Espen, Zeger Bernhard van; Espen, Zeger Bernard: Jus Ecclesiasticum Universum, Hodiernae Disciplinae Praesertim Belgii, Galliae, Germaniae, Et Vicinarum Provinciarum Accommodatum: Ex ipsis Sacrae Scripturae Litteris, SS. Canonibus, Conciliorum ... Decretis, Pontificum rescriptis, SS. Patrum Sententiis, Principum edictis & Magistratûs tam Ecclesiastici, quam civilis praejudiciis variis depromptum; Omnia ex ipsismet fontibus ... (Band 4): Z. Bernardi Van Espen ... Opuscula Varia, Sive Juris Ecclesiastici Universi Pars ...: Sequentes Tractatus, & Partes Continens ... (Köln, 1709) [VD18 13987984]

EGllLiE JURIS

lnpari deliBo vel caufa meliorefi conditio pofjiden-

tis > veiutaJibiexprimitur : In fari caufa pofsejjbr

potior babetur.

i.

QuidJitpojfcjsio; & in quo fotijimum conditio Pof-
JidentisJit mehor.

O/sessio a Juris Constiltis dicitur de-
tentiorei animoSc afFe&u dominan-
tis;<R possidere dicitur , qui remani-

mo afFeduaue dominancis recmet.
Qui vero aiieno nomine rem reti-
nent , nec se pro dominis rei detentce
gerunt , non tam possidere quam in posiessione essie
dicuntunutv4g. colonus.inquilinus&similes,uti uno
eonlensudocent Turislnrerpretes ad L.i.Co-d.DePra-
scnpt ^o.velj-o. annorum.

Ex hac possiessionis descriptione pacet, quod possies-
sor remquam possidet , retineat, eaqueutatur tamen
proprtd. Hoc possitofaaleintelligitur, unde fiat, ut in
controversia super rei possiessice dominio, probatio do-
minii non possiessiori, sed adversario incumbat, Quid
enim publicxtranquiilitati magis consonum , quam ut
iis , qui rem aliquam tamqtiam Dominus tenet & pol-
sidet , inilliusdetentione & posiessione permittatur,
donec probetur , quod injusierem illam detineat &
possideat ? Quid insuper naturalius,quam ut leges onus
probatio.nis injiciant iHi , qui akeri rem , cujus usum
jam pacifice obtinet , eripere , sibique asierere in-
tendit ?

Possidensagitur quamdiu in pacifica possiessione per-
mitdturmequeinjusta posiesiioprobacur, vicedommi
est; tametsiinreiveritate dominus non essier. Atque
hinc prxcipuum possessioniscornmodum , ajustinia-
no jam pridem notatum & expresium: commodum,air,
pojfdenti in co cs.quod etiamf ejus res ncn fit, quipof-
sidet , simodo aUornon potueritfiuam ejfeprobare , re-
manet mfuo locopojfejso /. 4 'Insi. De Interd. quasi di-
ceret,eamobcauIaminp4/-i caula melior estconditio
possidentis , seupossiessior potior hahetur , quia pro-
batiodominii, qux ordinarie non exiguae est difiicul-
taus,non possiessori, sedadversarioincunibit ; atque
ipsonon probanteinpari causapossiessio 8c usus reia-
pud possissiorem remanet, etiamfi forsitan res ad pos-
sessiorem reveranon pertineat,

Prsterea ex ipsa rei possiessione, prxsertitn notabilis
temporis , &de cujustituio non satis constac, prae-
sumptio aliqua , maximein for® externo pro possessio-
rehaberidebet. Legesenim nolunc ut temere & sine
probatione praesumatur , quod quisquam re aliqua
tamquam suautatur , cujus revera dominus non est;
sed econtra volunt , utpro domino habeatur, donec
(ufficienda motiva in contrarium adducantur. Quae
rursus praesumptio facssiut recle dicatur, m pan causa
possessior pottor habetur , seu w pam caufa melmesi
cowiitio possidenUto

§.

No?i fequitur: Judexpojffefponem rei d pojfesso*
re auferre nonpotcji nisi Afforprobet: ergo &
Pofsesfor remjuste retinet, douec AcJor fuf *
ficicntcr contr&rium probet.

PRiusquam hanc consequentiam illegitimam osten«
dam,prxnotatumcupio,animum mihi nonesse , hic
°stendere , aut determinare , quararione aslorecon
Probante judices procedere debeanc: num scilicet pro
catione dubii & juris teneantur rem dividere pQssiessb"
rern inter & acloremsied unice hoc § evincereconten-
dojfallam & absurdam essie hanc consequentiam;^(5?<p-
re nonprobante judex pofejforem absolvit, & tnpojfejsio -
ne rei tuetur,ergopojfejforjufie rem retinerepotejs
In primis certum est, qubd judex interdum possies-
sori rem adjudicare possit 8c debeat, 8c tamen possiessor
eandem sineinjustitia nednere uequeat. Quid enim
si possiessbr certo noverit rem esse alienam , abber verb
omniprobationedesticuatur ? Quisambigat, quin ju-
dexob defecftum probationis possit , & lxpe debeat
possiessiorem absolvere,ad:orem vero condemnare : 8c,
tamen possiessiorem eo casurem juste retinere possie,ne-
mo quamvisiaxissimus dixerit.

Certum qnoqnecst,qubd adobviandum fraudibus
& faliaciisjidumquemultitudini, Respublica statuere
queat,ut in quibusdam negotiis majoris momenti , non
omnisgeneris probatio admjtratur ; ledeadumtaxar,
qua: paucioribus contentionibus & diflicultatibus
subjacere creditur. Nullus tamen ausstassierere, debi-
torem amcertb novitse obligatura , adebitoesse ex-
emptum, eb quod ablor flmili.prebationis generede-
stituatur. E. G. Ediblo PrincipumBelgii anno 1611*
decretum fuic, utqusiquisdisponerevolueritde reex«
cedente valorem leu quantitatem trecentorum ssore-
norum , siveper ultimam voluntatem sive quamcum-
que disposidonem inter vivos, idfaciatin scriptis ssve
cirographocoram Notario& tesiibus, ssve aliis publi-
cispersonisproreidignitatede quaagitur , qiiisuper
ea legitimum conficiat instrumentum , quod jolum
recipietur adprobationem rei gestae , adeoutnecju-
dices aliam probationem per testes super tenore in~
strumenti admittere possint ♦ quis tamen dicet, idcirco
reum omnino absolutum ab obligatione , quia forsi-
tan ador cirographum perdidk : ideoque illud coram
judicereproducere non valens judex reum absolvere
deber.

Falsissiraum proinde&perniciosumest, qnednemc
cogaturfolvere qutd , nfiprobetHr debere, non minm m
foro confcientia quamextcrno. Quemadmodum more
suo secutus nonnullos Casuistas Theologos docet Zoe-
siusadtit.Decretalium De Votonum.jO^

Evi-

i