DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0043
ξ'. Τέταρτος μέγας πύργος ένέχων ατήλας• τά κατά. την Φεραϊκην πύλην καΐ την ανω άκρόπολιν
39
λεσθή καί έντειχισμός ξένου ύλικοϋ, καίτοι εν τοις πέριξ
ούτε τάφοι αρχαίοι διεκρίνοντύ που, ί'αως λανθάνοντες βα-
θέως υπό το σημερινόν έδαφος, οΰτε θεμέλια οικοδομη-
μάτων.
Άλλ'αί μνημονευθεΐσαι ενδείξεις ήσαν επαρκείς• ούτως
ήρξάμην άνερευνών δι' ανασκαφής πρώτον μεν το τείχος,
εγγύς τοϋ πύργου, ϊνα εΰρω τον έσωτερικόν ή έπίχωσις δμως
ένταϋθα εκ των πάλαι καταπεσόντων πλινθίνων τοίχων ήτο
μεγάλη, ή δ' εργασία τούτου ένεκα παρετείνετο άνευ τα-
χείας ενδείξεως σημείων, άσφαλιζόντων την κατ' αρχήν ζη-
τουμένην είς το πρόβλημα λύσιν διό έσκαψα έπ' αύτοϋ τοϋ
λόφου άπ' ευθείας και εύρον ταχέως τον τοΐχον τοϋ έπηυ-
ξημένου πύργου κατά την Νοτανατολικήν γωνίαν (άκων II
το λπ και 42 το νπ-λπ).
Μετ' ου πολύ δε άπεκαλύψαμεν ίκανόν τής έξω όψεως
της Ανατολικής πλευράς (είχών 41 το απ-αιγ-απ"-λπ"^ και
δλην κατά μήκος την πρύσοψιν τής Νοτίας (είχών 42 το
ΝΕ^• ζητήσαντες δε κατά τήν Άνατολικήν γωνίαν αυτής το
δλικόν βάθος, εΰρομεν διήκοντα έκεϊ τον λίθινον τοΐχον έπι
τρία καί τι πλέον μέτρα.
ΈπΙ τοϋ τοίχου δμο>ς τούτου ούτε ύ ρυθμός, δν εΐδο-
μεν εν τοις α/.λοις τρισί, διεκρίνετο ώς στενώς όμοιος, ουδέ
Είχών 41. Ό τέταρτος μέγας πύργος, έξ Ανατολών προς Δυσμάς δρώμενος. ΑΠ = ή εξω ίίψις της Ανατολικής πλευράς τοϋ έπηυξημένου πύργου•
ΑΠ-ΑΠ' = τό πάχος αυτής- ΑΠ-ΑΠ" το μήκος αυτής, έφ' όσον ανεσκάφη• ΑΠ"-ΑΠ'"=τό ΰψος αυτής, ομοίως• Σ = στήλαι εν τφ
τοιχίο αύτής' απ-απ' = τό πάχος τοϋ εσω συμφυοϋς αυτή λίθινου τοίχου- απ'-απ" —τό ϋψος αύτοϋ• σ = στήλαι έν αύτώ•
Δ = τό πλίνΟινον διάκενον.
τό πλήθος τοϋ έντετειχισμένου ξένου ύλικοϋ ύπήρχεν, ώς έν
έκείνοις• διότι οι πλείστοι τών λίθων ήσαν κοινοί, άλάξευτοι
μεν τά πολλά οι ύπό τό άρχαΐον έ'δαφος κείμενοι και ουχί
λίαν επιμελώς, καίπερ στερρώς, ήρμοσμένοι, οι δε υπέρ αύτύ
λαξευτοί μεν καί καλώς διατεθειμένοι και πιθανώτατα έκ
ξένου προγενεστέρου οικοδομήματος είλημμένοι, άλλ' επίσης
κοινοί (είχών 41' 42).
Μόνον τό ευθύς υπέρ τό άρχαΐον έδαφος φαινόμενον
διάζωμα άπετελεΐτο καθ' άπασαν την Νοτίαν και τό άνα-
σκαφέν μέρος τής Ανατολικής πλευράς έκ μεγάλων πλα-
κών λευκού μαρμάρου, ων μία, έξαχθεΐσα, έδειξεν άνω
άπλοϋν και λεπτόν οριζόντων γεΐσον, λείαν δε είργασμένην
έπιφάνειαν εξ αυτής καθίστατο εμφανές δτι άπασαι αί
πλάκες αύται άπετέλουν ποτέ τον στυλοΰάτην οικοδομήμα-
τος, ϊσως μικρού τίνος ναού, ή μεγάλου επιταφίου μνη-
μείου, παρακειμένου.
Άλλα και οί λοιποί λαξευτοί ογκόλιθοι έμφανίζουσι στε-
νήν προς αλλήλους συγγένειαν, έχουσι δε πολλοί λαδάς εξέ-
χουσας περί τό μέσον καί ομοιομόρφους, έφ' ών είναι κε-
χαραγμένα διά τής βελόνης άδρώς μεγάλα αρχιτεκτονικά
γράμματα τοϋ αλφαβήτου- επειδή δε καί οί υποκείμενοι ογ-
κόλιθοι έφαίνοντο έκ τοϋ μεγέθους συγγενείς οπωσδήποτε,
ήκάσαμεν δτι όλον κρηπίδωμα ξένου οικοδομήματος, ηρ-
μένου εις τρίτον άναβαθμόν, είχε ληφθή προς κτίσιν τοϋ
έπηυξημένου τούτου πύργου- δύναται λοιπόν νά άναπαρα-
σταθή τό κτίσμα εκείνο, εξαγομένων τών λίθων απάντων.
Ή αύτη τάξις τής τοιχοδομίας καί ομοίως συγγενείς
λίθοι καί πλάκες μαρμάρινοι τοϋ διαζώματος ενεφανίσθη-
σαν καί κατά τήν άνασκαφήν μέρους τής Δυσμικής πλευ-
ράς, ης έξω, ώς καί τών δύο άλλων, ήρξατο διαφαινομένη
ή γραμμή πτώσεως τών υπερκειμένων ποτέ πλινθίνων τοί-
χων καί πολυάριθμοι κεραμίδες τών έστεγασμένων ποτέ
επάλξεων καί πυροβολείων τοϋ πύργου ευρέθησαν, τοϋ αύ-
τοϋ μεγέθους καί πηλοϋ, ώς έν τοις προηγουμένοις, καί τά
αυτά, καί τίνα ϊδια, πρόστυπα μονογραφήματα φέρουσαι•
ευρέθη δ' έν τφ τοίχω τής Νοτίας πλευράς καί χαλκοϋν νό-
μισμα, λίαν έφθαρμένον.
Καί ταύτα μεν πάντα ένεδείκνυον τό ταυτόχρονον τής
επισκευής καί τοϋ πύργου τούτου μετά τών άλλων άλλ' έν
τη προόδω τών ανασκαφών προς τά έσω αύτοϋ παρουσιάσθη
39
λεσθή καί έντειχισμός ξένου ύλικοϋ, καίτοι εν τοις πέριξ
ούτε τάφοι αρχαίοι διεκρίνοντύ που, ί'αως λανθάνοντες βα-
θέως υπό το σημερινόν έδαφος, οΰτε θεμέλια οικοδομη-
μάτων.
Άλλ'αί μνημονευθεΐσαι ενδείξεις ήσαν επαρκείς• ούτως
ήρξάμην άνερευνών δι' ανασκαφής πρώτον μεν το τείχος,
εγγύς τοϋ πύργου, ϊνα εΰρω τον έσωτερικόν ή έπίχωσις δμως
ένταϋθα εκ των πάλαι καταπεσόντων πλινθίνων τοίχων ήτο
μεγάλη, ή δ' εργασία τούτου ένεκα παρετείνετο άνευ τα-
χείας ενδείξεως σημείων, άσφαλιζόντων την κατ' αρχήν ζη-
τουμένην είς το πρόβλημα λύσιν διό έσκαψα έπ' αύτοϋ τοϋ
λόφου άπ' ευθείας και εύρον ταχέως τον τοΐχον τοϋ έπηυ-
ξημένου πύργου κατά την Νοτανατολικήν γωνίαν (άκων II
το λπ και 42 το νπ-λπ).
Μετ' ου πολύ δε άπεκαλύψαμεν ίκανόν τής έξω όψεως
της Ανατολικής πλευράς (είχών 41 το απ-αιγ-απ"-λπ"^ και
δλην κατά μήκος την πρύσοψιν τής Νοτίας (είχών 42 το
ΝΕ^• ζητήσαντες δε κατά τήν Άνατολικήν γωνίαν αυτής το
δλικόν βάθος, εΰρομεν διήκοντα έκεϊ τον λίθινον τοΐχον έπι
τρία καί τι πλέον μέτρα.
ΈπΙ τοϋ τοίχου δμο>ς τούτου ούτε ύ ρυθμός, δν εΐδο-
μεν εν τοις α/.λοις τρισί, διεκρίνετο ώς στενώς όμοιος, ουδέ
Είχών 41. Ό τέταρτος μέγας πύργος, έξ Ανατολών προς Δυσμάς δρώμενος. ΑΠ = ή εξω ίίψις της Ανατολικής πλευράς τοϋ έπηυξημένου πύργου•
ΑΠ-ΑΠ' = τό πάχος αυτής- ΑΠ-ΑΠ" το μήκος αυτής, έφ' όσον ανεσκάφη• ΑΠ"-ΑΠ'"=τό ΰψος αυτής, ομοίως• Σ = στήλαι εν τφ
τοιχίο αύτής' απ-απ' = τό πάχος τοϋ εσω συμφυοϋς αυτή λίθινου τοίχου- απ'-απ" —τό ϋψος αύτοϋ• σ = στήλαι έν αύτώ•
Δ = τό πλίνΟινον διάκενον.
τό πλήθος τοϋ έντετειχισμένου ξένου ύλικοϋ ύπήρχεν, ώς έν
έκείνοις• διότι οι πλείστοι τών λίθων ήσαν κοινοί, άλάξευτοι
μεν τά πολλά οι ύπό τό άρχαΐον έ'δαφος κείμενοι και ουχί
λίαν επιμελώς, καίπερ στερρώς, ήρμοσμένοι, οι δε υπέρ αύτύ
λαξευτοί μεν καί καλώς διατεθειμένοι και πιθανώτατα έκ
ξένου προγενεστέρου οικοδομήματος είλημμένοι, άλλ' επίσης
κοινοί (είχών 41' 42).
Μόνον τό ευθύς υπέρ τό άρχαΐον έδαφος φαινόμενον
διάζωμα άπετελεΐτο καθ' άπασαν την Νοτίαν και τό άνα-
σκαφέν μέρος τής Ανατολικής πλευράς έκ μεγάλων πλα-
κών λευκού μαρμάρου, ων μία, έξαχθεΐσα, έδειξεν άνω
άπλοϋν και λεπτόν οριζόντων γεΐσον, λείαν δε είργασμένην
έπιφάνειαν εξ αυτής καθίστατο εμφανές δτι άπασαι αί
πλάκες αύται άπετέλουν ποτέ τον στυλοΰάτην οικοδομήμα-
τος, ϊσως μικρού τίνος ναού, ή μεγάλου επιταφίου μνη-
μείου, παρακειμένου.
Άλλα και οί λοιποί λαξευτοί ογκόλιθοι έμφανίζουσι στε-
νήν προς αλλήλους συγγένειαν, έχουσι δε πολλοί λαδάς εξέ-
χουσας περί τό μέσον καί ομοιομόρφους, έφ' ών είναι κε-
χαραγμένα διά τής βελόνης άδρώς μεγάλα αρχιτεκτονικά
γράμματα τοϋ αλφαβήτου- επειδή δε καί οί υποκείμενοι ογ-
κόλιθοι έφαίνοντο έκ τοϋ μεγέθους συγγενείς οπωσδήποτε,
ήκάσαμεν δτι όλον κρηπίδωμα ξένου οικοδομήματος, ηρ-
μένου εις τρίτον άναβαθμόν, είχε ληφθή προς κτίσιν τοϋ
έπηυξημένου τούτου πύργου- δύναται λοιπόν νά άναπαρα-
σταθή τό κτίσμα εκείνο, εξαγομένων τών λίθων απάντων.
Ή αύτη τάξις τής τοιχοδομίας καί ομοίως συγγενείς
λίθοι καί πλάκες μαρμάρινοι τοϋ διαζώματος ενεφανίσθη-
σαν καί κατά τήν άνασκαφήν μέρους τής Δυσμικής πλευ-
ράς, ης έξω, ώς καί τών δύο άλλων, ήρξατο διαφαινομένη
ή γραμμή πτώσεως τών υπερκειμένων ποτέ πλινθίνων τοί-
χων καί πολυάριθμοι κεραμίδες τών έστεγασμένων ποτέ
επάλξεων καί πυροβολείων τοϋ πύργου ευρέθησαν, τοϋ αύ-
τοϋ μεγέθους καί πηλοϋ, ώς έν τοις προηγουμένοις, καί τά
αυτά, καί τίνα ϊδια, πρόστυπα μονογραφήματα φέρουσαι•
ευρέθη δ' έν τφ τοίχω τής Νοτίας πλευράς καί χαλκοϋν νό-
μισμα, λίαν έφθαρμένον.
Καί ταύτα μεν πάντα ένεδείκνυον τό ταυτόχρονον τής
επισκευής καί τοϋ πύργου τούτου μετά τών άλλων άλλ' έν
τη προόδω τών ανασκαφών προς τά έσω αύτοϋ παρουσιάσθη