DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0095
88
Α'. ΑΙ άνασκαφαι και έ'ρενναι
ταΰθα βεβαίως ήτο ό εμπορικός λιμήν, ένθα και αυτός ό
Δημήτριος και μάλιστα οι διάδοχοι αύτοΰ Φίλιππος ό Ε'
καΐ Περσεύς συνήγον στόλους και τροφάς και όπλα, ποιοΰντες
την πόλιν μέγα κέντρον πολεμικού εφοδιασμού, ώς θα ϊδω-
μεν περαιτέρω εν τη ιστορική εκθέσει των κατ' αυτούς.
Κατά δε την Άνατολικήν άκτήν σώζονται δύο κλειστοί
λιμένες, ών δ μέν έλάσσων κείται Νοτιώτερον, καλώς δια-
κρινόμενος, ό δε μείζων εΰρηται υπό τον πρώτον και, δεύ-
τερον μέγαν πύργον και εΐναι λίαν καταφανής (είκών 9- 48'
ϋ Ι- 73- 7Γ»- 78-93- !)('»■ 102-104-107- 108)- αμφοτέρων νΰν
γίνεται χρήσις ώς αλυκών, παραγομένου λευκότατου, άφθο-
νου και εκλεκτού άλατος• επειδή ούτοι κείνται εύθέτακ
προς τάς Φερα'ίκάς Παγασάς, ήκάσαμεν: δτι αμφότεροι,
ή τουλάχιστον ό έλάσσων, ήσαν οί λιμένες τών ΙΙαγασών,
ένθα και ο στόλος τών Ελλήνων μετά την εν Σαλαμΐνι
ναυμαχίαν έναυλόχησεν όμοιον λιμένα έ'χει ή Πύρασος,
οπωσδήποτε και νΰν διακρινόμενον. Τον μείζονα τούτων
(είκών 102) εΐναι πιθανόν δτι έπηύξησε και διηυθέτησεν ό
Δημήτριος, ποιήσας στόμιον κατάλληλον πρύς είσπλουν και
γους και το τετειχισμένον φρυκτώριον (είκών 102' πρβ. και
είκ. 108), κειμένου δ' έγγύτερον και έναντι τοΰ στομίου
τοΰ δλου κόλπου (είκών 103 το 2), ήδύναντο εύπετώς να
έκπλέωσι τα πλοία, εύρίσκοντα ευθύς από της εξόδου,
άνευ κατατριβής χρόνου και κόπων διά παρακάμψεων, τον
κατάλληλον άνεμον, έφ' δσον ίστιοπλόουν, εις αυτόν δε να
καταπλέωσιν εν ανάγκη, εύρίσκοντα καταφύγιον ασφαλές•
διότι είναι καΐ ό λιμήν αυτός απρόσβλητος, υπαρχόντων
εκατέρωθεν τού στομίου, εν ή δύο μέτρα ύπό την θάλασσαν,
βραχωδών υφάλων συνεχώς επί μακρόν διάστημα, ών ένεκα
δεν δύναται τις άνευ κινδύνου συντριβής τοΰ πλοίου να
άποδιβασθή. ''
Τοΰτο δε βεβαίως είναι το στόμιον τον λιμένας (είκών 103
τύ σ- πρβ. είκ. 10Φ 108) το Οδίϊυΐϊΐ ρ0Γίΐΐ8, δπερ ανα-
φέρει ό Λίβιος,4 έ'νθα δ απεσταλμένος τοΰ Τίτου Φλαμι-
νίνου Βίλλιος προσωρμίσθη τω 192 π. Χρ. μετά πεντή-
ρους, ίνα έπαναγάγη τους Μάγνητας εις τήν 'Ρωμαϊκήν
φιλίαν επειδή δε ή παραλία εΐναι πεδινή, λίαν ευρύχωρος
και εύάρεστος προς περίπατον (είκών 104), ήδύναντο εκ
Είκών 103. Τό προς τήν θάλασσαν τέρμα τοΰ κλειστοί λιμένος της Δημητριάδος. Σ- τύ στόμα τοΰ Παγασιτικοϋ κόλπου παρά τό νΰν
«Τρίκερι»• Τ=τό Τίααιον ορός της χερσονήσου Μαγνησίας• σ = τό στόμιον τοΰ λιμένος τούτου, ΟδΙΪΙΠΠ ροΐ'Ιιικ
τοΰ Λιβίου' α-α' όγκοι άμμου φορητής περί τύ στόμιον τοϋτο.
έκπλουν, ου εκατέρωθεν ΰψωσεν όγκους φορητής άμμου,
ών μέρος διασώζεται νΰν (είκών 103-108)- διότι τύ πλείστον
αυτής λέγουσιν οί έπιχώριοι δτι άφηρέ,Οη άπδ τοΰ έτους
1881ου προς ποίησιν τοΰ λιμένος τοΰ Βόλου- ήτο άρα δ
τής Δημητριάδος εξωτερικός ούτος λιμήν ομοιότατος τφ
Λεχαίω τής Κορίνθου, - χρήσις δε αύτοΰ εΐναι εμφανές δτι
έγίνετο ώς πολεμικού ναυστάθμου- διότι πρύς έμπορικήν
χρήσιν δεν εΐναι τοσούτον εύάρμοστος, δσον ό μνημονευθείς
Βόρειος λιμήν.
Έκ τοΰ λιμένος άρα τούτου, έχοντος άριστον υποστή-
ριγμα τους υπερκείμενους επί στρατηγικότατης θέσεως πύρ-
κρίνονται αϊ βάσεις τής προκυμαίας εκ λαξευτών ογκολίθων κατά
χώραν, ύπέρκειται δε αυτών ή θάλασσα εφ' ίκανόν ΰψος, δύναται
τις να έρμηνεΰση ώς άνω τό γεγονός- σημειωτέον δε δτι καθ' ώρι-
σμένας ώρας τής ημέρας αποσύρονται εντεύθεν τά ΰδατα επί βάθος
ενός και πλέον μέτρου, κατ' άλλας δ' επανέρχονται- ή . δέ αναλο-
γία τής μικράς ταύτης άμπώτεως και πλημμυρίδος συμφωνεί τή
καθόδφ ή άνόδω τών υδάτων διά τοΰ Ευρίπου της Χαλκίδος• τό
γεγονός τοΰτο δύνανται νά μελετήσωσιν οί εις τά τής ερμηνείας
τής παλίρροιας ασχολούμενοι. #
]) Βλ. άνω σελ. 78 και σημ. (ν πρβ. είκ. 104.
-) Έξαίρετον διάγραμμα αύτοΰ δημοσιεύει δ Μαζαράκης παρά
Σκιά, εν ΙΙρακτικόίς 1906.
τής υπερκείμενης και ολίγον άπεχούσης έντεΰθεν μεγάλης
πύλης (είκών 107) τής πόλεως, νά προστρέξωσι πρύς τύ στό-
μιον τοΰτο τά πλήθη τών Μαγνητών, κυρίως οί σύνεδροι
και οί κοινοί άρχοντες μετά τοΰ προέδρου αυτών, κοινοϋ
στρατηγού ή Μαγνητάρχου λεγομένου, ίνα συνομιλήσωσιν
ώς εν προχείρω εκκλησία μετά τοΰ Βιλλίου.
Και τοιαύτη μεν ύπήρξεν ή υπό τοΰ Δημητρίου, εξω-
τερική κατασκευή τών τειχών, τών ακροπόλεων, τών λιμένων,
έξαιρέτως ενδεικτική ού μόνον τής ευφυΐας, άλλα και τής
στοργής αύτοΰ, ϊνα ποιήση άπύ πάσης απόψεως Ίσχυράν,
μεγάλην και μακρόβιον έπώνυμον πόλιν κατέληξε δέ εϊς
τήν έκλογήν τής θέσεως ταύτης, ώς λίαν καταλληλότερος,
μετά τήν έπιτυχοΰσαν άλλως άπόπειραν τοΰ μετατοπισμοΰ
τής Σικυώνος εν έτει 303 π. Χρ. άπύ τής δυσφυλάκτου παρα-
λίας εις τον μέγαν και φύσει δχυρότατον λόφον, ένθα νΰν
3) Έκ τών προσφορών τούτων λιμένων εκλήθη και δ κόλπο;
δλος Δημητριακός 8111118 ϋθΐϊΐθίπίΐοΐΐδ- Αίβ. 28 Γ) 13- αλλά τό έκ
τών Παγασών παλαιότερον όνομα αύτοΰ Παγααίτης (τής λαμπρά;
περιόδου) ή Παγασιτικός έπεκράτησεν.
4) Έν 35 3!) νίΐΐίιΐδ 0[ΐπη€[αβΓθΐηί ιιανβ αά 08Ηιιι>) ]><>>-/>ιχ
β&ί ίηνθοίαβ. βο ηιηΙΗίιιάο οηιηίβ Μ&σηβίιιηι οιιιγι 8θ θίία-
(1Ϊ88βί κτλ.- είναι υπερβολή βεβαίιος δτι άπαν τό πλήθος τών Μα-
γνητών εςεχΰθη προς τήν παραλίαν ταΰτην.
'Ιΐτ>•.Ύ<ί>βη τι/ 2~>• δ' 1915.
Α'. ΑΙ άνασκαφαι και έ'ρενναι
ταΰθα βεβαίως ήτο ό εμπορικός λιμήν, ένθα και αυτός ό
Δημήτριος και μάλιστα οι διάδοχοι αύτοΰ Φίλιππος ό Ε'
καΐ Περσεύς συνήγον στόλους και τροφάς και όπλα, ποιοΰντες
την πόλιν μέγα κέντρον πολεμικού εφοδιασμού, ώς θα ϊδω-
μεν περαιτέρω εν τη ιστορική εκθέσει των κατ' αυτούς.
Κατά δε την Άνατολικήν άκτήν σώζονται δύο κλειστοί
λιμένες, ών δ μέν έλάσσων κείται Νοτιώτερον, καλώς δια-
κρινόμενος, ό δε μείζων εΰρηται υπό τον πρώτον και, δεύ-
τερον μέγαν πύργον και εΐναι λίαν καταφανής (είκών 9- 48'
ϋ Ι- 73- 7Γ»- 78-93- !)('»■ 102-104-107- 108)- αμφοτέρων νΰν
γίνεται χρήσις ώς αλυκών, παραγομένου λευκότατου, άφθο-
νου και εκλεκτού άλατος• επειδή ούτοι κείνται εύθέτακ
προς τάς Φερα'ίκάς Παγασάς, ήκάσαμεν: δτι αμφότεροι,
ή τουλάχιστον ό έλάσσων, ήσαν οί λιμένες τών ΙΙαγασών,
ένθα και ο στόλος τών Ελλήνων μετά την εν Σαλαμΐνι
ναυμαχίαν έναυλόχησεν όμοιον λιμένα έ'χει ή Πύρασος,
οπωσδήποτε και νΰν διακρινόμενον. Τον μείζονα τούτων
(είκών 102) εΐναι πιθανόν δτι έπηύξησε και διηυθέτησεν ό
Δημήτριος, ποιήσας στόμιον κατάλληλον πρύς είσπλουν και
γους και το τετειχισμένον φρυκτώριον (είκών 102' πρβ. και
είκ. 108), κειμένου δ' έγγύτερον και έναντι τοΰ στομίου
τοΰ δλου κόλπου (είκών 103 το 2), ήδύναντο εύπετώς να
έκπλέωσι τα πλοία, εύρίσκοντα ευθύς από της εξόδου,
άνευ κατατριβής χρόνου και κόπων διά παρακάμψεων, τον
κατάλληλον άνεμον, έφ' δσον ίστιοπλόουν, εις αυτόν δε να
καταπλέωσιν εν ανάγκη, εύρίσκοντα καταφύγιον ασφαλές•
διότι είναι καΐ ό λιμήν αυτός απρόσβλητος, υπαρχόντων
εκατέρωθεν τού στομίου, εν ή δύο μέτρα ύπό την θάλασσαν,
βραχωδών υφάλων συνεχώς επί μακρόν διάστημα, ών ένεκα
δεν δύναται τις άνευ κινδύνου συντριβής τοΰ πλοίου να
άποδιβασθή. ''
Τοΰτο δε βεβαίως είναι το στόμιον τον λιμένας (είκών 103
τύ σ- πρβ. είκ. 10Φ 108) το Οδίϊυΐϊΐ ρ0Γίΐΐ8, δπερ ανα-
φέρει ό Λίβιος,4 έ'νθα δ απεσταλμένος τοΰ Τίτου Φλαμι-
νίνου Βίλλιος προσωρμίσθη τω 192 π. Χρ. μετά πεντή-
ρους, ίνα έπαναγάγη τους Μάγνητας εις τήν 'Ρωμαϊκήν
φιλίαν επειδή δε ή παραλία εΐναι πεδινή, λίαν ευρύχωρος
και εύάρεστος προς περίπατον (είκών 104), ήδύναντο εκ
Είκών 103. Τό προς τήν θάλασσαν τέρμα τοΰ κλειστοί λιμένος της Δημητριάδος. Σ- τύ στόμα τοΰ Παγασιτικοϋ κόλπου παρά τό νΰν
«Τρίκερι»• Τ=τό Τίααιον ορός της χερσονήσου Μαγνησίας• σ = τό στόμιον τοΰ λιμένος τούτου, ΟδΙΪΙΠΠ ροΐ'Ιιικ
τοΰ Λιβίου' α-α' όγκοι άμμου φορητής περί τύ στόμιον τοϋτο.
έκπλουν, ου εκατέρωθεν ΰψωσεν όγκους φορητής άμμου,
ών μέρος διασώζεται νΰν (είκών 103-108)- διότι τύ πλείστον
αυτής λέγουσιν οί έπιχώριοι δτι άφηρέ,Οη άπδ τοΰ έτους
1881ου προς ποίησιν τοΰ λιμένος τοΰ Βόλου- ήτο άρα δ
τής Δημητριάδος εξωτερικός ούτος λιμήν ομοιότατος τφ
Λεχαίω τής Κορίνθου, - χρήσις δε αύτοΰ εΐναι εμφανές δτι
έγίνετο ώς πολεμικού ναυστάθμου- διότι πρύς έμπορικήν
χρήσιν δεν εΐναι τοσούτον εύάρμοστος, δσον ό μνημονευθείς
Βόρειος λιμήν.
Έκ τοΰ λιμένος άρα τούτου, έχοντος άριστον υποστή-
ριγμα τους υπερκείμενους επί στρατηγικότατης θέσεως πύρ-
κρίνονται αϊ βάσεις τής προκυμαίας εκ λαξευτών ογκολίθων κατά
χώραν, ύπέρκειται δε αυτών ή θάλασσα εφ' ίκανόν ΰψος, δύναται
τις να έρμηνεΰση ώς άνω τό γεγονός- σημειωτέον δε δτι καθ' ώρι-
σμένας ώρας τής ημέρας αποσύρονται εντεύθεν τά ΰδατα επί βάθος
ενός και πλέον μέτρου, κατ' άλλας δ' επανέρχονται- ή . δέ αναλο-
γία τής μικράς ταύτης άμπώτεως και πλημμυρίδος συμφωνεί τή
καθόδφ ή άνόδω τών υδάτων διά τοΰ Ευρίπου της Χαλκίδος• τό
γεγονός τοΰτο δύνανται νά μελετήσωσιν οί εις τά τής ερμηνείας
τής παλίρροιας ασχολούμενοι. #
]) Βλ. άνω σελ. 78 και σημ. (ν πρβ. είκ. 104.
-) Έξαίρετον διάγραμμα αύτοΰ δημοσιεύει δ Μαζαράκης παρά
Σκιά, εν ΙΙρακτικόίς 1906.
τής υπερκείμενης και ολίγον άπεχούσης έντεΰθεν μεγάλης
πύλης (είκών 107) τής πόλεως, νά προστρέξωσι πρύς τύ στό-
μιον τοΰτο τά πλήθη τών Μαγνητών, κυρίως οί σύνεδροι
και οί κοινοί άρχοντες μετά τοΰ προέδρου αυτών, κοινοϋ
στρατηγού ή Μαγνητάρχου λεγομένου, ίνα συνομιλήσωσιν
ώς εν προχείρω εκκλησία μετά τοΰ Βιλλίου.
Και τοιαύτη μεν ύπήρξεν ή υπό τοΰ Δημητρίου, εξω-
τερική κατασκευή τών τειχών, τών ακροπόλεων, τών λιμένων,
έξαιρέτως ενδεικτική ού μόνον τής ευφυΐας, άλλα και τής
στοργής αύτοΰ, ϊνα ποιήση άπύ πάσης απόψεως Ίσχυράν,
μεγάλην και μακρόβιον έπώνυμον πόλιν κατέληξε δέ εϊς
τήν έκλογήν τής θέσεως ταύτης, ώς λίαν καταλληλότερος,
μετά τήν έπιτυχοΰσαν άλλως άπόπειραν τοΰ μετατοπισμοΰ
τής Σικυώνος εν έτει 303 π. Χρ. άπύ τής δυσφυλάκτου παρα-
λίας εις τον μέγαν και φύσει δχυρότατον λόφον, ένθα νΰν
3) Έκ τών προσφορών τούτων λιμένων εκλήθη και δ κόλπο;
δλος Δημητριακός 8111118 ϋθΐϊΐθίπίΐοΐΐδ- Αίβ. 28 Γ) 13- αλλά τό έκ
τών Παγασών παλαιότερον όνομα αύτοΰ Παγααίτης (τής λαμπρά;
περιόδου) ή Παγασιτικός έπεκράτησεν.
4) Έν 35 3!) νίΐΐίιΐδ 0[ΐπη€[αβΓθΐηί ιιανβ αά 08Ηιιι>) ]><>>-/>ιχ
β&ί ίηνθοίαβ. βο ηιηΙΗίιιάο οηιηίβ Μ&σηβίιιηι οιιιγι 8θ θίία-
(1Ϊ88βί κτλ.- είναι υπερβολή βεβαίιος δτι άπαν τό πλήθος τών Μα-
γνητών εςεχΰθη προς τήν παραλίαν ταΰτην.
'Ιΐτ>•.Ύ<ί>βη τι/ 2~>• δ' 1915.