DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0099
92
Α. ΑΙ
αναβκαφαι και ερευναι
λωνίτης, Θεανγελίς, Μακέτη, Μεσοήνιος, Άκάνθιος, Αθηναία.
Τών δε ανεκδότων, έφ' δσον κατεγράφησαν σαφώς άχρι
τοϋδε, τάδε τά εθνικά συνελέξαμεν: Ίλλνρίαι, Βεροιαϊος,
Ύριατεΐνος, Ίλιεύς, Κρής, ' Αράδιος, "Ιλλυρία, Μακεδών Σκυ-
όραΐος, Σιδώνιος, Θραξ Σίντος, Χαλκιδεύς, Άμψιττολίτης,
[Πελ]λαΐος, εξ Σάρ[δεων], Λυαιμαχεύς, Παριανός, Αχαιός,
[Αί;(Σ)]ολεύς, Λαμιακή, Πέρσης, [εκ Χαλ;]κίδος, Σιδωνία,
Ίστιαιεύς, Γαζαϊος, Θανμακός, Αμβρακίς, Τεγεάτης, Έχινάΐος,
Ιλλυριός, [Άμ]6ρακίς, Ιλλυρία, Τριπολίτης, Μακεδών, Αο-
κρός, Μακεδών Βοττεάτης, 'Αακαλωνίτης, Ηρακλειώτης, θραξ,
Άμαθούσιος, Κασαωπαϊος, "Αργός μεν πατρίς, (Αοκρίς),
θραττα, Κουριεύς, Σικελός, Άλαβανδεύς, Κασσωπαία, Άμφι-
πολίτης, Άγγεάτης, Κεΐος, τών Επιγόνων, Σινωπενς, Κρής
'Ραύκιος, Σκοτουσααία' πρβ. καΐ Άσιαγενής άνω σελ. (>2.
Χάριν βεβαίως της τών Πανελλήνων λατρείας ίδρύ-
θησαν καΐ άλλα ιερά καΐ ναοί εν Δημητριάδι, διά τών επι-
γραφών γνωσθέντα- έπιφανέστατον ήτο το Σεραπίειον, (είκών
105 το Σ), δπερ κατά πάσαν πιθανότητα εΐναι αυτό το εύρε-
ή μνεία « θεραπευτών», ήτοι προσκυνητών ή πιστώλ'
λατρευτών.8
Υπήρχε δ' εν Δημητριάδι καΐ ιερόν τής "Ισιδος, ε/ο ν
ιερέα είδικόν εις τούτων, Αιγύπτιος εξελληνισθείς, ονομά-
ζεται εν εύρεθείση στήλη ' Ούάφρης "Ωρου Ποσειρίτης, ήτοι
εκ Βουσίριδος• ή λατρεία αυτής εύρηται εν έτερα έπιγρση ί|
κοινή μετά τοϋ Σαράπιδος και τοΰ Άνούβιδος5" Ί'σως δρα
εν αύτώ τφ Σεραπιείω ύπήρχον καΐ τών θεοτήτων τούτων
βωμοί, ή παρ' αυτό μικρότερα ιερά- εν έτει δε 1914ω εύ-
ρομεν κατά τά Νότια τής πόλεως έσω τών τειχών και τοΰ
λόφου τοΰ Αγίου Ηλία ιερόν τι μικρόν, ο'ικτρώς διεστραμμέ-
νον υπό Χριστιανικών κτισμάτων, ένθα ύπήρχον βάθρα τινά
καΐ στήλης τμήμα μετ'επιγραφής Άρποκρ[άτει;]' αν όντως
άνάθεσις έπ' αυτής άνεγράφετο, δπερ πιθανώτατον, δηλοΰται
ότι έν ίδιαιτέρφ τύπω υπήρχε τό ιερόν αύτοΰ.
Τής δε Ύγιείας και τοΰ Ασκληπιού ύπήρχεν επίσης
χάριν τών μετοικισάντων εις Δημητριάδα Πανελλήνων βε-
βαίως ιερόν τι, γνωστόν εξ επιγραφών.ι; Τοΰ Ηρακλέους
Είκών 105. (Ή προς δεξιάν συνέχεια έν εικ. 106). "Αποψις τοϋ εμπορικού λιμένος τής Δημητριάδος και τής πόλεως αυτής κα'ι τών ΠαγασΛν έκ Βορρά προς
Νότον. Τ=ό δρμος <>Ταρσανάς»- Σ —τό Σεραπίειον έπ'ι τής κάτω άκροπόλεοος- Π — Π' ή Οέσις τών Φεραϊκών Παγασών
Υ~=τό μεταγενέστερον υδραγωγεϊον, νϋν «Δόντια» λεγό(ΐενον Θ = τό θέατρον.
θέν έπί τοΰ λόφου, όστις διαχωρίζει την ίεράν άγοράν άπό
τής κυρίως αγοράς επί τής δι' ιδίου περιβόλου τειχισθείσης
ακροπόλεως, ην έποονομάσαμεν κάτω άκρόπολιν' εκεί άνετί-
θεντο ψηφίσματα τών Λημητριέων, εκλεκτός δε προς τοΰτο
τόπος καλείται ^επιφανέστατος τοΰ Σεραπιείου» 2• ό ιερεύς
τοΰ θεού καθίστατο κατ' ένιαυτόν πιθανώς υπό τής πόλεως,
διώκουν δε τά κατά τό ιερόν «οι ύπόστολοι», σωματεϊόν
τι έν είδει τοΰ νΰν καλουμένου εκκλησιαστικού συμβουλίου,
άνεγνωρισμένον υπό τής πόλεως, λαμβάνον π&ρ' αυτής χρη-
ματικήν άρωγήν καί τίνα προνόμια, συνερχόμενον κατ' έτος
ε'ις «σύνοδον» καί έκδίδον σχετικά τω εαυτού έργω ψηφί-
σματα- δτι έσυχνάζετο σπουδαίως τό ιερόν, αποδεικνύει
οΰτος λέγεται Ταρονχίνας, εϊκάζομεν έκ τοΰ συνδυασμού τούτων δτι
ή έν τη Νέα Ελληνική λέξις τοαρονχι και έπώνυμον Τσαρούχης,
Τσαρονχας (καί επάγγελμα) έ'χει ληφθή έκ τής γλώσσης τών Γετών.
') Βλ. περί αυτής Πρακτικά 1912 170 και άνω είκ. ϊ\' τό ση-
μεΐον ΜΝ δηλοί τό Σεραπίειον" ή ιερά αγορά κείται περί τό Ν
μέχρι τοΰ Σ-Σ'• ή κυρίως αγορά δείκνυται έν εικ. 4 μεταξύ τών
σημείων ΚΑ και ΡΒΕ- βλ. και εικ. 6' 7.
2) Τοΰ έν 16 IX2 1108 εΰρομεν τό κάτω ημισί', ένθα αναγρά-
φεται ή άνάθεσις τής στήλης «έν τώ ίερω τοΰ Σ[αράπ]ιδος », ως
καί έν αριθ. 110Γ έν δε 1107 < [έν τω] επιφανέστατα) τοΰ Σερα-
πιείου τό[πω] .
θά ήτό που έν τφ χώρω τής πόλεο)ς ιερόν τι προ τής ιδρύ-
σεως αυτής προς άνάμνησιν τών κατά τοϋ Κύκνου αγώνων
τοΰ ήρωος7- ομοίως άρχαιότερον ήτο ιερόν τι τής "Ηρας»
καί ίσως τό περίφημον τής Παοικράτας, ούτινος πλείστα
μεν εύρομεν αναθήματα, ουχί δ' έτι τό ιερόν αυτό•9 επί
8) Έν 1107 &οί ύπόστολοι είπαν»- δεν διασαφεΐται, αν έν τή
βουλή ή έν τή εκκλησία τών Λημητριέ«>ν είπαν άλλ' ούδέτερον πι-
θανόν, διότι, είπαν έν τω έν στίχ. 12-13 κοινφ τών υποστολών τού-
του άρα τοΰ κοινοΰ είναι τό σωθέν ψήφισμα- αυτόθι στίχ• 20-22
απονέμεται τιμή «μετέχειν τ[ε διά] βίου πάντων (τών) τοις ύποοτόλοις
διδομέν/ων ψιλαν/ θρώπων»• ό ΛνϊΐΗΐηΟλνίίζ προστίθησι τό τών προ
τοΰ τοις, δν άναγκαΐον ανάθημα ιερέως τοΰ Σαράπιδος αναφέρεται
έν αριθ. 1133.
') βεσοαλ. Μνημ. Ι σελ. 248 κ. ε..
5) ΙΟ IX 2 360• έν τμήματι ετέρας επιγραφής, ην εύρομεν έν τώ
Κάστρω τοΰ Βόλου, φαίνεται δτι άνεγράφετο μετ' αυτών και ό "Οαιρις.
''') ΙΟ IX-' 1124• έν 1126 καλείται Σωτηρ ό θεός.
7) Πρβ. ΙΟ ε. ά. 359- δ λίθος λέγεται δτι ευρέθη παρά τήν
Μπουρμπλήθραν, εγγύς άρα τοΰ αρχαϊκού ίεροϋ τής "Ηρας, περί ου
βλ. τήν σημ. 8.
8) Περί αύτοΰ βλ. τά προειρημένα έν σελ. 91 καί «κ. 10(> τό Η.
9) Τήν ύπαρξιν αύτοΰ βεδαιοΰσι κα) άλλαι έπιγραφαί, ως εϊπο-
μεν άνω σελ. 44-45' ούτω λύεται αμφιβολία τοΰ ΚβΓΠ έν Βθΐ'Η-
ΠΘΓ ρΜΙ. \νοο1ιβιΐ8. 1915 αριθ. 2, στήλ. 54
Α. ΑΙ
αναβκαφαι και ερευναι
λωνίτης, Θεανγελίς, Μακέτη, Μεσοήνιος, Άκάνθιος, Αθηναία.
Τών δε ανεκδότων, έφ' δσον κατεγράφησαν σαφώς άχρι
τοϋδε, τάδε τά εθνικά συνελέξαμεν: Ίλλνρίαι, Βεροιαϊος,
Ύριατεΐνος, Ίλιεύς, Κρής, ' Αράδιος, "Ιλλυρία, Μακεδών Σκυ-
όραΐος, Σιδώνιος, Θραξ Σίντος, Χαλκιδεύς, Άμψιττολίτης,
[Πελ]λαΐος, εξ Σάρ[δεων], Λυαιμαχεύς, Παριανός, Αχαιός,
[Αί;(Σ)]ολεύς, Λαμιακή, Πέρσης, [εκ Χαλ;]κίδος, Σιδωνία,
Ίστιαιεύς, Γαζαϊος, Θανμακός, Αμβρακίς, Τεγεάτης, Έχινάΐος,
Ιλλυριός, [Άμ]6ρακίς, Ιλλυρία, Τριπολίτης, Μακεδών, Αο-
κρός, Μακεδών Βοττεάτης, 'Αακαλωνίτης, Ηρακλειώτης, θραξ,
Άμαθούσιος, Κασαωπαϊος, "Αργός μεν πατρίς, (Αοκρίς),
θραττα, Κουριεύς, Σικελός, Άλαβανδεύς, Κασσωπαία, Άμφι-
πολίτης, Άγγεάτης, Κεΐος, τών Επιγόνων, Σινωπενς, Κρής
'Ραύκιος, Σκοτουσααία' πρβ. καΐ Άσιαγενής άνω σελ. (>2.
Χάριν βεβαίως της τών Πανελλήνων λατρείας ίδρύ-
θησαν καΐ άλλα ιερά καΐ ναοί εν Δημητριάδι, διά τών επι-
γραφών γνωσθέντα- έπιφανέστατον ήτο το Σεραπίειον, (είκών
105 το Σ), δπερ κατά πάσαν πιθανότητα εΐναι αυτό το εύρε-
ή μνεία « θεραπευτών», ήτοι προσκυνητών ή πιστώλ'
λατρευτών.8
Υπήρχε δ' εν Δημητριάδι καΐ ιερόν τής "Ισιδος, ε/ο ν
ιερέα είδικόν εις τούτων, Αιγύπτιος εξελληνισθείς, ονομά-
ζεται εν εύρεθείση στήλη ' Ούάφρης "Ωρου Ποσειρίτης, ήτοι
εκ Βουσίριδος• ή λατρεία αυτής εύρηται εν έτερα έπιγρση ί|
κοινή μετά τοϋ Σαράπιδος και τοΰ Άνούβιδος5" Ί'σως δρα
εν αύτώ τφ Σεραπιείω ύπήρχον καΐ τών θεοτήτων τούτων
βωμοί, ή παρ' αυτό μικρότερα ιερά- εν έτει δε 1914ω εύ-
ρομεν κατά τά Νότια τής πόλεως έσω τών τειχών και τοΰ
λόφου τοΰ Αγίου Ηλία ιερόν τι μικρόν, ο'ικτρώς διεστραμμέ-
νον υπό Χριστιανικών κτισμάτων, ένθα ύπήρχον βάθρα τινά
καΐ στήλης τμήμα μετ'επιγραφής Άρποκρ[άτει;]' αν όντως
άνάθεσις έπ' αυτής άνεγράφετο, δπερ πιθανώτατον, δηλοΰται
ότι έν ίδιαιτέρφ τύπω υπήρχε τό ιερόν αύτοΰ.
Τής δε Ύγιείας και τοΰ Ασκληπιού ύπήρχεν επίσης
χάριν τών μετοικισάντων εις Δημητριάδα Πανελλήνων βε-
βαίως ιερόν τι, γνωστόν εξ επιγραφών.ι; Τοΰ Ηρακλέους
Είκών 105. (Ή προς δεξιάν συνέχεια έν εικ. 106). "Αποψις τοϋ εμπορικού λιμένος τής Δημητριάδος και τής πόλεως αυτής κα'ι τών ΠαγασΛν έκ Βορρά προς
Νότον. Τ=ό δρμος <>Ταρσανάς»- Σ —τό Σεραπίειον έπ'ι τής κάτω άκροπόλεοος- Π — Π' ή Οέσις τών Φεραϊκών Παγασών
Υ~=τό μεταγενέστερον υδραγωγεϊον, νϋν «Δόντια» λεγό(ΐενον Θ = τό θέατρον.
θέν έπί τοΰ λόφου, όστις διαχωρίζει την ίεράν άγοράν άπό
τής κυρίως αγοράς επί τής δι' ιδίου περιβόλου τειχισθείσης
ακροπόλεως, ην έποονομάσαμεν κάτω άκρόπολιν' εκεί άνετί-
θεντο ψηφίσματα τών Λημητριέων, εκλεκτός δε προς τοΰτο
τόπος καλείται ^επιφανέστατος τοΰ Σεραπιείου» 2• ό ιερεύς
τοΰ θεού καθίστατο κατ' ένιαυτόν πιθανώς υπό τής πόλεως,
διώκουν δε τά κατά τό ιερόν «οι ύπόστολοι», σωματεϊόν
τι έν είδει τοΰ νΰν καλουμένου εκκλησιαστικού συμβουλίου,
άνεγνωρισμένον υπό τής πόλεως, λαμβάνον π&ρ' αυτής χρη-
ματικήν άρωγήν καί τίνα προνόμια, συνερχόμενον κατ' έτος
ε'ις «σύνοδον» καί έκδίδον σχετικά τω εαυτού έργω ψηφί-
σματα- δτι έσυχνάζετο σπουδαίως τό ιερόν, αποδεικνύει
οΰτος λέγεται Ταρονχίνας, εϊκάζομεν έκ τοΰ συνδυασμού τούτων δτι
ή έν τη Νέα Ελληνική λέξις τοαρονχι και έπώνυμον Τσαρούχης,
Τσαρονχας (καί επάγγελμα) έ'χει ληφθή έκ τής γλώσσης τών Γετών.
') Βλ. περί αυτής Πρακτικά 1912 170 και άνω είκ. ϊ\' τό ση-
μεΐον ΜΝ δηλοί τό Σεραπίειον" ή ιερά αγορά κείται περί τό Ν
μέχρι τοΰ Σ-Σ'• ή κυρίως αγορά δείκνυται έν εικ. 4 μεταξύ τών
σημείων ΚΑ και ΡΒΕ- βλ. και εικ. 6' 7.
2) Τοΰ έν 16 IX2 1108 εΰρομεν τό κάτω ημισί', ένθα αναγρά-
φεται ή άνάθεσις τής στήλης «έν τώ ίερω τοΰ Σ[αράπ]ιδος », ως
καί έν αριθ. 110Γ έν δε 1107 < [έν τω] επιφανέστατα) τοΰ Σερα-
πιείου τό[πω] .
θά ήτό που έν τφ χώρω τής πόλεο)ς ιερόν τι προ τής ιδρύ-
σεως αυτής προς άνάμνησιν τών κατά τοϋ Κύκνου αγώνων
τοΰ ήρωος7- ομοίως άρχαιότερον ήτο ιερόν τι τής "Ηρας»
καί ίσως τό περίφημον τής Παοικράτας, ούτινος πλείστα
μεν εύρομεν αναθήματα, ουχί δ' έτι τό ιερόν αυτό•9 επί
8) Έν 1107 &οί ύπόστολοι είπαν»- δεν διασαφεΐται, αν έν τή
βουλή ή έν τή εκκλησία τών Λημητριέ«>ν είπαν άλλ' ούδέτερον πι-
θανόν, διότι, είπαν έν τω έν στίχ. 12-13 κοινφ τών υποστολών τού-
του άρα τοΰ κοινοΰ είναι τό σωθέν ψήφισμα- αυτόθι στίχ• 20-22
απονέμεται τιμή «μετέχειν τ[ε διά] βίου πάντων (τών) τοις ύποοτόλοις
διδομέν/ων ψιλαν/ θρώπων»• ό ΛνϊΐΗΐηΟλνίίζ προστίθησι τό τών προ
τοΰ τοις, δν άναγκαΐον ανάθημα ιερέως τοΰ Σαράπιδος αναφέρεται
έν αριθ. 1133.
') βεσοαλ. Μνημ. Ι σελ. 248 κ. ε..
5) ΙΟ IX 2 360• έν τμήματι ετέρας επιγραφής, ην εύρομεν έν τώ
Κάστρω τοΰ Βόλου, φαίνεται δτι άνεγράφετο μετ' αυτών και ό "Οαιρις.
''') ΙΟ IX-' 1124• έν 1126 καλείται Σωτηρ ό θεός.
7) Πρβ. ΙΟ ε. ά. 359- δ λίθος λέγεται δτι ευρέθη παρά τήν
Μπουρμπλήθραν, εγγύς άρα τοΰ αρχαϊκού ίεροϋ τής "Ηρας, περί ου
βλ. τήν σημ. 8.
8) Περί αύτοΰ βλ. τά προειρημένα έν σελ. 91 καί «κ. 10(> τό Η.
9) Τήν ύπαρξιν αύτοΰ βεδαιοΰσι κα) άλλαι έπιγραφαί, ως εϊπο-
μεν άνω σελ. 44-45' ούτω λύεται αμφιβολία τοΰ ΚβΓΠ έν Βθΐ'Η-
ΠΘΓ ρΜΙ. \νοο1ιβιΐ8. 1915 αριθ. 2, στήλ. 54