DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1170#0574
5^8 Vlyssis Aldrouandi
& proprietatem illius stella: patticipant: vndcacusnautica ad illara ftcllam,wn,
quam ad suum sjmile comiertirur. '«
lnhoctanicrumvircrumdiuWu,quidai?erendumsit,ambigimus. At tamcnj
quoda Mctallaris desiacre inrellcximusJn pra*sentiadiuulgare ccnabimur.Rcsen,nt
cnimvenasMagnctisnuIlumaliumocciipaiesitu^riisimterMeiidicm.&Scptenttione
& semper rcss.-i a Metidie in Septcn tiionem huiusmodi vana? procedunt. Quamobiem
sieadem estratiototius,atq;partis, non crit mirandum si Magnes hiusinodipa[[es
respiciat. ,
AItcradubitatiocit,quomodomTaprobanamsula,a CalaicoIndia?Promonto»
Ho in Austrum, quatriduinauigatione,Magnesin vlu csJcpoilit,cumSeptenirionon
conspiciatur. Aliqui respondcnt vsum Magnctis ibi eilc incognitum iproptcrcaSoli-
nusrccitatnauigatutosalereauesquasdamcicures,ciiiasinnaiiigijsdtserunt,hotuni
cnimvolaiustanquamitincrismagistrosobseruant. Hocidem Plinius annotathij
' irio nou cermtur.Scd-vohnrii /'i:.<», <-Jih::>!!,c»,i!ic/,U-< (saa , ».cu:<■»;<;; ahrat,, tirrtsittti,.
tiumcomiltaritur; tiolis diligentsrnolttia,CUndij ssi/.a,:■.::<: <■<>>,! :>j:;!, :\g.<::,■ ai/uittxlii&U &
edueliis. An hoc veritatisitprc:ximum,necne, in prxscntia non inquitimus,soJumj
manifcstabimus Ludoulcnm Vartomanumhacinre valde versatum,annorameSca-
ligero,in nautgatione Maris Aethiopici k(t vsum esse pyxide noftrati;quemadmo.
dum&inMarj Atlantico,cuiusserrumadnostrumscmperpolumditigcbatur! Idem
cumab Insula Bornei ad Iauamtenderet, versusq; Canopumteneici curfum.animad.
ucrtitrccloremnauisvtipysidenostriclimilt, &illasicJ]a,in quaomnesVenii.more
nostro,dcscripti sunt.IiaqucReclornauisabillorogatusrationemartis^oftendiilu.
cidissimumCanopum, inqucmspcclabat.NeqilioceftmitUjquoniamaltcraparsMa.
gnetisMeridieni,alteraScptentrionemspeiaat.
M:
VSVS 1N LVDICRIS.
r VLT/E rcsiocofieripommr,opcMagnetis.NamreciratPorta,sifupta_.
tabuJamligneam,Iapideam,velmctaJlicam,lapidcsMagnctis,vcltruit»
■ ferripensiliaaccommodenrur, velina:quilibrioconftituaitiur,dcindefub
tabuIaMagnesagirctur,lapides, velserramcmasupratabulampcnsiliamoueri, vel
Actti-vtsd quick^e ad motum, vel quicrem Magnetissnb tabula agitati. Pretcrea,vt acus su.
ursdsonii pra rabulam salrenr,velmoucanturadtibiarsonuin,Magnes subtabula clanculunu»
tibti iuxtisonum voluatur,&reuoluatur, Alij, vtesercttumarcnarumprdicnrcmoften.
tent: ptimdaliquam Magretisponioneminpulucrcm redigunt, rurfus aliampor.
tionem in srustilla contundunt, vt pedites, vel equitum turmas reprafentcnt: postca
supra tabulam hasportioncsmagnas, &paruas,iuxta partemdexttam, & iiniftram,
admodum exercitusaccommodant. Deindefub tabula ,dcxtra,i£uaq;manudu£
porttonesMagnetis agitanturr vnde materiasupra tabulam cxiftens paulatimadmo- H
tumMagnctisincedit. ldemMagnesin(cnuemarenamreducitur,&ei, ratione_j
diftinOionis,arcna aJba additur,cx Iiiiq,finiul mixtis sir cumufusipoftmodii siMagnw
admoueatur, vel nudus, vel pannis inuolu tus (vt eiuscognitio fpeiiantcs fugiat) iunc \
puluismagneticus ab arenaaiba paulatimsc paratur, &ad inftarcapillorum WHtus
velutisa^dere quodamcopulatuscurrit,&]apidemampiessiiur.Pariteral!c]uipoi'io-
nem scrri dila taii charra: agglutinant, illamq; parieti admouent, poft qucm fii aljquw
fruftumMagnetisfecus murummouens,nam quodam velutimitaculo fpe«aniiup,
charta illa per fe muro adba-ret, & eriam mouetur, immo partem muri fupctiorcm-*
afcendit,quandomanustumMagnete,poftmurumadpartemsu[>eriorcmcleua»ir'
Vtjsataa- ^jj-u; t, iam tmt} -u.j ftatuaH) ex aliqua materia sotmant,cumIcepitofcrreo i»-?
Uqutmdet ^anu s iubentque , vt aliquis, manu Magnctcm occultans , iliam adeat dc *H-
"""••"• qua re interrogans, tuncque illud fccptrtini vcrfus manum Magnctis pariim-
per inclinatur , & sic ftatua aliqucm dare nutum,vel refponfionemvi^eiur.
& proprietatem illius stella: patticipant: vndcacusnautica ad illara ftcllam,wn,
quam ad suum sjmile comiertirur. '«
lnhoctanicrumvircrumdiuWu,quidai?erendumsit,ambigimus. At tamcnj
quoda Mctallaris desiacre inrellcximusJn pra*sentiadiuulgare ccnabimur.Rcsen,nt
cnimvenasMagnctisnuIlumaliumocciipaiesitu^riisimterMeiidicm.&Scptenttione
& semper rcss.-i a Metidie in Septcn tiionem huiusmodi vana? procedunt. Quamobiem
sieadem estratiototius,atq;partis, non crit mirandum si Magnes hiusinodipa[[es
respiciat. ,
AItcradubitatiocit,quomodomTaprobanamsula,a CalaicoIndia?Promonto»
Ho in Austrum, quatriduinauigatione,Magnesin vlu csJcpoilit,cumSeptenirionon
conspiciatur. Aliqui respondcnt vsum Magnctis ibi eilc incognitum iproptcrcaSoli-
nusrccitatnauigatutosalereauesquasdamcicures,ciiiasinnaiiigijsdtserunt,hotuni
cnimvolaiustanquamitincrismagistrosobseruant. Hocidem Plinius annotathij
' irio nou cermtur.Scd-vohnrii /'i:.<», <-Jih::>!!,c»,i!ic/,U-< (saa , ».cu:<■»;<;; ahrat,, tirrtsittti,.
tiumcomiltaritur; tiolis diligentsrnolttia,CUndij ssi/.a,:■.::<: <■<>>,! :>j:;!, :\g.<::,■ ai/uittxlii&U &
edueliis. An hoc veritatisitprc:ximum,necne, in prxscntia non inquitimus,soJumj
manifcstabimus Ludoulcnm Vartomanumhacinre valde versatum,annorameSca-
ligero,in nautgatione Maris Aethiopici k(t vsum esse pyxide noftrati;quemadmo.
dum&inMarj Atlantico,cuiusserrumadnostrumscmperpolumditigcbatur! Idem
cumab Insula Bornei ad Iauamtenderet, versusq; Canopumteneici curfum.animad.
ucrtitrccloremnauisvtipysidenostriclimilt, &illasicJ]a,in quaomnesVenii.more
nostro,dcscripti sunt.IiaqucReclornauisabillorogatusrationemartis^oftendiilu.
cidissimumCanopum, inqucmspcclabat.NeqilioceftmitUjquoniamaltcraparsMa.
gnetisMeridieni,alteraScptentrionemspeiaat.
M:
VSVS 1N LVDICRIS.
r VLT/E rcsiocofieripommr,opcMagnetis.NamreciratPorta,sifupta_.
tabuJamligneam,Iapideam,velmctaJlicam,lapidcsMagnctis,vcltruit»
■ ferripensiliaaccommodenrur, velina:quilibrioconftituaitiur,dcindefub
tabuIaMagnesagirctur,lapides, velserramcmasupratabulampcnsiliamoueri, vel
Actti-vtsd quick^e ad motum, vel quicrem Magnetissnb tabula agitati. Pretcrea,vt acus su.
ursdsonii pra rabulam salrenr,velmoucanturadtibiarsonuin,Magnes subtabula clanculunu»
tibti iuxtisonum voluatur,&reuoluatur, Alij, vtesercttumarcnarumprdicnrcmoften.
tent: ptimdaliquam Magretisponioneminpulucrcm redigunt, rurfus aliampor.
tionem in srustilla contundunt, vt pedites, vel equitum turmas reprafentcnt: postca
supra tabulam hasportioncsmagnas, &paruas,iuxta partemdexttam, & iiniftram,
admodum exercitusaccommodant. Deindefub tabula ,dcxtra,i£uaq;manudu£
porttonesMagnetis agitanturr vnde materiasupra tabulam cxiftens paulatimadmo- H
tumMagnctisincedit. ldemMagnesin(cnuemarenamreducitur,&ei, ratione_j
diftinOionis,arcna aJba additur,cx Iiiiq,finiul mixtis sir cumufusipoftmodii siMagnw
admoueatur, vel nudus, vel pannis inuolu tus (vt eiuscognitio fpeiiantcs fugiat) iunc \
puluismagneticus ab arenaaiba paulatimsc paratur, &ad inftarcapillorum WHtus
velutisa^dere quodamcopulatuscurrit,&]apidemampiessiiur.Pariteral!c]uipoi'io-
nem scrri dila taii charra: agglutinant, illamq; parieti admouent, poft qucm fii aljquw
fruftumMagnetisfecus murummouens,nam quodam velutimitaculo fpe«aniiup,
charta illa per fe muro adba-ret, & eriam mouetur, immo partem muri fupctiorcm-*
afcendit,quandomanustumMagnete,poftmurumadpartemsu[>eriorcmcleua»ir'
Vtjsataa- ^jj-u; t, iam tmt} -u.j ftatuaH) ex aliqua materia sotmant,cumIcepitofcrreo i»-?
Uqutmdet ^anu s iubentque , vt aliquis, manu Magnctcm occultans , iliam adeat dc *H-
"""••"• qua re interrogans, tuncque illud fccptrtini vcrfus manum Magnctis pariim-
per inclinatur , & sic ftatua aliqucm dare nutum,vel refponfionemvi^eiur.