DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bojarowski, Ewa: Recepcja współczesnej sztuki polskiej w Niemczech po 1989 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29066#0245
RECEPCJA WSPÓŁCZESNEJ SZTUKI POLSKIEJ W NIEMCZECH PO 1989 ROKU
243
przedstawień. Zarówno Libera, jak i Żmijewski, zaliczani są w środowi-
sku niemieckim do najważniejszych polskich indywidualności artystycz-
nych. Po prace tychże artystów, a także Zofii Kulik, postanowiono się-
gnąć jesienią, prezentując pojedyncze artystyczne koncepcje z nowych
członkowskich państw Unii Europejskiej. Powstała jesienią 2004 wysta-
wa „E.U. positive"4? pokazać miała, jak reagowali artyści na zmieniający
się system, jakie były i są artystyczne i kulturalne wartości w ich kra-
jach, a przede wszystkich, jakie pojęcie sztuki wnoszą do europejskiej
wspólnoty. Zaprezentowane prace pokazały, jak niewielka jest na Zacho-
dzie wiedza o procesach transformacji, traumie totalitaryzmu i fobiach
istniejących w byłych krajach socjalistycznych^. Wystawa udowodniła,
że kilkanaście lat po upadku berlińskiego muru, który był symbolem
podziału Europy, kontynent nadal jest podzielony, a dzieli go obecnie
„mur niepostrzegania" bądź „niedostrzegania" („Mauer der Nichtwahr-
nehmung"49). W świadomości Zachodu wymazane zostały wszelkie różni-
ce narodowe, które świadczyły o specyfice znajdujących się pod radziec-
kimi wpływami krajów. Zaprezentowane na wystawie prace miały
wyostrzyć istniejące ponad dualistycznym podziałem OST — WEST we-
wnętrzne różnice w obrębie wschodnioeuropejskich kultur.
Czy można mówić w dzisiejszych czasach o sztuce i tożsamości
wschodnioeuropejskiej? Wystawy zbiorowe, które mają na celu prezenta-
cję sztuki wschodnioeuropejskiej, niosą ze sobą bardzo ważny problem,
jakim jest nadużycie, które popełniamy biorąc pod uwagę Wschód jako
całość. Podobne nadużycie popełnia się również w kwestii politycznej,
mówiąc o systemie, który rządził całą wschodnią rzeczywistością, mi-
mo że poszczególne kraje i ich systemy w istotny sposób się od siebie
różniły. To właściwie nie był system, tylko naród, który zdominował inne
narody.
Na Zachodzie wykształciły się dwa obrazy określające kulturową
tożsamość Europy Wschodniej. Pierwszy obraz zabarwiony jest wspo-
mnieniem komunistycznej przeszłości i doświadczeniem realnie istnieją-
cego socjalizmu, który według powszechnie panującego przekonania,
znacznie wpłynął na życic codzienne i kulturę wschodniej części europej-
skiego kontynentu. Drugi obraz przedstawia wschodnią część Europy
47 Wystawa zorganizowana została w ramach projektu „KULZURJAHR der ZEHN"
w dniach 19 IX-7 XI 2004 w Akademie der Kunste. Zaprezentowano prace 42 artystów
i artystek z Czech, Słowacji, Łotwy, Węgier, Litwy, Estonii, Słowenii i Polski.
48 M. Fłtigge, E. Gillen, Die WiederAeAr der GescAicAte nacA Europa, (w: ) E. (7. posi-
/ioe Eansi cms dem neaen Europa 19 września do 7 ńsiopada 2004, (red.) Fłtigge M., Gil-
len E., Akademie der Kunste Berlin 2004, s. 02/03.
49 Ibidem.
243
przedstawień. Zarówno Libera, jak i Żmijewski, zaliczani są w środowi-
sku niemieckim do najważniejszych polskich indywidualności artystycz-
nych. Po prace tychże artystów, a także Zofii Kulik, postanowiono się-
gnąć jesienią, prezentując pojedyncze artystyczne koncepcje z nowych
członkowskich państw Unii Europejskiej. Powstała jesienią 2004 wysta-
wa „E.U. positive"4? pokazać miała, jak reagowali artyści na zmieniający
się system, jakie były i są artystyczne i kulturalne wartości w ich kra-
jach, a przede wszystkich, jakie pojęcie sztuki wnoszą do europejskiej
wspólnoty. Zaprezentowane prace pokazały, jak niewielka jest na Zacho-
dzie wiedza o procesach transformacji, traumie totalitaryzmu i fobiach
istniejących w byłych krajach socjalistycznych^. Wystawa udowodniła,
że kilkanaście lat po upadku berlińskiego muru, który był symbolem
podziału Europy, kontynent nadal jest podzielony, a dzieli go obecnie
„mur niepostrzegania" bądź „niedostrzegania" („Mauer der Nichtwahr-
nehmung"49). W świadomości Zachodu wymazane zostały wszelkie różni-
ce narodowe, które świadczyły o specyfice znajdujących się pod radziec-
kimi wpływami krajów. Zaprezentowane na wystawie prace miały
wyostrzyć istniejące ponad dualistycznym podziałem OST — WEST we-
wnętrzne różnice w obrębie wschodnioeuropejskich kultur.
Czy można mówić w dzisiejszych czasach o sztuce i tożsamości
wschodnioeuropejskiej? Wystawy zbiorowe, które mają na celu prezenta-
cję sztuki wschodnioeuropejskiej, niosą ze sobą bardzo ważny problem,
jakim jest nadużycie, które popełniamy biorąc pod uwagę Wschód jako
całość. Podobne nadużycie popełnia się również w kwestii politycznej,
mówiąc o systemie, który rządził całą wschodnią rzeczywistością, mi-
mo że poszczególne kraje i ich systemy w istotny sposób się od siebie
różniły. To właściwie nie był system, tylko naród, który zdominował inne
narody.
Na Zachodzie wykształciły się dwa obrazy określające kulturową
tożsamość Europy Wschodniej. Pierwszy obraz zabarwiony jest wspo-
mnieniem komunistycznej przeszłości i doświadczeniem realnie istnieją-
cego socjalizmu, który według powszechnie panującego przekonania,
znacznie wpłynął na życic codzienne i kulturę wschodniej części europej-
skiego kontynentu. Drugi obraz przedstawia wschodnią część Europy
47 Wystawa zorganizowana została w ramach projektu „KULZURJAHR der ZEHN"
w dniach 19 IX-7 XI 2004 w Akademie der Kunste. Zaprezentowano prace 42 artystów
i artystek z Czech, Słowacji, Łotwy, Węgier, Litwy, Estonii, Słowenii i Polski.
48 M. Fłtigge, E. Gillen, Die WiederAeAr der GescAicAte nacA Europa, (w: ) E. (7. posi-
/ioe Eansi cms dem neaen Europa 19 września do 7 ńsiopada 2004, (red.) Fłtigge M., Gil-
len E., Akademie der Kunste Berlin 2004, s. 02/03.
49 Ibidem.