DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0037
34
Α'. Αί άνασκαφαΐ και ερευναι
κοινοί, μικροί τά πολλά λίθοι, καί αί δμοιαι στήλαι έκτί-
ζοντο μετά πηλοϋ κατά τοιχάρια παράλληλα της Νοτίας
πλευράς, τρία μεν κατωτάτω από τοΰ βράχου, πληρουμένων
δι' ομοίου ύλικοΰ και των μεταξύ αυτών τεσσάρων ήμι-
διακένων, δυο δ' επί τοΰ οΰτο) σχηματισθέντος πρώτου
λίθινου υποστρώματος, έχοντος ΰψος δύο μέχρι τριών μέ-
τρων, κατά τά μεταξύ τών υποκειμένων τριών τοιχαρίων
διαστήματα ', τών τριών ούτω σχηματιζόμενων νέων ήμι-
διακένων ομοίως πληρουμένων λίθων και στηλών.
"Ενεκα λοιπόν της προς ταΰτα χρήσεοος πηλοϋ έ'ν τε τοις
λιθίνοις. τοίχοις και εν τω διακένω άπετυπώθησαν πολλα-
χοΰ αί βαφαΐ πολλών στηλών έπι τών συμπαγών χωμάτων
πάντα δε τά τοιαύτα αρνητικά πολύχρωμα αποτυπώματα
διετηρήσαμεν, δντα πολλώ πλείονα ή εν τω δευτέρω πύργω,
εξ αιτίας της επιμελεστέρας ένταΰθα κτίσεως.
Ουτοκ άρα έπετελέσθη συμπαγής λιθίνη θεμελίωσις
ύψους τριών μέχρι εξ μέτρων, έφ' ης έκτίσθη 6 δγκος τών
ωμών πλίνθων επί τε τοΰ διακένου δλου και έπι τών τοί-
χων τοΰ πύργου, συναφής βεβαίως έορ' ίκανόν, άλλ' άγνω-
στον ΰψος• εκείθεν θά ύψοΰντο έτι ολίγον οι τοίχοι
μόνον, προς άπαρτισμόν επάλξεων και πυροβολείων, έστε-
γασμένων πολλαχοΰ- διότι ευρέθησαν, ως εν τω πρά>το)
πύργω, κατά κανονικήν γραμμήν πτο')σεως εξω τών τριών
πλευρών, πολυάριθμοι κεραμίδες στέγης, της αυτής, ώς εν
έκείνω καΐ τω δευτέρφ, εργασίας και τά αυτά ή καί τίνα
ιδιάζοντα ένσφράγιστα μονογραφήματα καί τύπους φέρου-
σαι* ευρέθησαν δε καί τίνες μεγάλαι λίθιναι σφαΐραι έκ
πετροβόλων μηχανών εν τε τοις τοίχοις και εν τω διακένω
και έξω αυτών.
Άλλα κατά την Άνατολικήν πλευράν καί τι τής Νο-
Είκών 34. "Αποψις τών έσω τοϊ> έπηυξημένου πύργου έκ Νότου προς Βορράν, ήδη άνασκαπτομένων. ΛΤ = λίθινος τοίχος της εσω όψεως
τής "Ανατολικής πλευράς• ΠΤ = πλίνΟινος τοίχος αυτής• ΕΛ = έτερα είσοδος νεωτέρων λατόμων ΛΔ-ΛΔ'-ΛΔ" λίθινον διάκενον
ΠΔ πλίνθοι έπ'αϋτοϋ• ΤΛ —τάφρος λατόμων επ -ύ έσοιτερικός πύργος.
τιας παρετηρησαμεν οτι το ήμισυ τοΰ πάχους τών τοίχων
έποιήθη πολλαχοΰ τά μεν έσω λίθινον, τά δ' έξω πλίνθι-
νον (ρ,Ικών 32• 34• 35' 36), καί δτι τοΰτο έτελέσθη άρχήθεν έκ
προνοίας, ούδ' έσχεν αίτίαν διατάραξίν τίνα μεταγενεστέραν
ή κρήμνισιν τον λόγον τής διαφοράς ταύτης έξεθέσαμεν
εν τοις άνω σελ. 27-28.
Προς τούτοις έσημείωσα δτι ό πλίνθινος τοίχος έβη
κλιμακηδδν υψηλότερος μεν έκ Νότου, ταπεινότερος δε
κατ' ολίγον προς Βορράν και δτι άρα το λίθινον διάκενον
δεν είχεν έξισωθή εντελώς οριζοντίως -'• και τοΰτο φαίνε-
ται πιθανόν δτι λόγον έχει τήν Ίδιάζουσαν άντίστασιν κατά
τών διαρρηκτικών τοΰ τείχους πολιορκητικών μηχανών, ήτοι
Χ) Βλ. τήν τομην εν τώ παρενθ. πίν. Δ'.
2) Έν τη τομή τον παρενθ. πίν. Δ' μόλις παρεστάθη ί] μικρά
Αλλως κλιμακηδόν αυτή άνάβασις τοΰ διακένου.
χαΒαρώς άμυντικόν, καθ' ά οι έπι τοΰ δευτέρου και άλλων
πύργα>ν διφυείς επίσης τοίχοι.
Το εύεργετικόν δμως χώμα τών πλίνθων τούτων κατάρ-
ρευσαν, διελύθη συν τω χρόνω ένεκα τής καλλιεργίας, τοΰ
επικλινούς τοΰ εδάφους καί τών τάφρων τών λατόμων
ούτως, ώστε οι λίθινοι τοίχοι καί ή έκ στηλών γόμωσις
τοΰ διακένου ευρέθη πολλαχοΰ εις ελάχιστον βάθος άπύ
τής σημερινής επιφανείας, ου σχεδόν ήπτετο το άροτρον
(εικών 30• 34' 36)• μία μάλιστα στήλη τών καλών, έκτισμένη
άνωτάτω έπι τοΰ τέρματος τοΰ διακένου, ευρέθη κατά χώραν,
διαξεομένη ήδη ύπ' αύτοϋ, καί Οά είχε καταστραφή βεβαίως,
αν μη αί βαφαΐ έκειντο πρύς τά κάτω και ή στήλη αυτή
δεν ήτο στερρώς ήρμοσμένη εκεί διά πηλοΰ.
Και έκ τούτου λοιπόν τοΰ γεγονότος έν τω τρίτω πύργω
αποδεικνύεται όπόσον δικαίως ένεμένομεν τή γνώμη τής-
συντόνου ανασκαφής απάντων τών ένεχόντων στήλας πύρ-
γων διότι ούτω μόνον εΐναι δυνατόν νά προληφθή ή πε-
Α'. Αί άνασκαφαΐ και ερευναι
κοινοί, μικροί τά πολλά λίθοι, καί αί δμοιαι στήλαι έκτί-
ζοντο μετά πηλοϋ κατά τοιχάρια παράλληλα της Νοτίας
πλευράς, τρία μεν κατωτάτω από τοΰ βράχου, πληρουμένων
δι' ομοίου ύλικοΰ και των μεταξύ αυτών τεσσάρων ήμι-
διακένων, δυο δ' επί τοΰ οΰτο) σχηματισθέντος πρώτου
λίθινου υποστρώματος, έχοντος ΰψος δύο μέχρι τριών μέ-
τρων, κατά τά μεταξύ τών υποκειμένων τριών τοιχαρίων
διαστήματα ', τών τριών ούτω σχηματιζόμενων νέων ήμι-
διακένων ομοίως πληρουμένων λίθων και στηλών.
"Ενεκα λοιπόν της προς ταΰτα χρήσεοος πηλοϋ έ'ν τε τοις
λιθίνοις. τοίχοις και εν τω διακένω άπετυπώθησαν πολλα-
χοΰ αί βαφαΐ πολλών στηλών έπι τών συμπαγών χωμάτων
πάντα δε τά τοιαύτα αρνητικά πολύχρωμα αποτυπώματα
διετηρήσαμεν, δντα πολλώ πλείονα ή εν τω δευτέρω πύργω,
εξ αιτίας της επιμελεστέρας ένταΰθα κτίσεως.
Ουτοκ άρα έπετελέσθη συμπαγής λιθίνη θεμελίωσις
ύψους τριών μέχρι εξ μέτρων, έφ' ης έκτίσθη 6 δγκος τών
ωμών πλίνθων επί τε τοΰ διακένου δλου και έπι τών τοί-
χων τοΰ πύργου, συναφής βεβαίως έορ' ίκανόν, άλλ' άγνω-
στον ΰψος• εκείθεν θά ύψοΰντο έτι ολίγον οι τοίχοι
μόνον, προς άπαρτισμόν επάλξεων και πυροβολείων, έστε-
γασμένων πολλαχοΰ- διότι ευρέθησαν, ως εν τω πρά>το)
πύργω, κατά κανονικήν γραμμήν πτο')σεως εξω τών τριών
πλευρών, πολυάριθμοι κεραμίδες στέγης, της αυτής, ώς εν
έκείνω καΐ τω δευτέρφ, εργασίας και τά αυτά ή καί τίνα
ιδιάζοντα ένσφράγιστα μονογραφήματα καί τύπους φέρου-
σαι* ευρέθησαν δε καί τίνες μεγάλαι λίθιναι σφαΐραι έκ
πετροβόλων μηχανών εν τε τοις τοίχοις και εν τω διακένω
και έξω αυτών.
Άλλα κατά την Άνατολικήν πλευράν καί τι τής Νο-
Είκών 34. "Αποψις τών έσω τοϊ> έπηυξημένου πύργου έκ Νότου προς Βορράν, ήδη άνασκαπτομένων. ΛΤ = λίθινος τοίχος της εσω όψεως
τής "Ανατολικής πλευράς• ΠΤ = πλίνΟινος τοίχος αυτής• ΕΛ = έτερα είσοδος νεωτέρων λατόμων ΛΔ-ΛΔ'-ΛΔ" λίθινον διάκενον
ΠΔ πλίνθοι έπ'αϋτοϋ• ΤΛ —τάφρος λατόμων επ -ύ έσοιτερικός πύργος.
τιας παρετηρησαμεν οτι το ήμισυ τοΰ πάχους τών τοίχων
έποιήθη πολλαχοΰ τά μεν έσω λίθινον, τά δ' έξω πλίνθι-
νον (ρ,Ικών 32• 34• 35' 36), καί δτι τοΰτο έτελέσθη άρχήθεν έκ
προνοίας, ούδ' έσχεν αίτίαν διατάραξίν τίνα μεταγενεστέραν
ή κρήμνισιν τον λόγον τής διαφοράς ταύτης έξεθέσαμεν
εν τοις άνω σελ. 27-28.
Προς τούτοις έσημείωσα δτι ό πλίνθινος τοίχος έβη
κλιμακηδδν υψηλότερος μεν έκ Νότου, ταπεινότερος δε
κατ' ολίγον προς Βορράν και δτι άρα το λίθινον διάκενον
δεν είχεν έξισωθή εντελώς οριζοντίως -'• και τοΰτο φαίνε-
ται πιθανόν δτι λόγον έχει τήν Ίδιάζουσαν άντίστασιν κατά
τών διαρρηκτικών τοΰ τείχους πολιορκητικών μηχανών, ήτοι
Χ) Βλ. τήν τομην εν τώ παρενθ. πίν. Δ'.
2) Έν τη τομή τον παρενθ. πίν. Δ' μόλις παρεστάθη ί] μικρά
Αλλως κλιμακηδόν αυτή άνάβασις τοΰ διακένου.
χαΒαρώς άμυντικόν, καθ' ά οι έπι τοΰ δευτέρου και άλλων
πύργα>ν διφυείς επίσης τοίχοι.
Το εύεργετικόν δμως χώμα τών πλίνθων τούτων κατάρ-
ρευσαν, διελύθη συν τω χρόνω ένεκα τής καλλιεργίας, τοΰ
επικλινούς τοΰ εδάφους καί τών τάφρων τών λατόμων
ούτως, ώστε οι λίθινοι τοίχοι καί ή έκ στηλών γόμωσις
τοΰ διακένου ευρέθη πολλαχοΰ εις ελάχιστον βάθος άπύ
τής σημερινής επιφανείας, ου σχεδόν ήπτετο το άροτρον
(εικών 30• 34' 36)• μία μάλιστα στήλη τών καλών, έκτισμένη
άνωτάτω έπι τοΰ τέρματος τοΰ διακένου, ευρέθη κατά χώραν,
διαξεομένη ήδη ύπ' αύτοϋ, καί Οά είχε καταστραφή βεβαίως,
αν μη αί βαφαΐ έκειντο πρύς τά κάτω και ή στήλη αυτή
δεν ήτο στερρώς ήρμοσμένη εκεί διά πηλοΰ.
Και έκ τούτου λοιπόν τοΰ γεγονότος έν τω τρίτω πύργω
αποδεικνύεται όπόσον δικαίως ένεμένομεν τή γνώμη τής-
συντόνου ανασκαφής απάντων τών ένεχόντων στήλας πύρ-
γων διότι ούτω μόνον εΐναι δυνατόν νά προληφθή ή πε-