Andreae, Johann Heinrich : Basilica Carolina, opus grande, non homini, sed deo praeparata habitatio ... duobus a Carolis genuinis divi Caroli M. posteris ... Mannhemii Palatina in metropoli aedificata: a Carolo Philippo e ducali domo Neoburgica ... inchoata: a Carolo Theodoro e ducali domo Neoburgico-Solisbacensi ... consummata ([Mannheim], [1760])

10
BASILICyfi CAROLIN^L
ETYMON.
EXEGESIS HISTORICA.
Aria Veteribus fuit notio vocishujus BASILICA pro gentium, veligionumque
diverfitate. Originaria Gracis d radice BouriTws Rex; mutatitia Latinis, tdem-
quesonat, ac Regia, subaudiendo DOMUS. Primitivd ex institutione ac nsu
Basilicas dixit Gentiiitas augufta Regum Palatia ; subin Magtftratinmi Curias^
quin &s Negotiatorum per abufum Burfas. At iisa Sanciiore Bafilicas sna Templa
vocavit Christi Ecclefia, utprimitm Conftantini M. Proto-Cafaris Christianipietate,
Constitutioneque Imperiali conjiitit libertas Templa erigendi& Oratoria,qudqud Hbuisset Roma?ium
per Imperiuvi. Qudm verb recle, quis ignorat ? Sunt namque Christianorum Ecclefia, Basilica
seu Regia Domus, Regis regum cum hominibus habitantis super terram. Augufto Constantinus ipse
duxsuit & hortator exemplo: Roma, urbe tam veteri, qudmnovd, Constantinopoii, magnificas
Christo Sahatori, ejusdemque Apoftolis adificavit Bafilicas, Palatiis etiam Casareis Laterano &
Vaticano inEcdefias consecratis; quas CONSTANTINIANAS appellare sideli Popuh pla-
cuit, in satitti Conditoris honorem. Neque verb honorifico Bafilica titulo Templa pajfim honora-
bantur omnia; Sed ea duntaxat, qua auguftd molis majeftate tranfcendebant catera, velut ex-
celsa Regum Palatia hwniles vulgi casas. Kv^toutouj quoque, five Dominica d Yjj^tog »" DOML
NUS dicebantur Bafilica : unde vernaculo nobis idiomate hodiedum appeUatitur $itcf) d graco
^umuj, ktino DOMINICJE, ©om^trct) DOMUS DOMINL
Ecquis verb Ecclefia nostra Pdlatina, Bafilica tituhm negaverit, fi vel pritnd fronte in-
spexerit, vere regiam molis majeftatem, Cathedraticis supparem, & Metropolitanis ? Si proin
BASILICA eft: quidprohibet, qubminiis adaternam Conditorum CAROLORUM memo-
riamglorioso infigniatur titulo CAROLINJE? Gentilikis licuit adesprosanasConditoribusdi-
cere cognomines, Julias Julio, Sempronio Sempronianas: Christianis Hbuit appellare d Constan-
tino Constantinianas; Palatinis nobis cur non liceat, Palatinam hanc Ecclefiam suis d Conditori-
ribus, Serenifftmis Principibus CAROLO PHILIPPO, %s CAROLO THEO-
DORO inaugurare BASILICAM CAROLINAM, utriusque Conditoris nomine glo-
riosam ? Carohrum illi Dkorum & Auguftorum amuli, non tantitm nominis, sed & Spiritusy
orbisese probdrunt haredes. Mirabantur augufta pietatis Carolina monumenta, Templa, Col-
legia, Canobia, d Divis Carolis, MagnoCasare, & Cardinale Borromao; Auguftis d Carolis^
Romanontm Imperatoribus: SECUNDO, QUARTO, & SEXTO, ere&a tfsundata;
legebant oculis suspensa eoritndem scuta in srontispiciis, sundatorum nomina in sacris Ecclefiarum
Dyptichis inscripta suspiciebant; Inde sacer Zelus exarfit, san&is iUorum veftigiis hisiftendi.
Pariim pietati Principnm suerat, complures sais in Provinciis inftaurdsse Ecclefias, pretiosd ve-
stium, sacrorumque vasorum instruxisse supelkstile ; novas quoque in AuM Elessorali, ac urbe
Manhemii e sundamentis excitdsse, Deipara Virgini visitanti, Divo Archnngelo Michaeii, SS.
PhUippo Apoftolo, & Carolo Borromao sacras: CoJlegio denique Societatis JESU recens sundato ad-
dereplacuit Basilicam, (qua noftra Carolina eft) magnificentissimam, Saii&is ejusdem Patriarchis
Ignatio , & Francisco Xaverio votivam. Huic CAROLUS PHILIPP US Anno
MDCCXXXVIIL primum lapidem, Elestorali manu, solemni ritu posuit, sabricdmque quinquen-
nioseliciterproduxit; CAROLUS THEODORUS, Pradecefsorepientijfimofatis erepto,
ab Anno MDCCXLIIL per decennium, sumptibus, difficillimd etiam beUorum tempeftate, libera-
lissimd munisicentid continuatis persecit; glorioso deminn coronatam faftigio Divina Majeftati ritu
Catholico fecit hodie consecrari. Verw uterqttQ CAROL US QARQJLORUJM Divorum
atque Augi/ftornm Imitator.
PARS