DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1170#0753
MusaHMetallici Lib.IV. 747
A cst,quodIiocnomtoejapud VuIgum.designarurinsuIaProponrjdesanM Cyzicum_j,
Marasradi£ti alioncmine Proconncsus, siue Elaphonnesus,vtroq; nomine,vt notat
PiiniusaCeruisdcduito. ' Li.^c.vlt.
Itaque Latinis vocatur marmor^&Gra^cis u*'tfi*rcs «»« iS «ap«n"=i'>,niniirum3
spIeiidcre,&coruscare. Gallice dicitur Marbrc,Italice M3rmo,&Marmora,Ger-
maniceMarmelIkin,HispaniccMatmoI,GeorgiusAgricolascriptumrcliquit,Mar-
moribuslingulatia nominanonsuiilc impo(Tta,sed acoloribus eis inlidentJbus nomi-
nari, vela rcgionibus,in quibusnascuntur, vt inferitissuo locoexplicabimus.
NATVRA, ET AFFECTIONES.
MAR M0 K lapidem valde dtirum ,&sipoliatur, ad recipiendumnitorem_j
vaJdeidoneumcslcobsciuamus. Politiamautem admittit ob puritatem-»
materia;exa<3c,&arquaJitcrconcrct3;:quandoquidempuritasoptima ■)!_-»
concretionem, &nitorarqu_Jitatcm marcria; concomitatur. Atcolorumvarierascu-
iuscnmqi Marmotisa pcrfctf ionecocrionis,in eorum generatione,dependet; quoniam
Jynceri,&genuinicolorcs nonniii a perscistacoclioncresultant, Namque exhalatio
sicca, & ignita, vt Aristorclcsanimaduertit, pusueres coloratos constituit ,deindc ex--& 3-"""
buiusmodipulueriliiissolutislapidcsiiiiiilicolorcdecoratiiiitegrantur. Varietasigi..*""'-'-^';
turcolorum,qua-inni3rmoribusquotidicobscruantur, avark-tatcexIi3lationumemer-
git:nam quemadmodum arcna: diuersi gencris,calcc admixta,in vnumlapidem ser-
ruminantur;paritcrinterdumvariamarmorumfragmenta,aduenientenoua exhala-
tione, veluti calcc, vmmi Japidcm maeulis diuersis refertumconstituunt.Id autemma-
gismarmoribus, quam alijslaxiscontingereopinantur s ob tcnuesexhalationes,quat
intimas Marmorum partcs penctrare pcslunt.
InteraliasMarmorisproprictates^vnamadmiraculaltaliarcfcrendamelsePlinius^,^^
scripiit jnempeMarmor in lapidicinis augeri;idq;probatauihoritatcPapyrij Fabia- j*
C i)j,quemrcrumnaturaliumperitiilimumnuncupauic. Qiiinimo additrepleripaulatim
nouo Marmorcmontiumcauitates, vndeprima marmoracarsafuerunt. Deindcomne
fcrcgcniis marmortim,cum primum i fodinis cruitur, molliusest, progreslu tamen__>
iemporisade6duicscit,vt vix scalpipossit. Verumharcproprietascseteris ctiam ia-
pidibuscommuniseiTesolei. Hocqtiidcniobseruationedignum est,quod roarmora
qua-dam ocyus,&qua;damseriusindurantur. Postmodumnonnullactiamsunt, quar,
diUcurnitatctemporis,ruts_smt>IIescunr,exeduntur,&tandem intcrram resoluun-
tur. Insuper habentmatmora hoc insitumanatura , vrsubstantia quandoque nodos
babeat,nempeduritiascJauo similcs,&scrris inimicas,qu.t Pliniocentraappellan-C^.itf.t*
tur; quandoscribebat: iiiMarmorcsicutiinarboribuscentra identidcm obseruari. 3J-
Anipliusmarmorhocsibianaturaconiparauic, vtamulrisrebusabhorrcat. PrimEim
calciscontaistunonsolum candoicmammictir,scdcriarnni(or marmoris obscuris ma^
culisfardatur: Fumoctiaminquinatur,&oleoperlinitumpallescit. Iremvino nigro
pcriusum, tanquam indigiiabundum, mirabilircrlutescir. Tandcm aquaex castaneis KMvtmr
D dcdu&acontac"tumitaius-atur, atq; inficitur,vtnccctiamnbraiione,rnaculaiilb;de-quibusran-
lcantur. culttur.
Postrem6Marmor,&potisIimumvariatum,velutiiIIud,qu6dBrocetcIIum, &pcdi-
culosumvocani,rccepit hocanatura,vtin acetopositum,ad instar lapidis Astroitis,
spontemoucaiur. Hocqiei accidcrecxistimanius,propicrsubstantiasdiucrsoriirr__»
-oloruminmateriaexistences;namqiacctum,c_msir tenuium partium,penctrans,ae>
remcxpellit, quipcracetumcgrcdienseffkic, vt Marmor, vellapismoueatur. fcrenim
id inmultislapidibus, vanjsvenarumdistantijspatenribus,contingerc miilti obser-
uarunr. Quinimdlo. iiaptiflaPortafatctur se habuissesrustnmMarmoris,quod Vui- Marmet
gus Codogninumappcllat,&hocinaceto moucbatur, qtioniamdiuersis,& varijs ve. mSunuria
mscratdistin-uim. mm.
A cst,quodIiocnomtoejapud VuIgum.designarurinsuIaProponrjdesanM Cyzicum_j,
Marasradi£ti alioncmine Proconncsus, siue Elaphonnesus,vtroq; nomine,vt notat
PiiniusaCeruisdcduito. ' Li.^c.vlt.
Itaque Latinis vocatur marmor^&Gra^cis u*'tfi*rcs «»« iS «ap«n"=i'>,niniirum3
spIeiidcre,&coruscare. Gallice dicitur Marbrc,Italice M3rmo,&Marmora,Ger-
maniceMarmelIkin,HispaniccMatmoI,GeorgiusAgricolascriptumrcliquit,Mar-
moribuslingulatia nominanonsuiilc impo(Tta,sed acoloribus eis inlidentJbus nomi-
nari, vela rcgionibus,in quibusnascuntur, vt inferitissuo locoexplicabimus.
NATVRA, ET AFFECTIONES.
MAR M0 K lapidem valde dtirum ,&sipoliatur, ad recipiendumnitorem_j
vaJdeidoneumcslcobsciuamus. Politiamautem admittit ob puritatem-»
materia;exa<3c,&arquaJitcrconcrct3;:quandoquidempuritasoptima ■)!_-»
concretionem, &nitorarqu_Jitatcm marcria; concomitatur. Atcolorumvarierascu-
iuscnmqi Marmotisa pcrfctf ionecocrionis,in eorum generatione,dependet; quoniam
Jynceri,&genuinicolorcs nonniii a perscistacoclioncresultant, Namque exhalatio
sicca, & ignita, vt Aristorclcsanimaduertit, pusueres coloratos constituit ,deindc ex--& 3-"""
buiusmodipulueriliiissolutislapidcsiiiiiilicolorcdecoratiiiitegrantur. Varietasigi..*""'-'-^';
turcolorum,qua-inni3rmoribusquotidicobscruantur, avark-tatcexIi3lationumemer-
git:nam quemadmodum arcna: diuersi gencris,calcc admixta,in vnumlapidem ser-
ruminantur;paritcrinterdumvariamarmorumfragmenta,aduenientenoua exhala-
tione, veluti calcc, vmmi Japidcm maeulis diuersis refertumconstituunt.Id autemma-
gismarmoribus, quam alijslaxiscontingereopinantur s ob tcnuesexhalationes,quat
intimas Marmorum partcs penctrare pcslunt.
InteraliasMarmorisproprictates^vnamadmiraculaltaliarcfcrendamelsePlinius^,^^
scripiit jnempeMarmor in lapidicinis augeri;idq;probatauihoritatcPapyrij Fabia- j*
C i)j,quemrcrumnaturaliumperitiilimumnuncupauic. Qiiinimo additrepleripaulatim
nouo Marmorcmontiumcauitates, vndeprima marmoracarsafuerunt. Deindcomne
fcrcgcniis marmortim,cum primum i fodinis cruitur, molliusest, progreslu tamen__>
iemporisade6duicscit,vt vix scalpipossit. Verumharcproprietascseteris ctiam ia-
pidibuscommuniseiTesolei. Hocqtiidcniobseruationedignum est,quod roarmora
qua-dam ocyus,&qua;damseriusindurantur. Postmodumnonnullactiamsunt, quar,
diUcurnitatctemporis,ruts_smt>IIescunr,exeduntur,&tandem intcrram resoluun-
tur. Insuper habentmatmora hoc insitumanatura , vrsubstantia quandoque nodos
babeat,nempeduritiascJauo similcs,&scrris inimicas,qu.t Pliniocentraappellan-C^.itf.t*
tur; quandoscribebat: iiiMarmorcsicutiinarboribuscentra identidcm obseruari. 3J-
Anipliusmarmorhocsibianaturaconiparauic, vtamulrisrebusabhorrcat. PrimEim
calciscontaistunonsolum candoicmammictir,scdcriarnni(or marmoris obscuris ma^
culisfardatur: Fumoctiaminquinatur,&oleoperlinitumpallescit. Iremvino nigro
pcriusum, tanquam indigiiabundum, mirabilircrlutescir. Tandcm aquaex castaneis KMvtmr
D dcdu&acontac"tumitaius-atur, atq; inficitur,vtnccctiamnbraiione,rnaculaiilb;de-quibusran-
lcantur. culttur.
Postrem6Marmor,&potisIimumvariatum,velutiiIIud,qu6dBrocetcIIum, &pcdi-
culosumvocani,rccepit hocanatura,vtin acetopositum,ad instar lapidis Astroitis,
spontemoucaiur. Hocqiei accidcrecxistimanius,propicrsubstantiasdiucrsoriirr__»
-oloruminmateriaexistences;namqiacctum,c_msir tenuium partium,penctrans,ae>
remcxpellit, quipcracetumcgrcdienseffkic, vt Marmor, vellapismoueatur. fcrenim
id inmultislapidibus, vanjsvenarumdistantijspatenribus,contingerc miilti obser-
uarunr. Quinimdlo. iiaptiflaPortafatctur se habuissesrustnmMarmoris,quod Vui- Marmet
gus Codogninumappcllat,&hocinaceto moucbatur, qtioniamdiuersis,& varijs ve. mSunuria
mscratdistin-uim. mm.