Arbanitopoulos, Apostolos S.: Graptai stēlai Dēmētriados-Pagasōn (Athen, 1928)

'&■'). 'Ή στήλη τής 'Ροδίον

161

μέσω, καΐ κατερχόμενη έπι τοΰ τραχήλου και εκατέρωθεν
τοΰ προσώπου, ατημέλητος κεχυμένη" αί λεπτομέρειαι
όμως τοΰ προσώπου δεν διεσώθησαν, πλην ολίγου μέ-
ρους των οφθαλμών. Καταβιβάζει δέ κυκλοτερώς άμφο-
τέρας τάς χείρας, στηρίζουσα τον αγκώνα της αριστεράς
επί μεγάλου προσκεφαλαίου, βυθισθέντος έκ τοΰ βάρους, ως
ύποθαστάζουσα βρέφος, δπερ θηλάζει- τούτου δμως ολίγα
καΐ συγκεχυμένα ίχνη διετηρήθησαν, ιδίως πορφυροΰν έν-
δυμα, έπι τοΰ στήθους και της κοιλίας της 'Ροδίου δια-
φαινόμενον, και ίχνος της δεξιάς χειρός, προς τον ώμον
αυτής στοργικώς διευθυνομένης, ίνα συγκρατηθη εκείθεν.
Το δάπεδον παρεστάθη τα πολλά δια τεφροί) σκοτεινού
χρώματος, προς δήλωσιν ίσως δμοιόχρου έπεστρωμένου
τάπητος. Το δέ βάθος άπεδόθη δίχρωμον, μετά τίνος εν
μέσο) καθέτου διαχωρίσματος, προς δήλωσιν αρχιτεκτονικής
λεπτομέρειας τοΰ δωματίου, ή ένεκα διαφοράς των σκια-

Είκών 193. — Ή στήλη της 'Ροδίου, έκ φωτογραφίας τοΰ 1912,

ληφθείσης ολίγον μετά τήν εΰρεσιν αυτής, πρό τής πλΰσεως

και πρό οιουδήποτε ψεκασμού.

σμών έκ τοΰ προσπίπτοντος φωτός, ή προς έκφρασιν ανηρ-
τημένων έκ των παραθύρων παραπετασμάτων.

Ύπο τήν γραφήν, έπι τοΰ μέσου τής στήλης, διετηρή-
θησαν ίχνη τοΰ περιγράμματος έρμου Έρμου χθονίου, ίθυ-
φαλλικοΰ, έπι βάθρου ιδρυμένου, κατενώπιον παρασταθέν-
τος, και ίσως φοροΰντος ταινίαν, ης μόλις ελάχιστα καΐ
αβέβαια ϊχνη διαφαίνονται.

Ή γραφή αΰτη αποτελεί δείγμα τοΰ τί ήδύνατο να
παραγάγη βιοτέχνης ζωγράφος εν Δημητριάδι άφ' έαντον,
άνευ δήλον ότι τής βοηθείας αντιγράφων εξ εικόνων μεγά-
λων ζωγράφων και είναι μεν μικρά ή στήλη και υπό πενεστέ-
ρου τινός παρηγγέλθη και ήγοράσθη, άλλα τοΰτο δεν θά
άπετέλει λόγον νό άποκλείσωμεν τήν είκασίαν τής μιμήσεως
ή καΐ τής αντιγραφής- διότι εϊδομεν εν μέρει, Οά ϊδωμεν δέ
και εις περαιτέρω τεύχη, στήλας μικράς καΐ ευτελείς, φερού-

Α. Σ. ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ• ΓΡΑΠΤΑΙ ΪΤΗΛΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ - ΠΑΓΑΣΩΝ.

σας εικόνας καλλιτεχνικής συνθέσεως, οΐαν ήτο αδύνατον νά
διατύπωση άφ' έαυτοΰ βιοτέχνης ζωγράφος- άλλως τε και
σήμερον βλέπομε/ν εις κώμας και χωρία πτωχούς καΐ
αμαθείς αγιογράφους, οϊτινες μιμούνται, ή άντιγράφουσι,
παραστάσεις τοΰ 'Ραφαήλ, τοΰ Λεονάρδου Νταθίντσι, τοΰ
Μουρίλλου και άλλων, ας φέρουσι μεθ' εαυτών εις μικρά
ή μεγάλα αντίγραφα Άλλ' ό περί ου ό λόγος γραφεύς
τής στή?α)ς ταύτης φαίνεται αυτοτελής, αμέσως έκ τοΰ καθ'
ήμέραν βίου άντιγράψας το κοινότατον τοΰτο θέμα. Πλείονα
τεχνοκριτικά παραθέτω έν τέλει τής εκδόσεως τώ\ στηλών.

Περί δέ τής τύχης τής στήλης ταύτης ένδεικννίουσιν αΐ εικόνες
193' 194, ή μεν πρώτη γενομένη εκ φωτογραφίας, τω 1912 ληφθεί-
σης, ευθύς μετά τήν εΰρεσιν της στήλης και πρό παντός καθαρ-
μού η ψεκασμοί αυτής, ή δέ δευτέρα έκ φωτογραφίας τοΰ 1915-
έλήφθη δέ αυτή τρία και πλέον έτη μετά τήν πλΰσιν τής στήλης,
ηπς ί>λως εξαιρετικώς ουχί μόνον δέν άπέλαυσε τοΰ κυτταροει-

Εϊκών 194. — Ή στήλη τής 'Ροδίον, έκ φωτογραφίας τοΰ 1915,

μετά τήν πλύσιν τοΰ 1912 και τόν έκτοτε δια τοΰ τονωτικοί

κανονικόν ψεκασμόν.

δοϋςι), αλλά και μετ' ολίγων αλλα>ν έψεκάζετο κατά τήν τριετίαν
έκείνην διά τοΰ έμοϋ τονωτικού. Έκ τής συγκρίσεως καθίσταται
προφανές δτι δέν έπαθεν ούδεμίαν βλάβην ή γραφή, οΰτε ή στήλη,
αλλά διετηρήση καθαρωτέρα και μετά ζ'οηροτέρων των βαφών
ί) κατά τήν πρώτη ν αυτής εΰρεσιν.

') Ευτυχώς τήν στήλην ταΰτην, έτι δέ τήν τοΰ Δημητρίου, πίναξ
Χ, καί τινας άλλας μικράς, παρεκάλεσα τόν "Οθ. Τουσ. νά μή
ψεκάση ισχυρώς διά κυτταροειδοΰς, ειπών αΰτώ δτι ταχέως ήθελον
μετακομίσει αύτάς εις Αθήνας, ίνα ίδρυθώσιν έν τώ έκεΐ Αρχαιο-
λογικοί) Μουσείω, δπου θά ήτο ευχερές αύτω νά ψεκάζη ταϋτα,
δπως και όποτε έβοΰλετο- δντως δέ ε'χον λάβει τοιαΰτην διαιαγήν
μεταφοράς τινών στηλών έκεϊσε από τοΰ 1912, άλλ' αΰτη δέν έξετελέσθη
ύπ' έμοΰ, λόγω των παρεμπεσόντων πολέμων και τών μετέπειτα
γεγονότων κατά τά έτη 1917-1921.

21