DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0075
ια'—1) Ή αληθής Δημητριάς και αϊ αληθείς Παγαααι
69
μέσου των Παγασών, είτε δια της εις Σέσκλον ατραπού,
εϊτε δια Μπουρπλήθρας - Λατομείου μέχρι Βελεστίνου άπό-
στασις, δεν υπερβαίνει τα 17 χλμ., ήτοι τους ένενήκοντα
σταδίους.
"Οτι δε «ύπέρκεααι της θαλάττης της Δημητριάδος» ή
Ίωλκός, εΐναι εμφανές (βλ. παρένθ. πίν. Η')• διότι το Κά-
στρον τοϋ Βόλου αποτελεί τον μόνον σημαντικώς υψηλό ν
και εύρύν λόφον κατά την παράλιο ν πεδιάδα, εγγύς τοϋ
Βορείου λιμένος της αληθούς Δημητριάδος, και άλλως συμ-
βιβάζεται προς τάς αρχαίας παραδόσεις, εν ω ή παραδοχή
τοΰ παρά το Διμήνι λόφου, ένθα κείται ό γνωστός νεολι-
θικός συνοικισμός κσ.1 οι μυκηναίοι τάφοι, ως Ίωλκού,
προσκρούει προς πάσας1- τουναντίον ή υπό τίνων αρχαιο-
λόγων προταθείσα θέσις της Ίωλκοϋ επί τοϋ βουνού Γορί-
τσας ουδέ αναιρέσεως δύναται νά άξιωθη, ως τελείως αστή-
ρικτος και μηδένα νουν έχουσα- διότι και τά έπιφερόμενα υπό
τοϋ Στράβωνος «πλησίον δε της Δημητριάδος δ "Ανανρος ρεΐ'
καλείται δέ και [δ] • σννεχής αίγιαλδς Ίωλκδς» ερμηνεύον-
ται άριστα, θεωρουμένου ως Άναύρου μεν τοϋ νΰν μεγά-
λου χειμάρρου Ξεριά, πηγάζοντος εκ των παρά τήν «Λέ-
στιανην» τύπων τοϋ Πηλίου (βλ. Πρακτικά 1911 292-294),
έχοντος έξάωρον ρουν καΐ έκβάλλοντος εγγύτατα της Μπουρ-
μπλήθρας, όντος δέ τούτοον ένεκα των λόγων τοΰ σημαν-
τικότατου καΐ μεγίστου των κατά τήν πλευράν ταύτην τοϋ
Πηλίου χειμάρρων1, ως συνεχούς δ' αιγιαλού της από της
Ίωλκοϋ μέχρι των Νοτίων κρασπέδων τοϋ βουνού Γορί-
τσας, ένθα ακριβώς κείται νΰν ό Βόλος (βλ. παρένθ. πίν.
Η'), πεδινής παραλίας, καθ' ήν και τάφοι γεωμετρικοί και
ιστορικών χρόνων ανευρίσκονται εν τη θεμελιώσει τών εκά-
στοτε κτιζομένων οικιών.
Είκών 89. "Αποψις τοϋ έπ'ι τοΰ κωνικοϋ μονήρους ορούς Βορείου τείχους τών Παγασών. ΤΠ-ΤΓΓ-ΤΠ" ή διεΰθυνσις τοϋ τείχους έκ της πεδιάδος προς τό δρος•
Λ = τό Λιγαρόρεμα- Ε = τά εξω της πόλεως- ε = τά έσω αυτής, ολίγον άφιστάμενα τών κατά τήν Φερα'ίκήν πύλην τειχών της Δημητριάδος.
Κατά ταύτα όμως ακριβώς μεν ειπείν ή Δημητριάς κεί-
ται μεταξύ Ίωλκού και Παγασών άλλ' ό Στράβων, θεωρών
τήν Ίωλκόν έκ παλαιοϋ κατεσκαμμένην και κατά τους εαυ-
τού χρόνους άσημον και άτείχιστον πολισμάτιον όλιγίστων
κατοίκων ούσαν, ήτοι σχεδόν τοπωνυμίαν άπλήν-, κσθώρισε
τήν θέσιν της Δημητριάδος μεταξύ δύο σημαντικότερων
και τουλάχιστον ευδιάκριτων, ως τετειχισμένων, πλησιοχώ-
ρων πόλεων κατά ταύτα Νήλεια θά ήτο ή επί τοϋ βουνοΰ
Γορίτσας μικρά πόλις.
Άλλ' ή παραδοχή ταύτης ούτως αντίκειται προς έτερον
χωρίον τοΰ Στράβωνος εν Θ' 438 18, ένθα λέγει: «τό μεν
ούν Όρμένιον απέχει της Δημητριάδος πεζή σταδίους επτά
καί (βλ. παρένθ. πίν. Α' Ζ' και Η ')• θά μετεχειρίσθησαν δέ κατόπιν
αυτούς αναμφιβόλως και οι Δημητριεΐς ως έξωτερικόν ή πολεμικυν
λιμένα• βλ. κάτω εδάφ. 3.
*) Ό λόφος ούτος και περαιτέρω οι εν Λατομεί© και Σέσκλω
προϊστορικοί συνοικισμοί θά έκαλοΰντο ΑΙαωνία υπό τών Ίωλκίων
καί Δημητριέων, ως τοπωνυμική παλαιά άνάμνησις" περί της Αίσω-
νίας βλ. Ηπ'δοΜβΙά έ.ν Ρ&α1γ 2 Κ.Ε. Ι 1086.
-') Περαιτέρω καλεί αυτήν Ίούκοΰ τόπον περί της ιστορίας και
τών ερειπίων αυτής βλ. Πρακτικά 1909 155-162 καί 8ίαβ/ιΚη εν
ΡίΠΐ1γ2 Κ. Ε. λ. Ίωλκός- έγραψε δ' εφέτος καί ο Όν. ΑπΐΟΠΙΠ
ΡοΜΙί πραγματείαν βοημιστί Ο ροίοζβ ΙοΙΜι, δι' ης φαίνεται
(διότι ουδέν έκ τών γραφομένων ήδυνήθην νά κατανοήσω, μόνον δ' έκ
τοϋ εν τέλει της πραγματείας αυτού ομοιώματος τοπογραφικού χάρ-
του εικάζω) πειρώμενος νά απόδειξη δτι Ίωλκός ήτο ουχί τό Κά-
στρον τοϋ Βόλου, άλλ' οι κατά τήν Βόρειον ακτή ν της άληθοϋς Δη-
μητριάδος προϊτπορικοί συνοικισμοί, περί ών βλ. κάτω εδάφ. 2.
'Λ) Προσετέθη ύπ' έμοΰ τό άρθρον θά ήτό ποτέ ΟΟΥΝ6ΧΗΟ
και το Ο συνεχΰθη μετά τοϋ Ο' νοητέον δέ δτι ό συνεχής τί] Ίωλκώ
αιγιαλός καλείται επίσης Ίωλκός' καί ό Λίβιος, λέγων δτι οί Έωμοΐοι
τώ 169 π. Χρ. ρΓΒβίθΐ'νβοΙϊ &ά -Τοίοοη ο1&88βηι &ρρπ1βηιηΙ
(44 12) καί περαιτέρω (44 13) δτι ό στόλος ούτος έναυλόχει έν
Ίωλκώ, θ1&88βηι (Τοίοϊ δΐ&Γβ, νοεί βεβαίως τον αΐγιαλόν τοϋτον,
τον νΰν Δυσμικόν ή έσώτατον λιμένα τοϋ Βόλου.
') Ό ρους τοϋ Ξεριά φαίνεται δτι μετεβάλλετο, τρεπόμενος ενίοτε
καί προς τά Δυσμικά τοϋ Κάστρου, οπόθεν νΰν διέρχεται έτερος
χείμαρρος, τό «Μέγα 'Ρεμα» Μακρυνίτσης καλουμενον, ή «Κραυ-
σίνδων» υπό τών λογίων τοΰ τόπου. Προ 50 ετών, καθ' ά διηγούν-
ται οί γέροντες πάροικοι ενταύθα, διήρχετο μετά τοϋ Μεγάλου Τεΰ-
ματος εντεύθεν καί δ Ξεριάς όντως, δπερ πιστοποιεί καί ή διαφαι-
νομένη παλαιά κοίτη αΰτοΰ προς τό ση μείον τούτο- κατά τους χρό-
νους τοϋ Σιμωνίδου είναι πιθανόν δτι ό Ξεριάς διήρχετο ομοίως
διά τών Δυσμικών κρασπέδων τοΰ λόφου τής Ίωλκού- άλλ' ή σημε-
ρινή θέσις αυτού ανταποκρίνεται πρύς τήν παρά Στράδωντ τούτου
δέ τοΰ «Ξεριά» ή διάβασις, ή καί νΰν έπί πολλάς ημέρας επικίν-
δυνος μετά ραγδαίαν βροχή ν, μυθολογεΐται υπό τοϋ Ιάσονος- σημει-
ο;>τέον δέ δτι αναυοος σημαίνει τον χείμαρρον ούτω δέονται επανορ-
θώσεως ικανά τών παρά ΗΪΓ8θ1ι£θ1ά έ. ά. Ι 2075 και 8ί&θ1ΐ1ΐη έ. ά.,
οϊτινες συγχέουσι τον Ξεριάν προς τό Μέγα 'Ρέμα.
69
μέσου των Παγασών, είτε δια της εις Σέσκλον ατραπού,
εϊτε δια Μπουρπλήθρας - Λατομείου μέχρι Βελεστίνου άπό-
στασις, δεν υπερβαίνει τα 17 χλμ., ήτοι τους ένενήκοντα
σταδίους.
"Οτι δε «ύπέρκεααι της θαλάττης της Δημητριάδος» ή
Ίωλκός, εΐναι εμφανές (βλ. παρένθ. πίν. Η')• διότι το Κά-
στρον τοϋ Βόλου αποτελεί τον μόνον σημαντικώς υψηλό ν
και εύρύν λόφον κατά την παράλιο ν πεδιάδα, εγγύς τοϋ
Βορείου λιμένος της αληθούς Δημητριάδος, και άλλως συμ-
βιβάζεται προς τάς αρχαίας παραδόσεις, εν ω ή παραδοχή
τοΰ παρά το Διμήνι λόφου, ένθα κείται ό γνωστός νεολι-
θικός συνοικισμός κσ.1 οι μυκηναίοι τάφοι, ως Ίωλκού,
προσκρούει προς πάσας1- τουναντίον ή υπό τίνων αρχαιο-
λόγων προταθείσα θέσις της Ίωλκοϋ επί τοϋ βουνού Γορί-
τσας ουδέ αναιρέσεως δύναται νά άξιωθη, ως τελείως αστή-
ρικτος και μηδένα νουν έχουσα- διότι και τά έπιφερόμενα υπό
τοϋ Στράβωνος «πλησίον δε της Δημητριάδος δ "Ανανρος ρεΐ'
καλείται δέ και [δ] • σννεχής αίγιαλδς Ίωλκδς» ερμηνεύον-
ται άριστα, θεωρουμένου ως Άναύρου μεν τοϋ νΰν μεγά-
λου χειμάρρου Ξεριά, πηγάζοντος εκ των παρά τήν «Λέ-
στιανην» τύπων τοϋ Πηλίου (βλ. Πρακτικά 1911 292-294),
έχοντος έξάωρον ρουν καΐ έκβάλλοντος εγγύτατα της Μπουρ-
μπλήθρας, όντος δέ τούτοον ένεκα των λόγων τοΰ σημαν-
τικότατου καΐ μεγίστου των κατά τήν πλευράν ταύτην τοϋ
Πηλίου χειμάρρων1, ως συνεχούς δ' αιγιαλού της από της
Ίωλκοϋ μέχρι των Νοτίων κρασπέδων τοϋ βουνού Γορί-
τσας, ένθα ακριβώς κείται νΰν ό Βόλος (βλ. παρένθ. πίν.
Η'), πεδινής παραλίας, καθ' ήν και τάφοι γεωμετρικοί και
ιστορικών χρόνων ανευρίσκονται εν τη θεμελιώσει τών εκά-
στοτε κτιζομένων οικιών.
Είκών 89. "Αποψις τοϋ έπ'ι τοΰ κωνικοϋ μονήρους ορούς Βορείου τείχους τών Παγασών. ΤΠ-ΤΓΓ-ΤΠ" ή διεΰθυνσις τοϋ τείχους έκ της πεδιάδος προς τό δρος•
Λ = τό Λιγαρόρεμα- Ε = τά εξω της πόλεως- ε = τά έσω αυτής, ολίγον άφιστάμενα τών κατά τήν Φερα'ίκήν πύλην τειχών της Δημητριάδος.
Κατά ταύτα όμως ακριβώς μεν ειπείν ή Δημητριάς κεί-
ται μεταξύ Ίωλκού και Παγασών άλλ' ό Στράβων, θεωρών
τήν Ίωλκόν έκ παλαιοϋ κατεσκαμμένην και κατά τους εαυ-
τού χρόνους άσημον και άτείχιστον πολισμάτιον όλιγίστων
κατοίκων ούσαν, ήτοι σχεδόν τοπωνυμίαν άπλήν-, κσθώρισε
τήν θέσιν της Δημητριάδος μεταξύ δύο σημαντικότερων
και τουλάχιστον ευδιάκριτων, ως τετειχισμένων, πλησιοχώ-
ρων πόλεων κατά ταύτα Νήλεια θά ήτο ή επί τοϋ βουνοΰ
Γορίτσας μικρά πόλις.
Άλλ' ή παραδοχή ταύτης ούτως αντίκειται προς έτερον
χωρίον τοΰ Στράβωνος εν Θ' 438 18, ένθα λέγει: «τό μεν
ούν Όρμένιον απέχει της Δημητριάδος πεζή σταδίους επτά
καί (βλ. παρένθ. πίν. Α' Ζ' και Η ')• θά μετεχειρίσθησαν δέ κατόπιν
αυτούς αναμφιβόλως και οι Δημητριεΐς ως έξωτερικόν ή πολεμικυν
λιμένα• βλ. κάτω εδάφ. 3.
*) Ό λόφος ούτος και περαιτέρω οι εν Λατομεί© και Σέσκλω
προϊστορικοί συνοικισμοί θά έκαλοΰντο ΑΙαωνία υπό τών Ίωλκίων
καί Δημητριέων, ως τοπωνυμική παλαιά άνάμνησις" περί της Αίσω-
νίας βλ. Ηπ'δοΜβΙά έ.ν Ρ&α1γ 2 Κ.Ε. Ι 1086.
-') Περαιτέρω καλεί αυτήν Ίούκοΰ τόπον περί της ιστορίας και
τών ερειπίων αυτής βλ. Πρακτικά 1909 155-162 καί 8ίαβ/ιΚη εν
ΡίΠΐ1γ2 Κ. Ε. λ. Ίωλκός- έγραψε δ' εφέτος καί ο Όν. ΑπΐΟΠΙΠ
ΡοΜΙί πραγματείαν βοημιστί Ο ροίοζβ ΙοΙΜι, δι' ης φαίνεται
(διότι ουδέν έκ τών γραφομένων ήδυνήθην νά κατανοήσω, μόνον δ' έκ
τοϋ εν τέλει της πραγματείας αυτού ομοιώματος τοπογραφικού χάρ-
του εικάζω) πειρώμενος νά απόδειξη δτι Ίωλκός ήτο ουχί τό Κά-
στρον τοϋ Βόλου, άλλ' οι κατά τήν Βόρειον ακτή ν της άληθοϋς Δη-
μητριάδος προϊτπορικοί συνοικισμοί, περί ών βλ. κάτω εδάφ. 2.
'Λ) Προσετέθη ύπ' έμοΰ τό άρθρον θά ήτό ποτέ ΟΟΥΝ6ΧΗΟ
και το Ο συνεχΰθη μετά τοϋ Ο' νοητέον δέ δτι ό συνεχής τί] Ίωλκώ
αιγιαλός καλείται επίσης Ίωλκός' καί ό Λίβιος, λέγων δτι οί Έωμοΐοι
τώ 169 π. Χρ. ρΓΒβίθΐ'νβοΙϊ &ά -Τοίοοη ο1&88βηι &ρρπ1βηιηΙ
(44 12) καί περαιτέρω (44 13) δτι ό στόλος ούτος έναυλόχει έν
Ίωλκώ, θ1&88βηι (Τοίοϊ δΐ&Γβ, νοεί βεβαίως τον αΐγιαλόν τοϋτον,
τον νΰν Δυσμικόν ή έσώτατον λιμένα τοϋ Βόλου.
') Ό ρους τοϋ Ξεριά φαίνεται δτι μετεβάλλετο, τρεπόμενος ενίοτε
καί προς τά Δυσμικά τοϋ Κάστρου, οπόθεν νΰν διέρχεται έτερος
χείμαρρος, τό «Μέγα 'Ρεμα» Μακρυνίτσης καλουμενον, ή «Κραυ-
σίνδων» υπό τών λογίων τοΰ τόπου. Προ 50 ετών, καθ' ά διηγούν-
ται οί γέροντες πάροικοι ενταύθα, διήρχετο μετά τοϋ Μεγάλου Τεΰ-
ματος εντεύθεν καί δ Ξεριάς όντως, δπερ πιστοποιεί καί ή διαφαι-
νομένη παλαιά κοίτη αΰτοΰ προς τό ση μείον τούτο- κατά τους χρό-
νους τοϋ Σιμωνίδου είναι πιθανόν δτι ό Ξεριάς διήρχετο ομοίως
διά τών Δυσμικών κρασπέδων τοΰ λόφου τής Ίωλκού- άλλ' ή σημε-
ρινή θέσις αυτού ανταποκρίνεται πρύς τήν παρά Στράδωντ τούτου
δέ τοΰ «Ξεριά» ή διάβασις, ή καί νΰν έπί πολλάς ημέρας επικίν-
δυνος μετά ραγδαίαν βροχή ν, μυθολογεΐται υπό τοϋ Ιάσονος- σημει-
ο;>τέον δέ δτι αναυοος σημαίνει τον χείμαρρον ούτω δέονται επανορ-
θώσεως ικανά τών παρά ΗΪΓ8θ1ι£θ1ά έ. ά. Ι 2075 και 8ί&θ1ΐ1ΐη έ. ά.,
οϊτινες συγχέουσι τον Ξεριάν προς τό Μέγα 'Ρέμα.