Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Your session has expired. A new one has started.
Metadaten

Arbanitopoulos, Apostolos S.
Graptai stēlai Dēmētriados-Pagasōn — Athen, 1928

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0078
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
ια'—2) Ιστορία τών Παγασών προσηρμοσμένη προς τα περισωθέντα μνημεία

71

δεν αναφέρει ό Στράβων, πιθανώτατα διότι κατά τους εαυ-
τού χρόνους θα εΐχον όλως ή σχεδόν έγκαταλειφΟή ', ϊσως
δε ήδη καί τι προ της κτίσεως της Δημητριάδος- επίσης
ούδαμοϋ άναΓρέρεται πόλισμά τι γεωμετρικής καί αρχαϊκής
ομοίως περιόδου, τετειχισμένον, εις άπύστασιν 5-6 χλμ.
Νοτίως των Άμφανών κείμενον παρά την άκτήν 2, ήτοι με-
ταξύ Άμφανών καί Πυράσου (μη είναι οί Άφέται;).

Υπήρχε δ' έ'τι κατά την υπεράνω των πόλεων τούτων
πλευράν τοΰ Πηλίου, ίσως παρά το νϋν «Φθισιατρεϊον Κα-
ραμάνη» λεγόμενον, μεταξύ ιών σημερινών χωρίων Λράκειας
και Πορταριάς, πολίχνη τις αρχαία, ως άποδεικνύουσιν ϊχνη
τειχών, θραύσματα μελανοβαφών αγγείων και τάφοι, άτινα
λέγεται άξιοπίστως ότι, άνεφάνησαν εκεί προ τριών ετών
μετά μεγάλην πλημμύραν ενταύθα(;) που εΐχεν εύρεθή μικρός
βωμός8, ανατεθείς τω Διΐ Άκραίω, ου τον ιερόν περίθολον
εύρομεν επί τής κορυφής τοΰ Πηλίου \ υπό τίνος ιερέως,
άποκαλοΰντος εαυτόν Κενταύρων την πατρίδα- τό έπίθετον

τούτο ό λνΐΐ&ηιολνϊΐζ θεωρεί 8Ϊ§'ηυηι, συναινούντος τού
ΗίΙΙθΓ εν τω πίνακι των ^(^^ IX2- αλλ" όρθότερον νομίζω

ότι δυνάμεθα νά έρμηνεύσωιιεν αυτό ώς δηλοΰν κώμην τής
Δημητριάδος (ρ3£ΐΐ8 ϋθηΐβΐΗίκϋβ), καθ' α ήρμηνεύθησαν
υπό των άνω άλλα όμοια5- διότι ακριβώς ονομάζει Κενταυ-
ρούπολιν ενταύθα που ό Προκόπιος ';, ήτις εν τοις Έλληνικοΐς
χρόνοις θά έκαλεΐτο Κενταυρία, ώς ύποδηλοΐ τύ άνω έθνικόν.
Πάντως δυνάμεθα έν τω παρόντι νά θεωρήσωμεν ώς λίαν
πιθανήν την ΰπαρξιν πολίσματος, όπερ έκαλεΐτο Κενταυρία-
Κεντανρονπολις, εγγύς τής νϋν Πορταριάς ένθα λέγεται ότι
καί τάφοι Ελληνικών και, Χριστιανικών χρόνων ανευρί-
σκονται κατά τους αμπελώνας- λεπτομερέστεροι δ' έρευναι
κατά τά σημεία ταϋτα τού όρους Οά όιασαφήσιοσι τά τε
περί αυτής και περί τίνος άλλης κώμης, ή όρους ή θέσεως,
Πελεθρονίου (Πηλεθρονίου) καλούμενης υπό τών παλαιών,
καί ενταύθα που κειμένης, περί ης βλ. Πρακτικά 1ί)07 174,
ης ή προς τον Πηλέα σχέσις είναι εμφανής.

2) Ιστορία τών Παγασών προσηρμοσμένη προς τά περισωθέντα μνημεία7,

(Παρένθετοι πίνακες Α' Ζ' Η')

Ότι κατά την νεολιθικήν, την χαλκήν, την μνκηναίαν
καί την γεωμετρικών περίοδον 8 κατωκεΐτο ό παρά την Βορ-
ρανατολικήν άκτήν τής νϋν αναγνωρισθείσης Δημητριάδος
χώρος, άποδεικνύουσιν ϊχνη σαφή συνοικισμών καί τάφοι
τών περιόδων τούτων, ευρισκόμενα επί τού λόφου «Ταρ-
σανά» (είκ. 4• ~• σελ. 15) καί τών πέριξ αύτοϋ τόπων, έτι
δ επί τοΰ μεμονωμένου βουνού, έφ' ου κατόπιν ίδρύθη ή
μέση ακρόπολις τής Δημητριάδος υπέρ τό Οέατρον.

Πιθανώτατα οί συνοικισμοί ούτοι, απετέλεσαν τάς πρώ-
τ<*ς Παγασάς, τούτους ύποδηλούντος τής έν πληθυντικά) εκ-
φοράς τοΰ ονόματος- επειδή δε κατά τους σημερινούς χρό-

οεν αναφέρεται; λέγει δήλα δη: «καί είσι θετταλίας πόλεις αΐδε ίπϊ
σαλαττι/• Αμφαναΐον, Παγασαί' έν δε μεσογαία Φεραί κτλ.»- έ'τι δε καί
εκ του κεφ. 66 ελλείπει ο συνοικισμός εις την Δημητριάδα τών ανα-
φερομένων κωμών. Τό δέ παρατιθέμενον διάγραμμα τών τειχών τών
Αμφανών έν είκ. 90 εποιήθη ύπ' έμοΰ προχείρως καί άντεγράφη
υπο δεξιού ίχνογράφου τών Θεσσαλικών σιδηροδρόμων.

) Ευρηται έθνικόν 'Αμφάνιος έν επιγραφή της Γ'(;)π. Χρ. έκα-
τονταειηρίδος (Βιιΐΐ. (1θ Οοιτ. ΗθΙΙ. V 1881 139)• άλλ' είναι άβέ-
οαιον, αν πρόκειται περί κατοίκου τών Άμφανών τούτων την έπι-
γραφήν ταύτην δεν εΐδον αυτός.

-) Περί τούτου βλ. Πρακτικά 11)12 232-233.

) ΙΙχ IX-' 1128- ένετειχίσθη προ πολλών ετών εις την έν "Ανω
Βολω εκκλησίαν τής Παναγίας, οπόθεν, άποτειχισθείς υπ' έμοΰ προ
τεσσάρων ετών, ήχθ,) εις τό Μουσεΐον Βόλου.

4) Βλ. Πρακτικά 1911 305- 3]2.

"\11- χ' Αίολ^ς Άλενς Ίώλκιος Κοροπάϊος Χηλεΐος (ή Νη-
λευς) Όμολιενς Παγασίτης ΙΟ ΙΧ2 1909- 1125 (τό έν αριθ. 1173
εΐνα,, ως νομίζω, τής Φθιωτ,κης "Αλου)- πρβ. καί 8ί&θΜΐΠ έν
Ρ&ιιΐν' Ε. Ε. ΗαΙο8 2.

,;) Περί κτιομ. Α' γ' 5-15 «άφήκε δέ τι καί τω μύθω εν προσ-
ηγορία μαρτΰριον ό παλαιός χρόνος, ψρθνρίον έν τοις τήδε ορεοιν
δντος. Κενταυροΰπολις γαρ τό χωρίον και εις ίμε ονομάζεται- ουπερ
τό τείχος Ιουστινιανός βασιλεύς καταπεπτωκός ήδη συν Εΰρυμένϊ]
τω φρουρίω, ένταΰθα πη ό'ντι κ«1 ταύτο πεπον0ότΙι άνοικοδομησά-
μενος έκρατύνατο»- σημειωτέον δμως δτι σπυυδαϊον φροΰριον καί
επί στρατηγικής θέσεως κείμενον κατά τους τόπους τούτους καί εγ-
γύς τών Εΰρυμενών είναι ή Μελίδοια, ής την σιιμ(χσίαν διαγιγνώ-
σκει τις, διεξερχόμενος την παρά Λιβίφ 44 13 διήγησιν περί τών
κατά το έτος 1(39 π. Χρ. πολεμικών έπιχειρι')σεων. ^λλά • τό όνομα
της Μελιδοίας διεσωζετο επί μακρόν, ώς δηλοΐ έθνικόν Μελώόιασα
έν ,10 ΙΧ'-' 1187 καί ή νϋν έκεΐ που τοπωνυμία Μολύβια (Μολί-
6οια), παρετυμολογηθεΐσα εκ της πόλεως ταύτης εμφανώς.

νους και τους αμέσως προηγουμένους αυταη', περί ων υπάρ-
χει νϋν ζώσα άνάμνησις τών έπιχοορίων, ό παρά τον λόφον
τούτον ομώνυμος όρμος άμα τε φύσει είναι καί διατελεί <ΐ>\•
καί αναφέρεται ώς εύαρμοστότατος τών καθ' όλον τον κόλ-
πον προς ναυπηγίας, αυτό δέ τύ νϋν όνομα δηλοΐ Τουρκι-
στί τό ναυπηγεΐον καί τον ναύσταθιιον, δυνάμεθα εύλογος
νά είκάσοομεν ότι ;'τό κατ' αρχάς καί επί μακρόν χρόνον
μετέπειτα κύριον έργον τών ενταύθα κατοίκων ύπήρξεν ή
ναυπηγική και ή κατά θάλασσαν εμπορία.

Ακριβώς δέ καί ή λίαν βαθέτος έρριζωμένη παρά τοις
άρχαίοις παράδοσις αναφέρει ένταΰθα γενομένας ναυπηγίας
πρωτογενών, αλλά λίαν σημαντικών '■' στολίσκων, καί σπου-
δαίας ναυτικάς εκστρατείας υπό τό δνομα Αργώ καί Άργο-
ναϋται, ενίοτε δέ καί άκριθέστερον ορίζει έτυμολογικώς την
παραγωγήν τοΰ ονόματος Παγαααί εκ τού ότι ενταύθα ή
Αργώ έπάγη-» "', όπερ δεν φαίνεται άτοπον διότι έτερα έτυ-

') Σύντομον ίστορικήν έπισκόπησιν περί τών Παγασών έδημο-
σίευσα έν τοΐς Πρακτικοΐς 1908 213-221 καί τοΐς Θεσααλ. Μνημ.
Ι 63-70.

8) Τά χρονολογικά δρια τών περιόδων τούτων τίθενται ένταΰθα
στρόγγυλους καί περίπου ώδε: α') νεολιθική περίοδος μέχρι τοΰ 2500
π. Χρ.- β') χαλκή 2500-1500 π. Χρ.• γ') μυκηναία 1500-1000 π. Χρ.•
δ') γεωμετρική 1000-750 π. Χρ.• από δέ της αρχής που τών "Ολυμ-
πιάδων μέχρι τών μέσων τής Ε' π. Χρ. έκατονταετηρίδος λογίζεται
ή αρχαϊκή περίοδος, ής διακρίνονται, ως καί τών προηγουμένων
πασών, υποδιαιρέσεις λεπτομερέστερων ορίων βλ. Πρακτικά 1908
189-193.

:ι) Ό Θονκνό., άναχωρών από τής αρχής τοΰ κοινή έργάσασθαί
τι καί διαρκώς πως τής θαλάσσης κρατήσαι καί άρξαι έν Α' 3 1
προς 4 1, δεν αναφέρει τά Αργοναυτικά, λέγων «Μίνως γάρ παΑαί'τα-
τος, ων ακοή ΐσμεν, ναντικδν έ/.τήσατο ' αλλ" εκείνα μνημονεύονται
υπό πολλών καί παλαιοτέριον αύτοΰ ποιητών καί συγγραφέων, εις
αυτά δέ άνεφέροντο καί τά λίαν σπουδαία παρά τοΐς άρχαίοις Ναυ-
πακτία επη.

ι0) Στράΰ. θ' 436 15 «από δέ τής νανπηγίας τής Άργοΰς και
Παγασάς λέγεσθαι μυθεύουσι τον τόπον ν ομοίως ό Ενστάθ. εις
Β 711 καί τό Μ. Έτνμ. έν λ. Παγασαΐος- Σχολ. εις Ήσιόδ. Άσπ.
70 κ. ε. «Πάγασος- πόλις τής Θεσσαλίας, τόπος ώνομασμένος παρά
τό έκεΐ την Αργώ πεπήχθαι>- Ήσύχ. (κατ' εμήν συμπλήρωσιν) «Πα-
γασαί' πόλις, ένθα καί ή Αργώ ίπάγη»" Σχολ. εις "Απόλλων. Τοδ.
Άργον. Α' 238 «Παγαααί- άκρωτήριον Μαγνησίας (Θεσσαλίας)• ώνο-
ιιάσθη δέ από τοΰ έκεΐ πεπήχθαι την 'Αργο^)• σημειωτέον υτι όν-
τως δ «Ταρσανάς» αποτελεί άκρωτήριον τής Μαγνησίας (πόλεως-
 
Annotationen