DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7905#0309
302
CLASSIS NONA
Injirumenta Mathematica.
Ocuples , & pretiosa Mathe-
maticorum instrumentorum
multitudo hic visitur, quo-
rum maxima pars constatex
auricalco. Illa ad ccelcstium
corporum, ad spha?rarurru
observationes, geometricas
dimensiones, geographicas
^ivisiones, & horarum designationes inserviunt.
^unt inter ea duo globi, ob molis quantitatem e
^usceo ad Bibliothecam translati, sphaera etiam
arrnillaris, quae ultra decem principales circu-
°s 3 instruda est viginti quatuor meridianis cir-
Culis altitudinum , & verticalium, & aliissqua-
t0ris paralellis; Solisitem, & Luncc progresTus
artificiose exhibet.
Astrolabia seu PIanispha?ria plura, quinquc
lartlen prae caeteris nobiliora, omnibus suispar-
tlrjUs ad diversas akitudines poli aptatastella-
r*Un fixarum retibus, linea fiducia:, axi atquo
arrnilh suspensoria instruclisfima, quorum ma-
*lfnum latinis caracteribus ornatum trium pal-
^°rum diametrum adaequat. Duo Araburn no-
,s insignita palmo cum dimidio in diametro
c°nstant. Instrumenta partium , & circuli pro-
P°rtionales diversi, quadrantes duo, quorurru
aiCer in prima minuta accuratissime divisus, al-
er in secunda . Intcr multa instrumenta ad Ho-
°'°gia Solaria tum direfta , tum reflexadesi-
fcqanda aptissima , est aliud rarum a Kirchero
^Cogitatum Pantometrum , cujus opcrationes,
* usum P. Caspar Schottus S. J. typis dedit iru
^°lTJPendium reda&as . Csteroqui, si alia exo-
^tes5 suntQuadrata geometrica, Circini, Pixi-
escum dioptris, Paralellogrammara, Coni,
ubi, cajteraqueinventioncillustria , & utili-
ate pretiosa.
. £st Idea machinae, cujus beneficio Tubi opti-
a^ quamlibet longitudinem extensi possint
jacile dirigi ad obje&a ctiam ccelestia , & facil-
t!lTlc pertradtari, absqueeoqudd centrum len-
s°cularis a centro lcntis obje&ivae possic un-
NUam desse&ere , qua: ab ingenioso P. .-Egidio
th *~0tl§nies excogitata suit, dum Romae Ma-
ernacicas Scientias in Collegio Romanoex-
caret. IHam delineata insra exponemus .
^ v lsuntur depida Systemata Mundi, qua» Ti-
i-u°' ^orjernicus ' & Ptolcm^us excogitarunt;
*ix imago cum singuiis maculis, quando to-
tum Orbem luce plcnum ostendir, Imagojovis
cum suis satellitibus, nec non Saturni globus
suoannulocircumdatus, qua? omnia studioso-
rum eruditioni conferunt, &Mus#um condc-
corant.
DE MACHINIS §>VA? AD MECHANICAM
PERTINENT.
ARs Mechanica illa est, quae opera consTcic,
quc & ingenio simul ac manibus pcrsiciun-
tunneq; enim ita fabrilis est,ut omnibus postpo-
nenda sir, imd multis aliis artibus anteponenda,.
quippe quar miros opcretur esFe&us , propter
quos maximi fiat Mechanicus arrifex . Hinc ,
narranre Svetonio in Vespas. cap. 18. Mecbani-
co grandes columnas exigua impenfa pcrdutJurum
in capitolium pollicenti, prtmium procommento
non mediocre obtulit.
Hujus faculraris vires indicanrur in Musaeo,
praeserrim quae in movendis machinis insumun-
tur . Triplex igicur rario in movendis machinis
usirara fuit apud Anriquos , Prima vocabarur
Tracliva, secunda Elatrix, rcrtia Manganaria.
De singulis Kircherus egir rom.2. iEdip.Clas.8.
pag. 31 3. Idem in Obelisco Pamphilio fol. 90.
Pro machinis exrollendis fuisse apud >£gyptios
quiuque faculcates motrices narranr . Hero
primus fuit invencor cx mente veterum , ut ipse
testatur, ex quo postea Archimedes, Pappus,
& rota Postcritas varios modos dcsumpserunt,
Nomina earum sunr primo VecJis 2. Axis in Pe-
ritrochio 3. Polifpajios q.Cuncus 5. eaquaeap-
pcllatur Cochlea insinita. Tradir aurem Hero
saculcates hasccin unam reduci nacuram,quam-
quam figuris inrer se multum discrepent. Ve-
clisprima mechanicae fundamenta praebuit,narn
hacnontam arte quam nacurae instintfu omnes
ucimur ; neque enim ulla humana a&io violen-
ciam aliquam sustinens , assignari pocest , qua?
non veclis ope perficiatur , etiam nobis non ad-
yerrencibus.
Cum aucem Ve&is in atcollendis ponderibus
magnis munus suum obire non posset, maehina;
genus invenerunt, in qua multiplcx ve&ium in
circulum dispositio idem praestaret, quodVe-
clesin molibus terras supersiciebus insistentibus
praestant, & haec vocatur Axis in Peritrochio,
estque instrumenrum cx cylindro, & orbita,
C c incu-
CLASSIS NONA
Injirumenta Mathematica.
Ocuples , & pretiosa Mathe-
maticorum instrumentorum
multitudo hic visitur, quo-
rum maxima pars constatex
auricalco. Illa ad ccelcstium
corporum, ad spha?rarurru
observationes, geometricas
dimensiones, geographicas
^ivisiones, & horarum designationes inserviunt.
^unt inter ea duo globi, ob molis quantitatem e
^usceo ad Bibliothecam translati, sphaera etiam
arrnillaris, quae ultra decem principales circu-
°s 3 instruda est viginti quatuor meridianis cir-
Culis altitudinum , & verticalium, & aliissqua-
t0ris paralellis; Solisitem, & Luncc progresTus
artificiose exhibet.
Astrolabia seu PIanispha?ria plura, quinquc
lartlen prae caeteris nobiliora, omnibus suispar-
tlrjUs ad diversas akitudines poli aptatastella-
r*Un fixarum retibus, linea fiducia:, axi atquo
arrnilh suspensoria instruclisfima, quorum ma-
*lfnum latinis caracteribus ornatum trium pal-
^°rum diametrum adaequat. Duo Araburn no-
,s insignita palmo cum dimidio in diametro
c°nstant. Instrumenta partium , & circuli pro-
P°rtionales diversi, quadrantes duo, quorurru
aiCer in prima minuta accuratissime divisus, al-
er in secunda . Intcr multa instrumenta ad Ho-
°'°gia Solaria tum direfta , tum reflexadesi-
fcqanda aptissima , est aliud rarum a Kirchero
^Cogitatum Pantometrum , cujus opcrationes,
* usum P. Caspar Schottus S. J. typis dedit iru
^°lTJPendium reda&as . Csteroqui, si alia exo-
^tes5 suntQuadrata geometrica, Circini, Pixi-
escum dioptris, Paralellogrammara, Coni,
ubi, cajteraqueinventioncillustria , & utili-
ate pretiosa.
. £st Idea machinae, cujus beneficio Tubi opti-
a^ quamlibet longitudinem extensi possint
jacile dirigi ad obje&a ctiam ccelestia , & facil-
t!lTlc pertradtari, absqueeoqudd centrum len-
s°cularis a centro lcntis obje&ivae possic un-
NUam desse&ere , qua: ab ingenioso P. .-Egidio
th *~0tl§nies excogitata suit, dum Romae Ma-
ernacicas Scientias in Collegio Romanoex-
caret. IHam delineata insra exponemus .
^ v lsuntur depida Systemata Mundi, qua» Ti-
i-u°' ^orjernicus ' & Ptolcm^us excogitarunt;
*ix imago cum singuiis maculis, quando to-
tum Orbem luce plcnum ostendir, Imagojovis
cum suis satellitibus, nec non Saturni globus
suoannulocircumdatus, qua? omnia studioso-
rum eruditioni conferunt, &Mus#um condc-
corant.
DE MACHINIS §>VA? AD MECHANICAM
PERTINENT.
ARs Mechanica illa est, quae opera consTcic,
quc & ingenio simul ac manibus pcrsiciun-
tunneq; enim ita fabrilis est,ut omnibus postpo-
nenda sir, imd multis aliis artibus anteponenda,.
quippe quar miros opcretur esFe&us , propter
quos maximi fiat Mechanicus arrifex . Hinc ,
narranre Svetonio in Vespas. cap. 18. Mecbani-
co grandes columnas exigua impenfa pcrdutJurum
in capitolium pollicenti, prtmium procommento
non mediocre obtulit.
Hujus faculraris vires indicanrur in Musaeo,
praeserrim quae in movendis machinis insumun-
tur . Triplex igicur rario in movendis machinis
usirara fuit apud Anriquos , Prima vocabarur
Tracliva, secunda Elatrix, rcrtia Manganaria.
De singulis Kircherus egir rom.2. iEdip.Clas.8.
pag. 31 3. Idem in Obelisco Pamphilio fol. 90.
Pro machinis exrollendis fuisse apud >£gyptios
quiuque faculcates motrices narranr . Hero
primus fuit invencor cx mente veterum , ut ipse
testatur, ex quo postea Archimedes, Pappus,
& rota Postcritas varios modos dcsumpserunt,
Nomina earum sunr primo VecJis 2. Axis in Pe-
ritrochio 3. Polifpajios q.Cuncus 5. eaquaeap-
pcllatur Cochlea insinita. Tradir aurem Hero
saculcates hasccin unam reduci nacuram,quam-
quam figuris inrer se multum discrepent. Ve-
clisprima mechanicae fundamenta praebuit,narn
hacnontam arte quam nacurae instintfu omnes
ucimur ; neque enim ulla humana a&io violen-
ciam aliquam sustinens , assignari pocest , qua?
non veclis ope perficiatur , etiam nobis non ad-
yerrencibus.
Cum aucem Ve&is in atcollendis ponderibus
magnis munus suum obire non posset, maehina;
genus invenerunt, in qua multiplcx ve&ium in
circulum dispositio idem praestaret, quodVe-
clesin molibus terras supersiciebus insistentibus
praestant, & haec vocatur Axis in Peritrochio,
estque instrumenrum cx cylindro, & orbita,
C c incu-