Κουρσαλά (Κοροπί).
Νικ. Χ. Κοτξιας
1 Ταΰτα συνεκέντρωσα εις τήν Άρχαιολ. συλλογήν
Κοροπί.
2 Μεταξύ τών ύπονραψάντων αναφέρονται έτι καί
οί: Ρβΐπΐ8 Ματτΐπΐ άβ Α1§'6ΒΪΓ3, Κυ§§βπιΐ8 Ι,&ροπβ
(ονόματα σημερινών τοπωνυμίων περί τό Κοροπί), άβ
ί Κοάδ τοπωνυμίου Μαρκοπούλου- Κυοο'βΓΪ δέ (Λουν-
τζέρι) είναι σήμερον τό ΒΑ. τής Κερατέας βουνόν.
(Πρβλ. Γρηγοροβίου - Λάμπρου. Ιστορία τών Αθηνών
τ. Β'. σελ. 113 καί σημ. 3).