DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0046
42
Α'. ΑΙ άνασκαφαι και έ'ρευναι
βραχίονες έτερου τείχους μικρών λίθων, ούχι παχεΐς, περιέ- εξ ης ερμηνεύονται και μέγιστοι πίθοι πήλινοι, ευρεθέντες
χοντες εν μέσω το μέγα τείχος τοΰ Δημητρίου- βαίνουσι δε πολλοί κατακεχωμένοι και θραυσθέντες υπό των χωρικών,
ούτοι ούχι επί μακρόν διάστημα.
Μετ' αυτούς υπάρχει ό άριστα διατηρών τον λίθινον
τοϊχον μέγας πύργος (είκών 45
το ~Σ) εις ΰψος τεσσάριον και
πλέον μέτρων ούτος ένεκα της
μεγαλοπρεπούς αυτού έμφανί-
σεο)ς φαίνεται ονομασθείς ύπο
τών χωρικών κατ' εξοχήν «Πα-
λάτι»• έποιήθη δ' επιμελέστατα
υπέρ πάντα άλλον, κατ' αυστη-
ρώς ίσοδομικόν ρυθμόν, ύπο τού
βασιλέως Δημητρίου και ούδε-
μίαν έπαύξησιν ούδ' έπισκευήν
παρουσιάζει. Όλίγον περαιτέρω
Βορρανατολικώς, επί τού τέρ-
ματος της κορυφογραμμής τού
δρους, υπάρχει όμοιος έ'κτος πύρ-
γος, επίσης προβεβλημένος έσω-
θέν τε και έξωθεν, μή παρου-
σιάζων μηδεμίαν επίσης έπαύ-,
ξησιν.
Ή δ' εντο.νθα άνω ακρόπο-
λις1 σχηματίζεται άπό τού πρώτου
μνημονευθέντος μεγάλου πύργου
Α μέχρι τοΰ πέμπτου Σ (είκών
45), δι* εσωτερικού περιβόλου
λίαν Ίσχυροϋ και μεθ' επτά ή
οκτώ ετέρων πύργων, ίκανώς με-
γάλων, ποιηθέντων πάντων ύπο
τοΰ βασιλέως Δημητρίου μετά
τών λοιπών τής πόλεως και μή
έ.ταυξηθέντων ποτέ- οί λίθοι τοΰ
τείχους και τών πύργιον είναι
και εντανΰο., ώς άπό τής Φεραϊκής πύλης, λίαν μεγάλοι,
επιμελώς λελαξευμένοι και λίαν στερρώς προσηρμοσμένοι
άλλήλοις.
Ό ύπο τής ακροπόλεως ταύτης κατεχόμενος χώρος είναι
ουχί λίαν ευρύς, επικλινής δε και λίαν πετρώδης• διό ουδέν
σπουδαΐον οικοδόμημα είναι πιθανόν ότι ύπήρχεν εν αύτη•
βεβαίως ενταύθα παρέμενεν ή διαρκής φρουρά τής πόλεως,
Είκών 45. Πρυχειρον διάγραμμα τής ανω άκροπυ?ν.εα)ς. α =πύργος μικρός
έπηυξημένος• Α = μέγας ομοίως• Π = μέγιστος ομοίως• Β —μέγα
φυσικόν βάραθρον Ν = ερείπια οικοδομήματος, ϊσως ναοϋ
μικροί- Θ = κυκλοτερές οίκημα• Σ = μέγας πΰργος
αρίστης υπέρ πάντας διατηρήσεως.
εν φ οί βόθροι αυτών εΐναι εμφανείς.
Λιεκρίναμεν δε κατά μεν το ταπεινότατον τής ακροπόλεως,
έσω και εγγύς τού τείχους, κυ-
κλοτερές τι οικοδόμημα εν εϊδει
θολωτού τάφου, άλλ' άνευ εμ-
φανούς θολιόσεως, σχεδόν επιμε-
λώς έκτισμένον, εσωτερικής δια-
μέτρου τεσσάρων περίπου μέ-
τρων τούτο θά ήτο οϊκημά τι τής
φρουράς, οπλοθήκη τις ή σκευο-
θήκη, ή όμοιον (είκών 45 το &).
Κατά δε το ση μείον Β τής
είκ. 45 υπάρχει μέγα φυσικόν
βάραθρον, εις ού το Βόρειον χεί-
λος διακρίνεται λαξευτόν επί τοΰ
βράχου βάθυσμα, έχον μήκος και
πλάτος 070^• περίπου και φέ-
ρον ένδον τόρμους προς άρμο-
γήν κυβικής τίνος στήλης- αύτη
θά ήτο ή αναθηματική, αν ίσως
έν τω βαράθρω έλατρεύετό τις
θεότης,ή μάλλον θάπεριεΐχεν άνα-
γεγραμμένον νόμον τινά τών είς
θάνατον καταδικαζο μένων και
ριπτομένων είς το όρυγμα τού-
το, καθ' α συνέβαινεν έν Αθή-
ναις έν τω λίαν γνωστώ βαράθρω
ή όρύγματι.
Τέλος παρά το ση μείον Ν τής
είκ. 45 διακρίνονται θεμέλια οι-
κοδομήματος τίνος και π/ιήθος
κεραμίδων, εξ ών ενδείκνυται
ότι ζντανθα υπήρχε το μόνον
σπουδαΐον έν τη άκροπό?ιει κτίσμα- θά ήτο δε ναός τις
ή στρατών το ύπύ τοΰ Στράβωνος μνημονευόμενον έν
Δημητριάδι άνάκτορον βασιλέων τινών τής Μακεδονίας,
πιθανώς δεν εΐναι τοΰτο• οί τοίχοι αυτού εΐναι μεν ίκα-
νώς παχεΐς, αλλά μικροί και άνευ πολλής επιμελείας έκ-
τισμένοι• έπίχωσις δ' έπ' αυτού μικρά τις διακρίνεται ύπο-
λειφθεΐσα.
η') Πέμπτος μέγας πύργος ένέχων στήλας' το ιερόν τής Πασιπράτας
(Παρε'ν&ετος πίναξ Γ').
Διαρκούσης τής ανασκαφής τοΰ τρίτου πύργου και μετά
τήν εΰρεσιν και έξακρίβωσιν τοΰ τετάρτου, επιθυμούντες νά
έξι/.ντλήσωμεν τήν ύπόθεσιν περί υπάρξεως έτερου τινός με-
γάλου πύργου κατά τά μεταξύ τών άνασκαφέντων σημεία
τοΰ περιβόλου, ένέχοντος στήλας, ήρευνήσαμεν το διάστημα
αύτοΰ, το άπό τοΰ πρώτου άνασκαφέντος μέχρι τοΰ τρίτου,
ένιαχοΰ και διά μικρών δοκιμαστικών σκαφών (βλ. παρένθ.
πίν. Α' στοιχ. Α-Γ).
Και κατά μεν τά υπερκείμενα τοΰ τρίτου πύργου προς
!) Έν τώ διαγράμματι τοΰ παοενθ. πίν. Α' δεν άπεδόθη ακρι-
βώς ή διεΰθυνσις τοΰ τείχους ενταΰθα' άκριβέστερον, καίτοι επίσης
προχείρως, προσεπάθησα νά άποδώσο) ταΰτα δια τοΰ μικροΰ δια-
γράμματος της είκ. 45" εννοείται δμως δτι απαιτείται ειδική τοπο-
γραφική εργασία λίαν επιμελής, ίνα 6 περίβολος και οί πύργοι άπο-
δοθώσιν έν πάση άληθεία• τοΰτο δε είναι ζήτημα δαπάνης μόνον.
Ανατολάς σημεία διακρίνονται μέχρι τής κορυφής τοΰ λό-
φου τοΰ Αγίου Ηλία ικανοί μικροί πύργοι, ών τίνες εμ-
φανώς έχουσιν έπαυξηθή και έπισκευασθή κατά τό σύστημα
τών ήδη ευρεθέντων άλλ' έ'νεκα τοΰ βραχώδους τοΰ εδά-
φους δεν διατηροΰσι σημαντικήν έπίχωσιν, δυναμένην νά
παράσχη εύλογον ελπίδα υπάρξεως πολλών στηλών φαί-
νεται άρα πιθανόν ότι αϊ στήλαι τών παρακειμένων αύτυΐς
πολυαρίθμων τάφων ένετειχίσΟησαν αϊ πλεΐσται έν τω τρίτω
μεγάλω πύργω.
Έπ' αυτής δε τής κορυφής τοΰ μνημονευθέντος λόφου
ύπάρχουσι δύο αρκούντως μεγάλοι πύργοι, ών ό μεν έγγυτέρω
τής εκκλησίας κείμενος έξηφανίσθη σχεδόν εξ ολοκλήρου προ
δέκα περίπου ετών, ίνα κτισθή ή εκκλησία αύτη και ίσοπεδωθή
ό κατ' αυτήν επικλινής χώρος- ότι όμως ένεΐχεν ό πύργος
ούτος στήλας τινάς, ών έπηυξημένος επί τι μικρόν διάστημα,
ύποδεικνύουσιν ϊχνη τοιχαρίου και ή στήλη τής «Μελίσ-
Α'. ΑΙ άνασκαφαι και έ'ρευναι
βραχίονες έτερου τείχους μικρών λίθων, ούχι παχεΐς, περιέ- εξ ης ερμηνεύονται και μέγιστοι πίθοι πήλινοι, ευρεθέντες
χοντες εν μέσω το μέγα τείχος τοΰ Δημητρίου- βαίνουσι δε πολλοί κατακεχωμένοι και θραυσθέντες υπό των χωρικών,
ούτοι ούχι επί μακρόν διάστημα.
Μετ' αυτούς υπάρχει ό άριστα διατηρών τον λίθινον
τοϊχον μέγας πύργος (είκών 45
το ~Σ) εις ΰψος τεσσάριον και
πλέον μέτρων ούτος ένεκα της
μεγαλοπρεπούς αυτού έμφανί-
σεο)ς φαίνεται ονομασθείς ύπο
τών χωρικών κατ' εξοχήν «Πα-
λάτι»• έποιήθη δ' επιμελέστατα
υπέρ πάντα άλλον, κατ' αυστη-
ρώς ίσοδομικόν ρυθμόν, ύπο τού
βασιλέως Δημητρίου και ούδε-
μίαν έπαύξησιν ούδ' έπισκευήν
παρουσιάζει. Όλίγον περαιτέρω
Βορρανατολικώς, επί τού τέρ-
ματος της κορυφογραμμής τού
δρους, υπάρχει όμοιος έ'κτος πύρ-
γος, επίσης προβεβλημένος έσω-
θέν τε και έξωθεν, μή παρου-
σιάζων μηδεμίαν επίσης έπαύ-,
ξησιν.
Ή δ' εντο.νθα άνω ακρόπο-
λις1 σχηματίζεται άπό τού πρώτου
μνημονευθέντος μεγάλου πύργου
Α μέχρι τοΰ πέμπτου Σ (είκών
45), δι* εσωτερικού περιβόλου
λίαν Ίσχυροϋ και μεθ' επτά ή
οκτώ ετέρων πύργων, ίκανώς με-
γάλων, ποιηθέντων πάντων ύπο
τοΰ βασιλέως Δημητρίου μετά
τών λοιπών τής πόλεως και μή
έ.ταυξηθέντων ποτέ- οί λίθοι τοΰ
τείχους και τών πύργιον είναι
και εντανΰο., ώς άπό τής Φεραϊκής πύλης, λίαν μεγάλοι,
επιμελώς λελαξευμένοι και λίαν στερρώς προσηρμοσμένοι
άλλήλοις.
Ό ύπο τής ακροπόλεως ταύτης κατεχόμενος χώρος είναι
ουχί λίαν ευρύς, επικλινής δε και λίαν πετρώδης• διό ουδέν
σπουδαΐον οικοδόμημα είναι πιθανόν ότι ύπήρχεν εν αύτη•
βεβαίως ενταύθα παρέμενεν ή διαρκής φρουρά τής πόλεως,
Είκών 45. Πρυχειρον διάγραμμα τής ανω άκροπυ?ν.εα)ς. α =πύργος μικρός
έπηυξημένος• Α = μέγας ομοίως• Π = μέγιστος ομοίως• Β —μέγα
φυσικόν βάραθρον Ν = ερείπια οικοδομήματος, ϊσως ναοϋ
μικροί- Θ = κυκλοτερές οίκημα• Σ = μέγας πΰργος
αρίστης υπέρ πάντας διατηρήσεως.
εν φ οί βόθροι αυτών εΐναι εμφανείς.
Λιεκρίναμεν δε κατά μεν το ταπεινότατον τής ακροπόλεως,
έσω και εγγύς τού τείχους, κυ-
κλοτερές τι οικοδόμημα εν εϊδει
θολωτού τάφου, άλλ' άνευ εμ-
φανούς θολιόσεως, σχεδόν επιμε-
λώς έκτισμένον, εσωτερικής δια-
μέτρου τεσσάρων περίπου μέ-
τρων τούτο θά ήτο οϊκημά τι τής
φρουράς, οπλοθήκη τις ή σκευο-
θήκη, ή όμοιον (είκών 45 το &).
Κατά δε το ση μείον Β τής
είκ. 45 υπάρχει μέγα φυσικόν
βάραθρον, εις ού το Βόρειον χεί-
λος διακρίνεται λαξευτόν επί τοΰ
βράχου βάθυσμα, έχον μήκος και
πλάτος 070^• περίπου και φέ-
ρον ένδον τόρμους προς άρμο-
γήν κυβικής τίνος στήλης- αύτη
θά ήτο ή αναθηματική, αν ίσως
έν τω βαράθρω έλατρεύετό τις
θεότης,ή μάλλον θάπεριεΐχεν άνα-
γεγραμμένον νόμον τινά τών είς
θάνατον καταδικαζο μένων και
ριπτομένων είς το όρυγμα τού-
το, καθ' α συνέβαινεν έν Αθή-
ναις έν τω λίαν γνωστώ βαράθρω
ή όρύγματι.
Τέλος παρά το ση μείον Ν τής
είκ. 45 διακρίνονται θεμέλια οι-
κοδομήματος τίνος και π/ιήθος
κεραμίδων, εξ ών ενδείκνυται
ότι ζντανθα υπήρχε το μόνον
σπουδαΐον έν τη άκροπό?ιει κτίσμα- θά ήτο δε ναός τις
ή στρατών το ύπύ τοΰ Στράβωνος μνημονευόμενον έν
Δημητριάδι άνάκτορον βασιλέων τινών τής Μακεδονίας,
πιθανώς δεν εΐναι τοΰτο• οί τοίχοι αυτού εΐναι μεν ίκα-
νώς παχεΐς, αλλά μικροί και άνευ πολλής επιμελείας έκ-
τισμένοι• έπίχωσις δ' έπ' αυτού μικρά τις διακρίνεται ύπο-
λειφθεΐσα.
η') Πέμπτος μέγας πύργος ένέχων στήλας' το ιερόν τής Πασιπράτας
(Παρε'ν&ετος πίναξ Γ').
Διαρκούσης τής ανασκαφής τοΰ τρίτου πύργου και μετά
τήν εΰρεσιν και έξακρίβωσιν τοΰ τετάρτου, επιθυμούντες νά
έξι/.ντλήσωμεν τήν ύπόθεσιν περί υπάρξεως έτερου τινός με-
γάλου πύργου κατά τά μεταξύ τών άνασκαφέντων σημεία
τοΰ περιβόλου, ένέχοντος στήλας, ήρευνήσαμεν το διάστημα
αύτοΰ, το άπό τοΰ πρώτου άνασκαφέντος μέχρι τοΰ τρίτου,
ένιαχοΰ και διά μικρών δοκιμαστικών σκαφών (βλ. παρένθ.
πίν. Α' στοιχ. Α-Γ).
Και κατά μεν τά υπερκείμενα τοΰ τρίτου πύργου προς
!) Έν τώ διαγράμματι τοΰ παοενθ. πίν. Α' δεν άπεδόθη ακρι-
βώς ή διεΰθυνσις τοΰ τείχους ενταΰθα' άκριβέστερον, καίτοι επίσης
προχείρως, προσεπάθησα νά άποδώσο) ταΰτα δια τοΰ μικροΰ δια-
γράμματος της είκ. 45" εννοείται δμως δτι απαιτείται ειδική τοπο-
γραφική εργασία λίαν επιμελής, ίνα 6 περίβολος και οί πύργοι άπο-
δοθώσιν έν πάση άληθεία• τοΰτο δε είναι ζήτημα δαπάνης μόνον.
Ανατολάς σημεία διακρίνονται μέχρι τής κορυφής τοΰ λό-
φου τοΰ Αγίου Ηλία ικανοί μικροί πύργοι, ών τίνες εμ-
φανώς έχουσιν έπαυξηθή και έπισκευασθή κατά τό σύστημα
τών ήδη ευρεθέντων άλλ' έ'νεκα τοΰ βραχώδους τοΰ εδά-
φους δεν διατηροΰσι σημαντικήν έπίχωσιν, δυναμένην νά
παράσχη εύλογον ελπίδα υπάρξεως πολλών στηλών φαί-
νεται άρα πιθανόν ότι αϊ στήλαι τών παρακειμένων αύτυΐς
πολυαρίθμων τάφων ένετειχίσΟησαν αϊ πλεΐσται έν τω τρίτω
μεγάλω πύργω.
Έπ' αυτής δε τής κορυφής τοΰ μνημονευθέντος λόφου
ύπάρχουσι δύο αρκούντως μεγάλοι πύργοι, ών ό μεν έγγυτέρω
τής εκκλησίας κείμενος έξηφανίσθη σχεδόν εξ ολοκλήρου προ
δέκα περίπου ετών, ίνα κτισθή ή εκκλησία αύτη και ίσοπεδωθή
ό κατ' αυτήν επικλινής χώρος- ότι όμως ένεΐχεν ό πύργος
ούτος στήλας τινάς, ών έπηυξημένος επί τι μικρόν διάστημα,
ύποδεικνύουσιν ϊχνη τοιχαρίου και ή στήλη τής «Μελίσ-