DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0087
80
Α'. ΑΙ άναακ,αφαϊ και ερενναι
άναγκαΐον έπακολούθημα ή άπύ τοΰ 450 π. Χρ. καί τι πε-
ραιτέρω κτήσίς τε και κτίσις των Παγασών τούτων υπό
των Φεραίων• αναφέρεται δ' ετι ή πόλις ολίγον μετά το
4(10 π. Χρ. υπό νέαν, Φεραϊκήν επίσης1 ιδιότητα, την τοΰ
σιτεμπορίου,2 οΐον είναι άκμαιότατον ομοίως σήμερον της
δλης Θεσσαλίας ό Βόλος.8
Διαρρήδην δε ώς έπίνειον τών Φερών αναφέρει αύτάς
το πρώτον ό Θεόπομπος4 ολίγον προ των μέσων της Δ'
π. Χρ. έκατονταετηρίδος• άλλ' ήδη πρότερον ίκαναι πληρο-
φορίαι βεβαιοΰσιν ότι εν Παγασαϊς διέμενον μέλη τινά της
βασιλικής οικογενείας των Φερών Γ' καΐ ότι εν τούτων, ό
κάτοχος τών Παγασών Αλέξανδρος, έ'κτισεν ή έπεσκεύασεν
εκεί ιερόν τι τοΰ Διονύσου Πελέκεως'6 φαίνεται δε πιθα-
μετέπειτα κατέλαβεν ή μέση ακρόπολις τής Δημητριάδος•
διότι εκεί εύρομεν7 αρχιτεκτονικά ανάγλυφα ναοΰ εξαίρε-
του τέχνης και χρόνων προγενεστέρων κατά πεντήκοντα
καί τι πλέον έτη τής κτίσεως τής Δημητριάδος.
Άπό δε τών μέσων που τής Δ' π. Χρ. έκατονταετηρίδος,
ώρισμένως τω 354 π. Χ., αι ΦεραϊκαΙ αύται Παγασαι
κατελήφθησαν υπό τοΰ βασιλέως Φιλίππου τοΰ Β', ούσαι
τέως πόλις ισχυρώς καί πλήρως τετειχισμένη• διότι έπο-
λιορκήθησαν πρώτον ύπ' αύτοϋ Ν• έκτοτε δε κατέστησαν λίαν
ίσχυρόν Μακεδονικόν κέντρον, επιμόνως διατηρούμενοι υπό
τοΰ Φιλίππου"• διότι άμφίόολός τις παράδοσις αυτών 10 τοις
θεσσαλοϊς ύπ' αύτοϋ καί αν έγένετο, υπήρξε προσωρινή
καί έτελέσθη εν τοιούτω καιρώ, οπότε ήσαν άχρηστοι αύ-
Είκών 97- Λί θέσεις τών κοινών νεκροταφείων τών Φερα'ίκών Παγασών και τής Δημητριάδος. Λ-Λ'--τό «Λιγαρορεμα»• ΤΠ = βραχιων τοΰ τείχους
τών Φεραϊκών Παγασών ΤΔ-ΤΔ'=τό τείχος τής Δημητριάδος• Τ-Τ'-Τ"; τάφοι Παγασών καί Δημητριάδος- ΝΤ = τό Νότιον νεκροταφεΐον τής
Δημητριάδος• Α = ό μέγας εξωτερικός λιμήν Φ:—οί τειχισμο'ι Φιλίππου τοΰ Β'• Ν=~ή Νήλεια, νϋν Γορίτσα»• Π ή κορυφή τοΰ Πηλίου.
νόν ότι τό ιερόν τοΰτο εκείτο έξω, άλλ' εγγύτατα τών Φε- τοις, άφ' ου είχον ήδη κατασταθή υπό τοΰ βασιλέως αι
ραϊκών Παγασών, έπι τοΰ μεμονωμένου βουνού, δνπερ τετραρχίαιιι, φιλάνθρωπος τις άνάμνησις τής παλαιάς διαι-
πρός τον Ισχυρόν βασιλέα αυτών Άλέξανδρον είχον ήδη τω 368
π. Χρ. συμμαχήσει• παλαιοτέραν συμμαχίαν αυτών αναφέρει ό Θον-
χνδ. Α' 102 4• Β' 22 3' περί τοΰ Ιάσονος βλ. και [Αημοσθ.] ΜΘ'
10• 22• 24- 31• 62' "Αριστοτ. Πολιτικ. γ' 4, 1277" 24• τεχν. Τητορ.
α' 12, 1373α 26 και Ηορφύρ. σελ. 144 (στερεοτ.).
') Διότι, ώς ήδη ό Βθ1θ(4ΐ καί ό Εά\ ΜβνθΓ παρετήρησαν
ε. ά. 282 σημ. 1, οί δούλοι έκομίζοντο εκ τοΰ εσωτερικού τής Θεσ-
σαλίας, ουχί εξ αυτών τών Παγασών δέον άρα καί τό χωρίον τοΰ
Θεοπόμπον παρ'Άθην. Ε' 265 ι,'° να έρμηνευθή διά χρονικών τί-
νων περιορισμών.
-') Ξενοφ. Έλλ. Ε' 4 56 «πέμπουσιν (ενν. οί Θηβαίοι) επί δυοΐν
τριήροιν άνδρας είς Παγασάς επί σΧτον, δέκα τάλαντα δόντες».
3) Ευθύς μετά την εκρηξιν τού Ευρωπαϊκού πολέμου, έπιλιπόν-
τος τού σίτου, έπαρκούσιν επί μήνας τοις εν Χίω, Μιτυλήνη, Σάμω,
Κρήτη κλ. τόποις αί εν Βόλω Θεσσαλικά! σιταποθήκαι.
4) Παρ' 'Αρποκρατ. λ. Παγασαι «επίνειόν είσι Φεραίων αί Πα-
γασαί, ώς Θεόπομπος εν τή πέμπτη τών Φιλιππικών δηλοΐ»"
ομοίως εκ τής αυτής πηγής ό Στράβ. Θ' 436 15 «έπίνειον δε τών
Φερών Παγασαι», ό Σουιδας λ. Παγασ[αί/, 6 Φώτιος, το Μ. "Ετνμ.
εν λ..
') Πολναιν. Στρατ. Κ ' Ιί «Ιάσων δε κατά πρόφασιν θήρας έξελ-
θών είς Παγασάς, ένθα Μηριόνης κατφκει».
6) Ή κατο/ή ενδείκνυται εκ τών παρά Πολυαίν. Ε' 1' τό δε
ιερόν αναφέρει ό Θεόπομπος παρά τω Σχολ. εις Ω 428=Ρτ§.
ΗΪ8ί. Οτ. Ι. σελ. 332 «Θεόπομπός φησιν Άλέξανδρον Φεραΐαν Διό-
νυσον τον εν Παγασαΐς, δς έκαλεΐτο Πέλεκνς (Πέλεκος' Πελάγιο;;
Πελάσγιος;), εύσεβεΐν διαφόρως κτλ. .
7) Πρακτικά 1909 147— 1Γ)Γν 1912 161 — 165.
χ) Αημοσθ. Όλυνθ. α' 9 «και πάλιν, ήνίκα Πΰδνα Ποτείδαια
Μεθώνη Παγασαι, τάλλ', ίνα μη καθ' έκαστα λέγων διατρίβω, πολιορ-
κονμεν' άπηγγέλλετο»• πρβ. Αιόδ. ΙΕ' 31 (> «Φίλιππος ύ--βασι-
λεύς— Παγασάς χειρωσάμενος ήνάγκασεν ύποταγήναι»• πλείονα περί
τοΰ γεγονότος τούτου βλ. παρά Οο^ί&ηζϊ ε. ά. 12<> κέ..
η) Αημοσθ. Όλυνθ. α' 12 «Θετταλίας έπέβη (ενν. Φίλιππος)•
μετά ταύτα Φεράς Παγασάς Μαγνησίαν πάνθ' δν έβούλετ' εύτρεπί-
σας τρόπον, ωχετ' είς Θράκην»• πρβ. ίημοσθ. ιθ' 163 «προς Παρ-
μενίωνα τον πολιορκοΰντ' (ενν. "Αλον) εξελθόντες (ενν. οί πρέσβεις
οί Άθηναάον), άπήραν διά τοΰ πολέμιου στρατεύματος εί\- Παγασάς,
καί προϊόντες άπήντων εν Λαρίση τω κήρυκι».
,υ) Κυρίως δεν παρέδιδε τάς Παγασάς ό Φίλιππος, αλλά την
Μαγνησίαν πρβ. Αημοσθ. Όλυνθ. β' 7 «Θετταλούς δε νΰν τά τε-
λευταία, τω Μαγνησίαν παραδώσειν ύποσχέσθαι»• αΰτη θά ήτο ή
δλη χάιρα" βλ. κάτω σελ. 81-82.
Π) Αημοσθ. κατά Φιλίπ. β' 22 «δτ' αύτοΐς (ενν. Θετταλοϊς) τους
τυράννους έξέβαλλε (ενν. Φίλιππος) καί πάλιν Νίκαιαν καί Μαγνη-
σίαν έδίδου, προσδοκάν την καθεστώσαν νΰν τετραρχίαν έ'σεσθαι
παρ' αύτοΐς;»• διώρθωσα τό εν τώ κειμένω τού ρήτορος υπάρχον•
δεκαδαρχίαν εις τετραρχίαν μετά τοΰ Κβϊδίνθ, Βθίοοίΐ, ΟοδΙ&ΠΖΪ,
ε. ά. 131* διότι ουδέποτε υπήρξε παρά Θεσσαλοΐς διαίρεσις εις δε-
καδαρχίας- τό σφάλμα προέκυψεν εκ βραχυγραφίας ΛΑΡΧΙΑΝ, ην
άνέγνω τις «δεκαδαρχίαν» αντί «τετραρχίαν», έ'χιον γνωριμωτέρας
τάς δεκαδαρχίας τών Λακώνων (πρβ. Παυσ. Η' 52 4' Θ' 6 4 καί
32 '.»)' τό σφάλμα, εις δ δεν ήτο δυνατόν νά ΰποπέση ουδέ διά
ρητορικόν σχήμα νά προβή ό γνώστης τών τοιούτο>ν Δημοσθένης
Έτνπώϋη τϊ] ■">■ -Ί• 1915.
Α'. ΑΙ άναακ,αφαϊ και ερενναι
άναγκαΐον έπακολούθημα ή άπύ τοΰ 450 π. Χρ. καί τι πε-
ραιτέρω κτήσίς τε και κτίσις των Παγασών τούτων υπό
των Φεραίων• αναφέρεται δ' ετι ή πόλις ολίγον μετά το
4(10 π. Χρ. υπό νέαν, Φεραϊκήν επίσης1 ιδιότητα, την τοΰ
σιτεμπορίου,2 οΐον είναι άκμαιότατον ομοίως σήμερον της
δλης Θεσσαλίας ό Βόλος.8
Διαρρήδην δε ώς έπίνειον τών Φερών αναφέρει αύτάς
το πρώτον ό Θεόπομπος4 ολίγον προ των μέσων της Δ'
π. Χρ. έκατονταετηρίδος• άλλ' ήδη πρότερον ίκαναι πληρο-
φορίαι βεβαιοΰσιν ότι εν Παγασαϊς διέμενον μέλη τινά της
βασιλικής οικογενείας των Φερών Γ' καΐ ότι εν τούτων, ό
κάτοχος τών Παγασών Αλέξανδρος, έ'κτισεν ή έπεσκεύασεν
εκεί ιερόν τι τοΰ Διονύσου Πελέκεως'6 φαίνεται δε πιθα-
μετέπειτα κατέλαβεν ή μέση ακρόπολις τής Δημητριάδος•
διότι εκεί εύρομεν7 αρχιτεκτονικά ανάγλυφα ναοΰ εξαίρε-
του τέχνης και χρόνων προγενεστέρων κατά πεντήκοντα
καί τι πλέον έτη τής κτίσεως τής Δημητριάδος.
Άπό δε τών μέσων που τής Δ' π. Χρ. έκατονταετηρίδος,
ώρισμένως τω 354 π. Χ., αι ΦεραϊκαΙ αύται Παγασαι
κατελήφθησαν υπό τοΰ βασιλέως Φιλίππου τοΰ Β', ούσαι
τέως πόλις ισχυρώς καί πλήρως τετειχισμένη• διότι έπο-
λιορκήθησαν πρώτον ύπ' αύτοϋ Ν• έκτοτε δε κατέστησαν λίαν
ίσχυρόν Μακεδονικόν κέντρον, επιμόνως διατηρούμενοι υπό
τοΰ Φιλίππου"• διότι άμφίόολός τις παράδοσις αυτών 10 τοις
θεσσαλοϊς ύπ' αύτοϋ καί αν έγένετο, υπήρξε προσωρινή
καί έτελέσθη εν τοιούτω καιρώ, οπότε ήσαν άχρηστοι αύ-
Είκών 97- Λί θέσεις τών κοινών νεκροταφείων τών Φερα'ίκών Παγασών και τής Δημητριάδος. Λ-Λ'--τό «Λιγαρορεμα»• ΤΠ = βραχιων τοΰ τείχους
τών Φεραϊκών Παγασών ΤΔ-ΤΔ'=τό τείχος τής Δημητριάδος• Τ-Τ'-Τ"; τάφοι Παγασών καί Δημητριάδος- ΝΤ = τό Νότιον νεκροταφεΐον τής
Δημητριάδος• Α = ό μέγας εξωτερικός λιμήν Φ:—οί τειχισμο'ι Φιλίππου τοΰ Β'• Ν=~ή Νήλεια, νϋν Γορίτσα»• Π ή κορυφή τοΰ Πηλίου.
νόν ότι τό ιερόν τοΰτο εκείτο έξω, άλλ' εγγύτατα τών Φε- τοις, άφ' ου είχον ήδη κατασταθή υπό τοΰ βασιλέως αι
ραϊκών Παγασών, έπι τοΰ μεμονωμένου βουνού, δνπερ τετραρχίαιιι, φιλάνθρωπος τις άνάμνησις τής παλαιάς διαι-
πρός τον Ισχυρόν βασιλέα αυτών Άλέξανδρον είχον ήδη τω 368
π. Χρ. συμμαχήσει• παλαιοτέραν συμμαχίαν αυτών αναφέρει ό Θον-
χνδ. Α' 102 4• Β' 22 3' περί τοΰ Ιάσονος βλ. και [Αημοσθ.] ΜΘ'
10• 22• 24- 31• 62' "Αριστοτ. Πολιτικ. γ' 4, 1277" 24• τεχν. Τητορ.
α' 12, 1373α 26 και Ηορφύρ. σελ. 144 (στερεοτ.).
') Διότι, ώς ήδη ό Βθ1θ(4ΐ καί ό Εά\ ΜβνθΓ παρετήρησαν
ε. ά. 282 σημ. 1, οί δούλοι έκομίζοντο εκ τοΰ εσωτερικού τής Θεσ-
σαλίας, ουχί εξ αυτών τών Παγασών δέον άρα καί τό χωρίον τοΰ
Θεοπόμπον παρ'Άθην. Ε' 265 ι,'° να έρμηνευθή διά χρονικών τί-
νων περιορισμών.
-') Ξενοφ. Έλλ. Ε' 4 56 «πέμπουσιν (ενν. οί Θηβαίοι) επί δυοΐν
τριήροιν άνδρας είς Παγασάς επί σΧτον, δέκα τάλαντα δόντες».
3) Ευθύς μετά την εκρηξιν τού Ευρωπαϊκού πολέμου, έπιλιπόν-
τος τού σίτου, έπαρκούσιν επί μήνας τοις εν Χίω, Μιτυλήνη, Σάμω,
Κρήτη κλ. τόποις αί εν Βόλω Θεσσαλικά! σιταποθήκαι.
4) Παρ' 'Αρποκρατ. λ. Παγασαι «επίνειόν είσι Φεραίων αί Πα-
γασαί, ώς Θεόπομπος εν τή πέμπτη τών Φιλιππικών δηλοΐ»"
ομοίως εκ τής αυτής πηγής ό Στράβ. Θ' 436 15 «έπίνειον δε τών
Φερών Παγασαι», ό Σουιδας λ. Παγασ[αί/, 6 Φώτιος, το Μ. "Ετνμ.
εν λ..
') Πολναιν. Στρατ. Κ ' Ιί «Ιάσων δε κατά πρόφασιν θήρας έξελ-
θών είς Παγασάς, ένθα Μηριόνης κατφκει».
6) Ή κατο/ή ενδείκνυται εκ τών παρά Πολυαίν. Ε' 1' τό δε
ιερόν αναφέρει ό Θεόπομπος παρά τω Σχολ. εις Ω 428=Ρτ§.
ΗΪ8ί. Οτ. Ι. σελ. 332 «Θεόπομπός φησιν Άλέξανδρον Φεραΐαν Διό-
νυσον τον εν Παγασαΐς, δς έκαλεΐτο Πέλεκνς (Πέλεκος' Πελάγιο;;
Πελάσγιος;), εύσεβεΐν διαφόρως κτλ. .
7) Πρακτικά 1909 147— 1Γ)Γν 1912 161 — 165.
χ) Αημοσθ. Όλυνθ. α' 9 «και πάλιν, ήνίκα Πΰδνα Ποτείδαια
Μεθώνη Παγασαι, τάλλ', ίνα μη καθ' έκαστα λέγων διατρίβω, πολιορ-
κονμεν' άπηγγέλλετο»• πρβ. Αιόδ. ΙΕ' 31 (> «Φίλιππος ύ--βασι-
λεύς— Παγασάς χειρωσάμενος ήνάγκασεν ύποταγήναι»• πλείονα περί
τοΰ γεγονότος τούτου βλ. παρά Οο^ί&ηζϊ ε. ά. 12<> κέ..
η) Αημοσθ. Όλυνθ. α' 12 «Θετταλίας έπέβη (ενν. Φίλιππος)•
μετά ταύτα Φεράς Παγασάς Μαγνησίαν πάνθ' δν έβούλετ' εύτρεπί-
σας τρόπον, ωχετ' είς Θράκην»• πρβ. ίημοσθ. ιθ' 163 «προς Παρ-
μενίωνα τον πολιορκοΰντ' (ενν. "Αλον) εξελθόντες (ενν. οί πρέσβεις
οί Άθηναάον), άπήραν διά τοΰ πολέμιου στρατεύματος εί\- Παγασάς,
καί προϊόντες άπήντων εν Λαρίση τω κήρυκι».
,υ) Κυρίως δεν παρέδιδε τάς Παγασάς ό Φίλιππος, αλλά την
Μαγνησίαν πρβ. Αημοσθ. Όλυνθ. β' 7 «Θετταλούς δε νΰν τά τε-
λευταία, τω Μαγνησίαν παραδώσειν ύποσχέσθαι»• αΰτη θά ήτο ή
δλη χάιρα" βλ. κάτω σελ. 81-82.
Π) Αημοσθ. κατά Φιλίπ. β' 22 «δτ' αύτοΐς (ενν. Θετταλοϊς) τους
τυράννους έξέβαλλε (ενν. Φίλιππος) καί πάλιν Νίκαιαν καί Μαγνη-
σίαν έδίδου, προσδοκάν την καθεστώσαν νΰν τετραρχίαν έ'σεσθαι
παρ' αύτοΐς;»• διώρθωσα τό εν τώ κειμένω τού ρήτορος υπάρχον•
δεκαδαρχίαν εις τετραρχίαν μετά τοΰ Κβϊδίνθ, Βθίοοίΐ, ΟοδΙ&ΠΖΪ,
ε. ά. 131* διότι ουδέποτε υπήρξε παρά Θεσσαλοΐς διαίρεσις εις δε-
καδαρχίας- τό σφάλμα προέκυψεν εκ βραχυγραφίας ΛΑΡΧΙΑΝ, ην
άνέγνω τις «δεκαδαρχίαν» αντί «τετραρχίαν», έ'χιον γνωριμωτέρας
τάς δεκαδαρχίας τών Λακώνων (πρβ. Παυσ. Η' 52 4' Θ' 6 4 καί
32 '.»)' τό σφάλμα, εις δ δεν ήτο δυνατόν νά ΰποπέση ουδέ διά
ρητορικόν σχήμα νά προβή ό γνώστης τών τοιούτο>ν Δημοσθένης
Έτνπώϋη τϊ] ■">■ -Ί• 1915.