DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0027
ε . ' Ο δεύτερος ανασκαφείς μέγας πύργος μετά στηλών
26
Είναι δμως λίαν περίεργον το ότι ουδεμία στήλη, ουδέ
τμημάτων τίνος ευρέθη εν αύτω, καίτοι εις ολίγων βημά-
των άπόοτασιν παράκεινται τάφοι πολυάριθμοι, ών τινας
έξηρευνήσαμεν, οντάς ασύλητους, και έφ' ών τίνος μάλιστα
εΰρομεν κατά χώραν στήλην, φέρουσαν άνάγλυφον προτο-
μήν γυναικός1- άπεκαλύψαμεν δε και τάφον κεραμοστεγή,
εν μέσω τω διακένφ της Νοτίας πλευράς τοΰ πύργου τούτου
κείμενον, και εΰρομεν εν αύτω δύο πήλινα αγγεία άβαφη,
σωληνοειδούς λίαν υψηλού λαιμού καΐ έξωγκωμένης κοιλίας,
άτινα έ| άλλων ανασκαφών βεβαιοΰται δτι άνήκουσι τή
Β'-Α' π. Χρ. έκατονταετηρίδι2.
Ταϋτα λοιπόν ήγαγον ημάς εις την συναγωγή ν δύο
αρκούντως σπουδαίων συμπερασμάτων τύ πρώτον είναι δτι
και τα ούτως έπισκευασΟέντα καΐ έπαυξηθέντα, τείχη τε καΐ
πύργοι, κατέπεσον ή έκρημνίσθησαν ενωρίς, ήτοι εντός τοΰ
πρώτου ήμίσεος της Β' π. Χρ. έκατονταετηρίδος• διότι είναι
φανερύν δτι ό βόθρος τοΰ τάφου δεν θά έσκάπτετο εν τω
διακένφ τοΰ πύργου, αν μή ούτος είχεν ου μόνον καταπέσει,
άλλα καΐ επί μακρόν όπωσοΰν χρόνον έγκαταλειφθή- ή πόλις
άρα ήρξατο συστελλομένη ήδη από των σημειωθέντων χρό-
νων, φκεΐτο δέ, ως εϊδομεν εν τοις άνω σελ. 13-14, κατά
τήν άντίθετον μάλιστα ύπολειπομένην έ'κτασιν, τήν Βόρειον,
παρά την άκτήν.
ϊό έτερον συμπέρασ[ΐα είναι δτι το κατ' αρχάς έπηυ-
ξήθη πρώτος πάντων ό μέγας πύργος και εις αύτοΰ μάλι-
στα τήν ταχεΐαν ένίσχυσιν κατεβλήθη ή μέριμνα κα.1 ό
ζήλος τών επισκευαστών ιιετ' ού πολύ δέ και ό δεύτερος
μέγας πύργος, περιλαβών τάς άλλας στήλας τοΰ εγγύς νε-
Είκών 22. Ό δεύτερος μέγας πύργος, έκ Νότου προς Βορραν δρώμενος μετά τήν πλήρη άνασκαφήν. επ^ό εσωτερικός πύργος-
Β = φυσικοί μεγάλοι βράχοι• Α== Ανατολική πλευρά τοΰ έπηυξημένου πύργου- ΝΑ = Νοτανατολ.κή γωνία αΰτοΰ" Δ=τό διάκενον, έξβρβυνηθέν.
κροταφείου- δταν δέ μετά ταΰτα έπεσκευάσΟησαν και οι
μεταξύ τούτων μικρότεροι πύργοι, δεν υπήρχε πλέον και
δι εκείνους ύλικόν στηλών.
ΈπΙ δέ τοΰ τελευταίου κρασπέδου τοΰ μνημονευθέντος
λόφου υπάρχει τέταρτος πύργος, παρουσιάζων μεν σαφή
σημεία έπαυξήσεως, όμοιας τη τοΰ προηγουμένου, άλλ' ών
κατεστραμμένος εκ τής καλλιεργίας υπό τών νεωτέρων,
οΐτινες καΐ τάς ευρεθείσας τυχόν εν αύτω ολίγας στήλας
θά απεκόμισαν εις τά Καλύβια Αλυκών ή εις Βόλον καΐ
τά υπερκείμενα χωρία• εν τω πύργω τούτω μάλιστα, ή εγ-
γύτατα αύτοΰ, λέγεται δτι ευρέθη ή στήλη τοΰ Αγαθο-
κλέους3- ημείς, ολίγον άνασκάψαντες, εΰρομεν εν αύτω
') Έκ της επ' αυτής επιγραφής φαίνεται ή στήλη δη ανήκει τοις
περί τά μέσα τής Β' π. Χρ. έκατονταετηρίδος χρόνοις.
-) Πρ6. τής εν ΑίΙΐβΠ. ΜίίΤθΐΙ. 1912 πραγματείας μου Εΐη
Τ1ιβ88α1ί80ΓΐθΓ Οοΐιΐ-πηά 8ΐ1οβι•ίαηά σελ. 75• 108• Λοο. 12—14.
Βλ. προς τούτοις 'Αρχ. Έφημ. 1909 38-40.
;!) Θεσααλ. μνημ. Ι 443-444• δ μνημονευόμενος εκεί εργάτης
εΐπεν ήμΐν κατόπιν αιι είχε. μετακομίσει τήν στήλην προς άπόκρυψιν
Α. Σ. Αρβανιτοπουλλου- γραπται ςτηλαι Δημητριαδος-Παγλςων.
αμφίβολα τίνα τμη μάτια στηλών, άνευ γραμμάτων και άνευ
γλυφών.
Όμοίως ΊσοπεδώΟΐ) και σχεδόν έξηφανίσθη ύπύ τών
γεωργών έτερος παρακείμενος πέμπτος πύργος, περί ού δεν
δύναται τις νά βεβαίωση εν τω παρόντι, ουδέ αν έπεσκευά-
σθη ποτέ.
Ενταύθα που περατοΰται μεν ό λόφος τοΰ μεγάλου
πρώτου άνασκαφέντος πύργου, εκτείνεται δ' έτερον ευθύ
γηλοφικόν έπαρμα (είκών 21), ών μεταξύ θά υπήρχε πυλίς
τις, τοΰ περιβόλου, ής εκατέρωθεν ευρέθησαν πολλοί τάφοι
εγγύτατα τοΰ τείχους.
Υπάρχει (V έκτος πύργος επί τής αρχής που τοΰ έπάρ-
ματος, μικρός, επιμελώς μεν υπό τοΰ Δημητρίου το πρώ-
τον κτισθείς, προχείρως δ' επισκευασθείς βραδύτερον έκ
τών Ιδίων αύτοΰ καταπεπτωκότων λίθων, άνευ έπαυξήσεώς
τίνος- και δεν δύναται τις μεν νά εϊπη δτι ουδεμία χρήσις
στηλών έγένετο κατά τήν έπισκευήν αύτοΰ, έβεβαιώθη δμως
πολύ περαιτέρω, ευρών αυτήν το πρώτον επι τής νϋν άτραποϋ, τής
διερχόμενης δια τοΰ τείχους παρά τήν ίνΚα'δε αναφερομένη ν πυλίδα.
26
Είναι δμως λίαν περίεργον το ότι ουδεμία στήλη, ουδέ
τμημάτων τίνος ευρέθη εν αύτω, καίτοι εις ολίγων βημά-
των άπόοτασιν παράκεινται τάφοι πολυάριθμοι, ών τινας
έξηρευνήσαμεν, οντάς ασύλητους, και έφ' ών τίνος μάλιστα
εΰρομεν κατά χώραν στήλην, φέρουσαν άνάγλυφον προτο-
μήν γυναικός1- άπεκαλύψαμεν δε και τάφον κεραμοστεγή,
εν μέσω τω διακένφ της Νοτίας πλευράς τοΰ πύργου τούτου
κείμενον, και εΰρομεν εν αύτω δύο πήλινα αγγεία άβαφη,
σωληνοειδούς λίαν υψηλού λαιμού καΐ έξωγκωμένης κοιλίας,
άτινα έ| άλλων ανασκαφών βεβαιοΰται δτι άνήκουσι τή
Β'-Α' π. Χρ. έκατονταετηρίδι2.
Ταϋτα λοιπόν ήγαγον ημάς εις την συναγωγή ν δύο
αρκούντως σπουδαίων συμπερασμάτων τύ πρώτον είναι δτι
και τα ούτως έπισκευασΟέντα καΐ έπαυξηθέντα, τείχη τε καΐ
πύργοι, κατέπεσον ή έκρημνίσθησαν ενωρίς, ήτοι εντός τοΰ
πρώτου ήμίσεος της Β' π. Χρ. έκατονταετηρίδος• διότι είναι
φανερύν δτι ό βόθρος τοΰ τάφου δεν θά έσκάπτετο εν τω
διακένφ τοΰ πύργου, αν μή ούτος είχεν ου μόνον καταπέσει,
άλλα καΐ επί μακρόν όπωσοΰν χρόνον έγκαταλειφθή- ή πόλις
άρα ήρξατο συστελλομένη ήδη από των σημειωθέντων χρό-
νων, φκεΐτο δέ, ως εϊδομεν εν τοις άνω σελ. 13-14, κατά
τήν άντίθετον μάλιστα ύπολειπομένην έ'κτασιν, τήν Βόρειον,
παρά την άκτήν.
ϊό έτερον συμπέρασ[ΐα είναι δτι το κατ' αρχάς έπηυ-
ξήθη πρώτος πάντων ό μέγας πύργος και εις αύτοΰ μάλι-
στα τήν ταχεΐαν ένίσχυσιν κατεβλήθη ή μέριμνα κα.1 ό
ζήλος τών επισκευαστών ιιετ' ού πολύ δέ και ό δεύτερος
μέγας πύργος, περιλαβών τάς άλλας στήλας τοΰ εγγύς νε-
Είκών 22. Ό δεύτερος μέγας πύργος, έκ Νότου προς Βορραν δρώμενος μετά τήν πλήρη άνασκαφήν. επ^ό εσωτερικός πύργος-
Β = φυσικοί μεγάλοι βράχοι• Α== Ανατολική πλευρά τοΰ έπηυξημένου πύργου- ΝΑ = Νοτανατολ.κή γωνία αΰτοΰ" Δ=τό διάκενον, έξβρβυνηθέν.
κροταφείου- δταν δέ μετά ταΰτα έπεσκευάσΟησαν και οι
μεταξύ τούτων μικρότεροι πύργοι, δεν υπήρχε πλέον και
δι εκείνους ύλικόν στηλών.
ΈπΙ δέ τοΰ τελευταίου κρασπέδου τοΰ μνημονευθέντος
λόφου υπάρχει τέταρτος πύργος, παρουσιάζων μεν σαφή
σημεία έπαυξήσεως, όμοιας τη τοΰ προηγουμένου, άλλ' ών
κατεστραμμένος εκ τής καλλιεργίας υπό τών νεωτέρων,
οΐτινες καΐ τάς ευρεθείσας τυχόν εν αύτω ολίγας στήλας
θά απεκόμισαν εις τά Καλύβια Αλυκών ή εις Βόλον καΐ
τά υπερκείμενα χωρία• εν τω πύργω τούτω μάλιστα, ή εγ-
γύτατα αύτοΰ, λέγεται δτι ευρέθη ή στήλη τοΰ Αγαθο-
κλέους3- ημείς, ολίγον άνασκάψαντες, εΰρομεν εν αύτω
') Έκ της επ' αυτής επιγραφής φαίνεται ή στήλη δη ανήκει τοις
περί τά μέσα τής Β' π. Χρ. έκατονταετηρίδος χρόνοις.
-) Πρ6. τής εν ΑίΙΐβΠ. ΜίίΤθΐΙ. 1912 πραγματείας μου Εΐη
Τ1ιβ88α1ί80ΓΐθΓ Οοΐιΐ-πηά 8ΐ1οβι•ίαηά σελ. 75• 108• Λοο. 12—14.
Βλ. προς τούτοις 'Αρχ. Έφημ. 1909 38-40.
;!) Θεσααλ. μνημ. Ι 443-444• δ μνημονευόμενος εκεί εργάτης
εΐπεν ήμΐν κατόπιν αιι είχε. μετακομίσει τήν στήλην προς άπόκρυψιν
Α. Σ. Αρβανιτοπουλλου- γραπται ςτηλαι Δημητριαδος-Παγλςων.
αμφίβολα τίνα τμη μάτια στηλών, άνευ γραμμάτων και άνευ
γλυφών.
Όμοίως ΊσοπεδώΟΐ) και σχεδόν έξηφανίσθη ύπύ τών
γεωργών έτερος παρακείμενος πέμπτος πύργος, περί ού δεν
δύναται τις νά βεβαίωση εν τω παρόντι, ουδέ αν έπεσκευά-
σθη ποτέ.
Ενταύθα που περατοΰται μεν ό λόφος τοΰ μεγάλου
πρώτου άνασκαφέντος πύργου, εκτείνεται δ' έτερον ευθύ
γηλοφικόν έπαρμα (είκών 21), ών μεταξύ θά υπήρχε πυλίς
τις, τοΰ περιβόλου, ής εκατέρωθεν ευρέθησαν πολλοί τάφοι
εγγύτατα τοΰ τείχους.
Υπάρχει (V έκτος πύργος επί τής αρχής που τοΰ έπάρ-
ματος, μικρός, επιμελώς μεν υπό τοΰ Δημητρίου το πρώ-
τον κτισθείς, προχείρως δ' επισκευασθείς βραδύτερον έκ
τών Ιδίων αύτοΰ καταπεπτωκότων λίθων, άνευ έπαυξήσεώς
τίνος- και δεν δύναται τις μεν νά εϊπη δτι ουδεμία χρήσις
στηλών έγένετο κατά τήν έπισκευήν αύτοΰ, έβεβαιώθη δμως
πολύ περαιτέρω, ευρών αυτήν το πρώτον επι τής νϋν άτραποϋ, τής
διερχόμενης δια τοΰ τείχους παρά τήν ίνΚα'δε αναφερομένη ν πυλίδα.