DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0019
18
Α'. Αί άναακαφαι καί έ'ρενναι
ζήτημα δαπάνης προς θερισμόν άφθονων καρπών, καΐ εύαρέ- κόσμου ενέτεινε τάς δυνάμεις ημών προς άνάπτυξιν μείζονος
στου κόπου προς περισυλλογήν καΐ συγκομιδήν αυτών προσοχής, προς ταχίστην διάσωσιν και προσφυα περίθαλψιν
ή δ' εύλογος χαρά τής εκ τοΰ ύπερδισχιλιετοΰς ληθάρ- αύτοΰ, κατέπνιγε δε την λύπην, την προερχομένην εκ τίνων
γου εις το φώς τοΰ ηλίου έπαναγωγής τοΰ ωραίου εκείνου έμποδισμών, φυσικών άλλοος και ανθρωπίνων.
δ') Ή κτίσις, άναπαράστασις και αί τύχαι τοΰ πρώτου πύργου.
(ΠαρένΦετος πίναξ Β').
Έρευνηθέντος άπαντος τοΰ πύργου ' (εΐκών 11), έξηκρι-
βώθη ότι άρχήθεν εΐχε κτισΟή επί τής στρατηγικωτάτης ταύτης
θέσεως μικρός σχετικώς πύργος, μετά δύο βραχιόνων τείχους,
ίσως προς τίνα μονήρη όχύρωσιν εΐναι δε ό πύργος ούτος,
όν καλοΰμεν «έσωτερικον» (εΐκών 12• 14• 16), εμφανώς διαφό-
ρου ύλης και εργασίας τής τών λοιπών τής πόλεως, αρχαιότερος
δε τοΰ γενικού αυτής τειχισμοΰ, περιληφθείς ύπό τοΰ βα-
σιλέως Δημητρίου κατ' αυτόν εις τό διάγραμμα αυτής αμετά-
βλητος, δια συνδέσεως, ης τάς λεπτομέρειας δεν δυνάμεθα
εν τω παρόντι νά καθορίσωμεν.
Οι δε χρόνοι, καθ' ους έποιήθη ό εσωτερικός πύργος,
φαίνονται κείμενοι εντός τής Δ' π. Χρ. έκατονταετηρίδος•
θά έκτίσθη άρα ή υπό τών Φεραίων, ώς μεμονωμένος προ-
μαχεών, ή ύπό τοΰ βασιλέως Φιλίππου τοΰ Β'• αλλά πάντως
αποτελεί και αυτός καί τίνες μονήρεις επίσης τειχισμοί, ών
όμως αμφίβολα ί'χνη διακρίνονται ένιαχοΰ, κατά την Δυσμι-
κήν μάλιστα πλευράν τής πόλεως, τάσιν προς τίνα μετάθε-
σιν τών Φεραϊκών Παγασών Βορειότερον εις θέσιν όχυρο-
τέραν εγγύτατα τής θαλάσσης, ή τουλάχιστον σπουδαίαν
όχύρωσιν τών υπερκειμένων τής ακτής στρατηγικών σημείων
προς άπόκρουσιν εχθρικών από θαλάσσης αποβάσεων2.
Πέριξ τοΰ πύργου τούτου έποιήθη βραδύτερον έτερος
μέγας, περιλαβών τον πρώτον ώς πυρήνα (παρένθ. πίν. Β)• έκτί-
σθησαν δε κατ' αρχάς μεν λίθινοι τοίχοι μετά μεγάλης έπιμε-
Είκών 12. Ή Βορειοανατολική πλευρά τοΰ πρώτου πύργου. ΠΤ —πλίνθινος τοίχος τοΰ διακένου, μήπω αφαιρεθείς• Β = Βορειος πλευρά τοΰ έπηυξημένου
πύργου, ήδη αποκαλυπτόμενη• επ ό εσωτερικός πύργος.
λείας εκ λαξευτών ογκολίθων, ληφθέντων εμφανώς εξ οικο-
δομημάτων προγενεστέρων έπ'αμφοτέρων τών όψεων πάντων
τών τοίχων τούτων, ιδίους τής έσω, έγένετο χρήσις καί βάθρων
καί μεγάλων στηλών, μάλιστα δε τό πάχος αυτών έπληρώθη
τοιούτου υλικού (είχών 13' 1ΰ).
Ύψιόθησαν δε άπαντες οι νέοι ούτοι τοίχοι δύο ή τρία
') Υπολείπεται προς άνασκαφήν καί έξερεύνησιν μέρος 'εξω τής
Ανατολικής πλευράς τοΰ Ιπηυξημένου πύργου, ολίγον τι ομοίως
της Βορείου, καί μάλιστα τό σύνολον τών δυο έπισκευασθέντων
βραχιόνων του τείχους, τών άποληγόντων εις την Δυσμικήν πλευράν
πρβ. Πρακτικά 1908 210• 1900 143• 1910 240-241• ή εΐκών 17
δεικνύει εμφανώς δτι και τό τείχος ενταύθα Ιπηυξήθη.
μέτρα άπύ τοΰ φυσικοΰ βράχου, έξισωθέντος πολλαχοΰ προς
άρμογήν τών πρώτων λίθων τό μεταξύ αυτών καί τοΰ
έσωτερικοΰ πύργου διάστημα, όπερ καλοΰμεν «διάκενον»,
έπληρώθη επίσης λίθων ποικίλων κοινών καί πολυαρίθμων
στηλών, βάθρων, όρόφιον μαρμάρινων κττ., κτισθέντων μετά
πηλού εν σπουδή μέν, άλλ' επιμελώς.
Ούτως άπετελέσθη ισχυρότατη θεμελίωσις άνισούψής,
ένεκα τοΰ επικλινούς τής θέσεως• περαιτέρω δε ήρθη εις
μέγα ύψος τό όλον κτίσμα δι' ωμών πλίνθων πανταχόθεν,
ήτοι καί επί τών διακένων αυτών διότι είίρομεν έκτιαμέ-
νας καί ουχί εκ τών υπερκειμένων τοίχων απλώς πεσούσας
'-') Βλ. κάτω κεφ. ια' εδάφ. 2.
Α'. Αί άναακαφαι καί έ'ρενναι
ζήτημα δαπάνης προς θερισμόν άφθονων καρπών, καΐ εύαρέ- κόσμου ενέτεινε τάς δυνάμεις ημών προς άνάπτυξιν μείζονος
στου κόπου προς περισυλλογήν καΐ συγκομιδήν αυτών προσοχής, προς ταχίστην διάσωσιν και προσφυα περίθαλψιν
ή δ' εύλογος χαρά τής εκ τοΰ ύπερδισχιλιετοΰς ληθάρ- αύτοΰ, κατέπνιγε δε την λύπην, την προερχομένην εκ τίνων
γου εις το φώς τοΰ ηλίου έπαναγωγής τοΰ ωραίου εκείνου έμποδισμών, φυσικών άλλοος και ανθρωπίνων.
δ') Ή κτίσις, άναπαράστασις και αί τύχαι τοΰ πρώτου πύργου.
(ΠαρένΦετος πίναξ Β').
Έρευνηθέντος άπαντος τοΰ πύργου ' (εΐκών 11), έξηκρι-
βώθη ότι άρχήθεν εΐχε κτισΟή επί τής στρατηγικωτάτης ταύτης
θέσεως μικρός σχετικώς πύργος, μετά δύο βραχιόνων τείχους,
ίσως προς τίνα μονήρη όχύρωσιν εΐναι δε ό πύργος ούτος,
όν καλοΰμεν «έσωτερικον» (εΐκών 12• 14• 16), εμφανώς διαφό-
ρου ύλης και εργασίας τής τών λοιπών τής πόλεως, αρχαιότερος
δε τοΰ γενικού αυτής τειχισμοΰ, περιληφθείς ύπό τοΰ βα-
σιλέως Δημητρίου κατ' αυτόν εις τό διάγραμμα αυτής αμετά-
βλητος, δια συνδέσεως, ης τάς λεπτομέρειας δεν δυνάμεθα
εν τω παρόντι νά καθορίσωμεν.
Οι δε χρόνοι, καθ' ους έποιήθη ό εσωτερικός πύργος,
φαίνονται κείμενοι εντός τής Δ' π. Χρ. έκατονταετηρίδος•
θά έκτίσθη άρα ή υπό τών Φεραίων, ώς μεμονωμένος προ-
μαχεών, ή ύπό τοΰ βασιλέως Φιλίππου τοΰ Β'• αλλά πάντως
αποτελεί και αυτός καί τίνες μονήρεις επίσης τειχισμοί, ών
όμως αμφίβολα ί'χνη διακρίνονται ένιαχοΰ, κατά την Δυσμι-
κήν μάλιστα πλευράν τής πόλεως, τάσιν προς τίνα μετάθε-
σιν τών Φεραϊκών Παγασών Βορειότερον εις θέσιν όχυρο-
τέραν εγγύτατα τής θαλάσσης, ή τουλάχιστον σπουδαίαν
όχύρωσιν τών υπερκειμένων τής ακτής στρατηγικών σημείων
προς άπόκρουσιν εχθρικών από θαλάσσης αποβάσεων2.
Πέριξ τοΰ πύργου τούτου έποιήθη βραδύτερον έτερος
μέγας, περιλαβών τον πρώτον ώς πυρήνα (παρένθ. πίν. Β)• έκτί-
σθησαν δε κατ' αρχάς μεν λίθινοι τοίχοι μετά μεγάλης έπιμε-
Είκών 12. Ή Βορειοανατολική πλευρά τοΰ πρώτου πύργου. ΠΤ —πλίνθινος τοίχος τοΰ διακένου, μήπω αφαιρεθείς• Β = Βορειος πλευρά τοΰ έπηυξημένου
πύργου, ήδη αποκαλυπτόμενη• επ ό εσωτερικός πύργος.
λείας εκ λαξευτών ογκολίθων, ληφθέντων εμφανώς εξ οικο-
δομημάτων προγενεστέρων έπ'αμφοτέρων τών όψεων πάντων
τών τοίχων τούτων, ιδίους τής έσω, έγένετο χρήσις καί βάθρων
καί μεγάλων στηλών, μάλιστα δε τό πάχος αυτών έπληρώθη
τοιούτου υλικού (είχών 13' 1ΰ).
Ύψιόθησαν δε άπαντες οι νέοι ούτοι τοίχοι δύο ή τρία
') Υπολείπεται προς άνασκαφήν καί έξερεύνησιν μέρος 'εξω τής
Ανατολικής πλευράς τοΰ Ιπηυξημένου πύργου, ολίγον τι ομοίως
της Βορείου, καί μάλιστα τό σύνολον τών δυο έπισκευασθέντων
βραχιόνων του τείχους, τών άποληγόντων εις την Δυσμικήν πλευράν
πρβ. Πρακτικά 1908 210• 1900 143• 1910 240-241• ή εΐκών 17
δεικνύει εμφανώς δτι και τό τείχος ενταύθα Ιπηυξήθη.
μέτρα άπύ τοΰ φυσικοΰ βράχου, έξισωθέντος πολλαχοΰ προς
άρμογήν τών πρώτων λίθων τό μεταξύ αυτών καί τοΰ
έσωτερικοΰ πύργου διάστημα, όπερ καλοΰμεν «διάκενον»,
έπληρώθη επίσης λίθων ποικίλων κοινών καί πολυαρίθμων
στηλών, βάθρων, όρόφιον μαρμάρινων κττ., κτισθέντων μετά
πηλού εν σπουδή μέν, άλλ' επιμελώς.
Ούτως άπετελέσθη ισχυρότατη θεμελίωσις άνισούψής,
ένεκα τοΰ επικλινούς τής θέσεως• περαιτέρω δε ήρθη εις
μέγα ύψος τό όλον κτίσμα δι' ωμών πλίνθων πανταχόθεν,
ήτοι καί επί τών διακένων αυτών διότι είίρομεν έκτιαμέ-
νας καί ουχί εκ τών υπερκειμένων τοίχων απλώς πεσούσας
'-') Βλ. κάτω κεφ. ια' εδάφ. 2.