Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 1): Tomus Hic Primus Digestum Vetus continet (Lyon, 1627)

a Sabuis. ve quia pépercit pman merenti.

. ulegia b Nonegréitar.
eamris ae;
E aiad, per donnen
aus epenſis, etiam
aduerſario prodeſt. Sed
die, 1. Ibi ſpeciale pro-
prer aquaitaren imi-
ciorui ſertandam: vt

agum Cod. de postula-

tmibui.priuidendum.
ma 2. Vel dic in vtroque
an conrauo non egredi
menda, lev perſonã, ſeilicet pror-
ieſque aus cartanean; adhier-
Eeurc t ſatio tamen eais pro-
i lz uer det , Velhoc locm
nm arſtih. habet quando d nul-
Eue. & 3. lius laſionem concedi-
Cice.10. tur. & ex quo datur ma-
terla tractandi de re-
bSmili plo¬ ſeriptis, 4 Diee bre-
En vide in l uiter, ſi legi cDei, vel
te Ceſ eere Euangeliorum contra-
nivuautit dieani enti e
c Prinegia aum,de arbi an
ne di¬ & magistratus (diſtin-
uim nõ va. guere d tamen poreſt
nit.. Iex humana, legé Dei,
Eus amant que eſt ve in ore duo-
peſt Legna fumvel uu ſte on-
DeiLex enin ne verbummain diſtin-
Del teſtle guitur teſtamentun ab
nonis duorſ alis: ve C. de fdeicom-

ſermone con iſſlfinaaliereenffinm)

mmoa videuir perſonan egreui t guus
aiſaue iris ſi quis que eſt conra. Sed die ibi, ad poſtula-
niſe n lamaf ir enigrumulhde ton, i t iten couts Cde
Eitust ut ip lfmait vbi priuilegium vni datum de mno-

ſi cui ſine exemplo ſubuenit :

perſonam non egreditur .
I1. VLPIANVS Ibro quarte
Fidetcommiſſerum.
N rebusS nouis * conſti-
tuendis euidens eſſe vrilitas
debet, ve recedatur ab eo iure,
quod diu quum viſum eſt.

II1. IAVOLENVS ſibro decimo-
terei Epituularum..
Eneficium d Imperatoris,
lquod à diuina ſcilicet eius

indulgentia proficiſcitur, quam

pleniſſime interpretari e debe-
mus.

IIIE. MODES ENvs lbre
ſcunde Excuſationum.

Al uerpédtu dbmndear-
prru s mmr deur:
ſid eſt Conſtituriones tempore
poſteriores, potiores ſunt his,

8TT AY.. Lire.
De ſtatu homim.
e epretari legem communen z tnmen praualere oportet: a Priuieela
vt in auth de non llinn Squia vers veriſimile, verrſpoorat enime ita interpreta-
col2. niſi dixerit, non ob ſtaite tali lege. Et facit ad hane le-
em de re iud lquidam conſulebant in fn & Co de nuptis iſt
friaptés’ tregu itre l ltrnet muit & jas

Secunda iuris diuiſio.

1. GA VS libro prime
Inſtitutionum.
MNE ius, quo vti-
mur: vel ad perſonas
& pertinet, vel ad res, vel
ad actiones.

I1. HERMOGENIANVS libre
primo iuris Epitomarum.

CVn igirur hominum cau-
ſa omne ius conſtiturum
ſit f, primô de perſonarum ſta-
tu s, ac poſt de cateris, ordinem
edicti a perpetui h ſecuri, & his
proximos, atque coniunctos
applicantes titulos, vrres pari-
tur, dicemus.

Primô ponitur diuiſio perſona-
x aei ae pn i diſe.
Trtis, definitio ſeruitutis. Quarté,
ponitur etymolgia huius vocabuli.
ſecunda ibi, libertas tertia ibi, ſer-

ri oporter, ve
nõ tollant ius
afpt e erl s l oummmme.
Sum initioverſſ cpm
vrb. & jde verb ſin.
L vegi. T Arg.
contra g d e priſt.
E’ſape. b ADDIEO.
Die quôd hie loquitur
in beneficio: ibi in re-
ſeripto. B4LD.
DE STATV
HOMINVM.
Tractaturus de iure,
prout aptatur varijs ne-
gotis, pramittit Iuſti-
nianus per compilatores
ſuos iuris trpartitam
diuiſionemiſingulas eiuus
partes proſequens.
Mne. JPeitinet.
Hoe, videtur
eſe falsquia
quedam lura videntur
eſſe data ad dilationem
dandam: quadam ad
Camſum defninitionẽ:
quadam ad bonorun
poſſeſſioné petendam.
Se onit
neimd c etià actiones
continentur:quare ſatis
eſſe ſi dixiſſet ad per-
ſonas , vel ad res: ſeu

bFulehi
ita laté in-
pretari non
oportet, ve
priuilegium
fat inutile.

e Rebus ii
donis; vei
pubdiais de-

tenta eſt. Lus iſafnalairenfinaecrraainm, quæ ipſas preceſſerunt)

auile plurium Si autem eſt contrae
teſtimonia re¬ Ius humanum, ſine cõ-
uiri in teſta-tra ius naturae ſiuege-
i nrine,, im, ns ralerveſipe-
anlle a ain quod res alrerius
rale ſue ge. ihi detur nam domi
un, non a- nia ſunt de iure gentis
Enntmiſi ceris ve dauſt. & ur. lax
aEbu. tune non valent,
cum ſint immutabilla
talia iura: vt nſtit de,
ure naturali, gentium
& uiii Spenule (fal-
Iit in caſibus: ve’Gai
vendit, rerum fiſealtum eum prico- lj dhro C. de quadr.
praſerppt fin. z Et falit ratione delictorumert per totum titu-
lun de bon damn.,. Iten ratione publicz vtilitatisve jde re-
i, d ſumpt fin ſiquis ſepplerrn S aun tamnl ſi auten in e
t PAuiegg ledatur, quod eſt dé iure ciuili f: ve in actionibus, qua ſunt à
ooura ius c. iure Guilitve S. de origine iuii S Smiunm. ſiquidem ve pror-
aeçan & quos ſus tollatur non valet. ſed vt diſferatur, valettrt Cde precibim-
as valeant. paroffer qquoiens ſi antem per mendaciun valetſed ſecundunn
veritatem datus iuder debet procederevt cod ſi contra iu vee
vtilitatem publicamIpreſeriptine. z. Quidam tamendicunt,vt
Plat quod etiam tune cum effectu valeat, ſi modicam laſionem
contineat. ſi autem eſt contra publicam vtilitatem: valet tuno-
demum ſi ſecunda iuſſin intercedat: vt in authent de man prin-
cip.S deinde comperens. colut ii. & in authent. vt nulli iud. 5. &
hoe verô iubemus. coſat.,.1
e JN rbuu. Pone exemplum in lege Fale. noua, quae eſt contra
legem duodecin tabul inductat vermſttu de lege Faleidia,
nprintipio.2. Item pone exempluaj de vulart ſubſt lex fa-
aeirea pinecpunnibiaeneniminvquu ee ’ Vel pone exem-
plum in dilatoria exceptionevt C de precib.imper ffer L& C.
noua vect.llnon ſolent.- ..
ſ dEE eſcmu Ve ſi conceſſit domum, adiacentia conceſ-
Bfe T vel
melius pone exémplum: conceſſum eſt Ponticis vr filij matres
ſequantur large interpreteris, vt cian fij legitini ſequantur:
tJJadmmie faeit infà de vule ſib lex fate & Coddquua
res pignablptlſi & Cde bon vac l ſi quaindoiie, LJEt vt
plané s videas, die quod in contractibus h plené interpretamur:
vt C.vt at ab hered. & contra hered.lj qua res pign obl poſſi fin.
2. Iu lrimis voluntatibus plenmuss: vt ifir de funs inſtr.l.
quaſtum. S. dem repond, lgat- lpenule.

DE STATV
hominum.

TITVLVS V.

Enpoſitis partibus Iuris, qua om-
nes ſunt conſtituta hominum cauſa, in-
cipit tratare de hominum ipſorum iu-
reſ ſe de ſtatu conditionis cuiuſque,&
alius eſt ſtatus capitis, alius ſtauus ſer-
uitutis. CVIAC.



sPenamppe-
aore, pleniſi-
mã interpre-
ntioeen in
ubus caufis
tré debea-
mu. adde Ia-
Sonten in lam-
ierai iT.
L riſi. Co-
un in hmor.

EInteret-
nur plent ¬
tausz ple
ils teſtame.
depleniſſimé,
feſenppe-
’’eneiiea
prneip, ple-
eeae lieles
interpretari
porteat.
E eneſieiunm

ver ſolum vſumfructum llat quarta, & j de iure immunitatis.
Lai: s Sed idetur quod ſtrict ivt ee e omotteſtamil ſi quan-
atrrnis, in. d Sed ibi in litera atio reditur. z. TIrem opponitur coden
eniine modo aet uid l ce p plien la Sammmis. Reſpondibi non di
niteépréinri, cit quod ſtricté interpretetureſed qubd Imperator ſine liniuria
non oportet cuiuſquam concedere debet.
a . Vetué

uitus, quarta ibi, ſerui. vbi etymo-

3. S In reſcriptis pleniſſimé: ve hie, & in authent. de nuptSſi

hoe dixit, vt plenius,
quod intendebat, ex-
primeret pertinet ers
a peresn ſe ſrge
quaſiter perſonrid eſt
ſerui, adquirantur, &
aienentur, & amittan-
tur, & conſermentur, &
de cõditionibus earum,
&ad res qualiter ad-
quirantur, cõſeruentur,
amittantur, alienentur:
.... & adactiones pertinet,
qualiter nobis competant, & qualiter eas proponere debeamus.
vm igieurJCAsVS. Intendit inriſcon demonſtrare ordi-
1CQne iun rpovr ſumus mn prnis et de perſonis
qualiter circa ſtatum obligentur, & liberentur.a de rerû diuiſio-
né; actiones oſteddet qu && quales ſunt & qualiter in iudicio
proponuntur Quartô, quomodo ſeruitures vindicantur. Vrvrian.
Conſtitutueſſt v jde vſir lin pecudummSj Sed con-
trà d à lpraima Sed die quoad vtilitatem, eſt verumquod di-
cieur hleſed quoad tractatum, ſuperior lex locum habet.
statu. primô de perſonis qualiter obligentur in ſtatu & li-
erentur: & poſtea rerum diuiſionem poniede actionibus quo-
que aunectit Hermo. in lib. ſuo quem non habemus, ſed leges
eius habemus: oſtendendo que & quales ſunt, & qualiter in iu-
dicio proponuntur& quid in eis veniat...
.Eti vide ſeriota ddLpen Cdd ccnddtt indeb. C’ ra c.
E ſ Perpetui eigeneralis edictina prator ſecundu t rdiben
ſua edicta proponcbat & de his forté ſie, & nos prout res patitur:
quia quaidoe res n pairiruit quin quedi cranez inrterſéramus.
i CVmma hid eſt breuls. Vel ſummai primarquia alia ſe-
quuntur in titulis ſequentibus. 3. Vel die ſumma, d eſt di-
paet ctlun digns in duobus ſeiiet ia orduines & quia vunn
et membrum à iure naturali aliud à iure gentii. TEt quoſ
dicit, ommes homines, reſole i in ſingulareid E eſt omnis ho-
mo: v Jle condit & demenſtr lfalſaSſi quis ita, vt non obſtet
oppoſitio, que fit duobus demonſtratis, ſeilicet libero & ſeruo.
aut enim ſunt liberi, aut ſerui: & neutrum eſt verum. 5 Sed
quid de ſtatuliberis l’ Reſpond. ſerui ſunt: vrJde ſtatuiberul.
ſatulberi à caterit & lſtatuliberorum, quod die vt ibi Sed
quid de aſeriptitis ns Reſpond liberi ſunt Cda epiſe & ura.
ubemus & authent, adſeritios & Cde agri, & cenſLcunm ſei-
mus in fine, lib-xj Nec ob. Cod de agri & cenſi-lne diutius, quia
vermm eſt, quoddnon differunt à ſeruis in eo, quo poſſunt ven-
di ve ſerui, cum gleba amenivt Cde agric. & cenſil quemadmo-
dum Vel helius, quoad domnos ſerui ſuntquoad extraneos li-
berievnde dominum in ius vocare non poſſumt, & à dominis vin-
dieantur ſunt ergo dominorum: ve auro & argento legatl.
Quintus S-argento & C de agrie, & cenſ lquemadmidu. & C.

tur aiones:
niſ quis res

logia ponitur& durat vſque adfi- quot a ſus dmaſſe
nem legis. BART. prmeree perſnet erg . onae
eni partieu-
la res dominij
ſui atum do-
naſſe intelui-
gitur, nõaio-
nes, niſ res
omnes ſuas.
donauerie?
quinimo hoe
caſua ſerui euà
continentur.
vide hie Abe-
ricum.

II. ER E dE rra prme
SVmma itaque de ureper-
lſonarum diuiſio hc eſt,
quod omnes homines aut libe-
ri ſunt, aut ſerui.

d Ius ipſa vi-
itate ad m¬
mines tantun
refertur, tra-
atn vers, &
vui tracatur,
ad perſonas,
tes, & aiou
refertur.
e Perpetuua
pro generai.
f’ rsgumntari
lcet ab ordi-
ne tiulorm.
t he
de cauſa mu-
tari poreſt.
n Summd pre
breut, prine.
ſigno.
i Euralis e¬
cutio i ſingu-
laré plerum
reſoluiur.
t Vel ones
homines ſimui
iunti, nõ ſin-
uli-
Sentuliberi
at ſerui uid
reſtinmii mar-
Iibus? ingenui-
gl iifaã-
Stiie
n Adſeripui
ſunt liberi, &
quomodo.

in quib aauſcol & cenſlj.

B 4 Liber