DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0991
1969 De bon. poſſ&c De iure patron. 1970
I Trierarchos. Trierarchi? dicuntur, qui praeſunt nauibus a Nanarchus,
trium remorum, trieres enim remi dicuntur:vt in Eſaia dicitur: Trierarchus.
Ibunt in trieribus. Az0.
m Milites ſunt. Itẽ aduoçatus b:vt C.de adu, diu. iudl aduocati. b Aduocatus
Neceſſſtatem ſoluenda pietatis. Patria poteſtas leuiori voca-
bulo dicitur pietas, ait Chariſius. Hoc quidam emendarut po-
teſtatis, pro, pieatis, male Tertullianus in Apolog. cap.3 4. Gratius
eſt vocabulum pietatis quàm poteſtatis-Patria poteſtas dicitur
in pietate conſiſtere. Vide etiam ſcripta ad l.quidam. 132. j.de
ver.ablig. CVI.
a q Denegata. ſ bonoru
poſſ. & diç propter ne-
ceſſitatem, ſ. omiſſam.
Et ita a in quo de-
linquit, non debet re-
munerari:vt j de inter-
dict. & releg.l. relegato-
rum S. fin-
a Ex delictis
nemo remune-
ra tionem con-
ſequitur.
Tid eſt, diſſol-
tendæ patriæ
poteſtatis, que
eſt pietatis pa-
tern vincul- DE BONORVM
poſſeſſione, &c.
Quia qua dam ſpecia-
lia ſeruantur in bonori
poſſeſſione ſecundum ta-
bulas ex teſtamento mi-
litis. ideo de hoc dicit.
ADDITIO. De bonori
poſſeſſ ſecundum tab.qua
ex teſtamẽto pagani de-
fertur, dictum eſt: verum
quia quando meles te-
ſtatur, & prateriit filios
ſuos, agitur contra te-
ſtamentum. ideo dicit
rubr. de bon. poſſ qua ex
teſtamento militis datur
ſecund tab. S tit. jl.j.S.
eſt & alius. VIV.
f On dubium
1
SVS. Iſta
t lex iſtud,
r Sie in arche. leici Si miles armata
bis eodem militiz in expeditio-
modo hîc ha- ne vel conflictu fecit
betur. Taurel. teſtamentum ſiue ſo-
in adnot in ma lemne ſiue non, poteſt
nuſe eſt, in ber peti ſecundum tab. &
ſtili lor.. quod dictum eſt:
* Teſtamenti quod dictum eſt in
militis poteſt vero milite, idem in
ſcribi gladio, alio qui non ſit miles.
vngula, vel dum tamen ſit in ex-
puluere, vel peditione, iure milita-
iuo ſangr ri poterit teſtari. nan
l. milites. nauarchi dicútur mi
litare: idem poſſunt
trierarchi: idẽ poſſunt
qui ſunt principes a¬
licuius claſſis Viv.
b Eorum. paganorú,
non militum tantum.
c Hoſticolo. i procin-
ctu:vt j prox.
d Obiiſſent. in hoc
cõueniut: ſed poſt re-
uerſionem militis va-
let intra ann:vt ſup. de
milit. teſtam. l. quod con-
ſtitu . l quod dicitur.
e Conditio. quia non
eſt eadem perſona.
f Perſonis. ſ. pagano
rum. nam priuile giati
ſunt milites, pagani
non.
Vbi cdde g Cum eadem. vbi b
ratio, ibi ius eadem ratio, ibi idem
idẽ eſſe debet. ius:vt S.tit.j.l. j in prin.
& habent priuilegiſ,
hoſtico loce.
vt qui aliàs nõ poreſt teſtari, miles
eſt. J CA-
cebat: ſed conſilio Neratij Priſci,
& Ariſtonis ei propter neceſſi-
tatem ſoluendæ pietatis a de-
negata a eſt.
e 2
DE BONORVM POS-
SESSIONEEX TE-
ſtamento militis.
TITVLVS XIII.
Secundum verô,i hunc titulum, vt in-
telligatur non tantum ſecundum tabulas
vel nuncupationes paganorum bonorum
poſſeſſionem dari, ſed etiam ſecundum te-
ſtamenta militum quoquomodo facta. Ca-
term cõtra teſtament a militum bonorum
poſſeſſio, vel contra heredes inſtitutos à
miletibus querela inofficioſi teſtamenti
nunquam datur. CVI.
Milites & priuati exiſtentes in
acie belli, poſſunt teſtari quomodo
Item quilibet officialis:vt C.in quib. cau mil.l. j. Item militat in
& iure militari eos teſtari poſſe,
nulla dubitatio eſt.
3
2. JSi quis militú ex alio numero
trãſlatus ſit in aliü, quãuis & hinc
ſit exemptus, & illo nondum
peruenerit, tamen poterit iuré
militari teſtari. Eſt enim miles,
quamuis in numeris non ſit.
a
DE IVRE PATR O¬
NATVS J.
TITVLVS XIV.
Poſt bonorum poſſeſſiones ingenuorum,
quia daturus eſt nunc bonorum poſſeſſio-
nem contra tab. libertorum patronis prate-
ritis, qua pars eſt iuris patronatus, altius
demonstranda rei initium petiit, & omnia
iura & commoda parronatus ſigillatim
exponere parat: itémque, quod hoc titulo
potiſſimum agit, quibus modis iun patro-
volunt, tam in terra, quam in mari. natus adquiratur vel amittatur. Cv-
BART.(
VLPIANVS libro quadragenſimo-
quinto ad Edictum.
ON dubi eſt
debeant ratæ volú
A tates eſſe eorumb,
qui in hoſticoloe*
ſuprema iudicia
ſua quoquo modo ordinaſſent,
quin.
IACIVS.
I. VLPIANVS libro nono de
Officio Proconſulis.
ATRONORVM
querelas aduersus
libertos, prſides
audire, & nõ tranſ-
latitie o exequi de-
bẽt:cû, ſi ingratus libertus ſit, nõ
bidémo, diem ſuunm obiſſent d’ inpane fere eſi oporteat. Sed ſi
Quimquam enim diſtet condi quidẽ inofficioſus patrono, pa-
tioe militum ab his perſonisf,
quas conſtitutiones principales!
ſeparent: tamen qui in procinctu
verſantur, cûm eadem pericula
experiantur, iura quoque eadem
meritô ſibi vindicant. Omnes
igitur omnino, qui eius ſunt con-
ditionis, vt iure militari h teſtari
non poſſint, ſi in hoſticolo * de-
prehendantur, & illic decedent:
quomodo velint, & quomodo
poſſint, teſtabuntur: ſiue præſes
qui ſit prouinciæ ſiue legatus, ſi-
ue quis alius, qui iure militari
teſtari non poteſt i. 1.Item na-
uarchos l & trierarchos l claſ-
ſium iure militari poſſe teſtari,
nulla dubitatio eſt. In claſſibus
omnes remiges & nautæ milites
ſunt m.Item vigiles milites ſunt:
poſſit:vt ſurdus & mutus, &
filiusfamilias:vt inſti de teſta mili.S quinimô & Sfin. Item vt poſ-
ſit inſtituere illum, quem paganus non poteſt
vt ſuprà de milit. testa. l. ne que enim. 5. j. Item
teſtibus vocatis, velnullo vocato, quandoque
C. de teſt. mili.l militis. Sed contrà C. de teſt mili.
erant in loco hoſtili, ibi non. vel vt ibi.
hMilitari. militis iure:
ſuprà de mili. teſta. l. fin.
, vt de portatum:
vt coram duobus
poſſir teſtari: vt
l. antepen ſed hîc
quia milites non ſunt. Azo. & facit
iNon poteſt. quia miles non eſt. Azo.
Item nauarchos. ab archos & naui,
aa
doq; cognouerint:vt S de offic. procon.
p Inofficioſus. i.inobſe
C de neg. geſt l. obſequio.
q Caſtigari. verbis.
r Defuturæ. ſeueritatis dico nõ defuture, i. quia nõ deerit, ſi, &c.
nam iteratio d auget pnam: vt j.de pœn. l. capitalium.S ſolent. fRelegatio,
trone, liberiſve eorum ſit: tan-
tummodo caſtigari eum ſub
comminatione aliqua ſeuerita-
tis non defuturæt, ſi rurſum
cauſam querelæ prœbuerit, &
dimitti oportets. Enimuerô
ſi contumeliam fecit, aut con-
uicium eis dicit: etiam in exi-
lium temporale dari debebit,
quod ſi manus intulit, in metal-
lum damnandus erit. Idem, &
ſi calumniam aiquam eis in-
ſtruxit, vel delatorem ſubor-
nauit, vel quam cauſam aduer-
sus eos temperauit.
II. IDE M libro primo Opi-
nionum.
Iberti homines* negotiatio-
ne licita prohiberi à patro-
L
ſOporte! eum verbis correctum.
tEx lium temporale. impropriè exiliume: ſed relegatio f pro-
& officialis
milites dicun-
ulirie Arn!
ſyluis catulus.Ace. tur.
n Numeris. contraS.
de mili teſta. l. ex eo. vbi
non habet priuilegiu,
qui non eſt in nume-
ris: Sol. ibi de priuile-
gio ſolennitatis, hîe
de his, quæ habet in
teſtando. vel hîc iura-
uerat, ibi non.
DE IVRE PA-
tronatus.
Dixit Stit. 2. de cõtra
tuab. que datur patri &
patrono, quod eſt vnum..
de iuribus patronatus: TDe iur pa-
. ... :... tronorum in
nunc dicit de omni iure j;ertos, vide
patronatu.ADDITIO. qu de anti-
Quaſi bonorum peſſeſſio quis & variis
ctra tabulas datur pa- legib-refert A¬
trono praterito in bonis leiab nle, lib
liberti.S.de bon poſſe Gen. die;c.ao-
pone,
contra tab. l. illud. in
princ. & iura patrona-
tus nõ ſolũẽ conſiſtunt in
dando bonorii poſſeſſ-con-
tra tab.imô in multis a¬
liis:dicit rubr. de iure pa-
tronatus, & videamus
quos penas patitur, ſi
alienat in fraudem pa-
troni. j.eodl. ſi libertú.
quibus modis perditur
ius patronatus. J.eod. l.
adigere. VIV.
ArRoNo-
P RVM. CA-
SVS. Acce-
dit patro-
nus ad iudicem, & di-
cit ita: Domine, habe
vnum libertu: quando
vado per ciuitatem, &
obuiat mihi, dat mihi
terga: qualiter proce-
dendum eſt contra li-
bertum? Dicit Iuriſe.
dicam tibi: ſi eſt inof-
ficioſus, caſtigetur &
egregie verberetur. &
committet iudex ver-
berare. ſi non corrigas
te, cre pabo oculos de
capite. ſed ſi libertus
dicit iniuriam patro-
no, de hoc conuictus
debet relegari. ſi auté
dat operam vt perdat
bona, libertus debet
in metallſ dãnari. Vr,
O Et non tranſlatitie,
i. facto tranſitu vel ſal-
tu non debet trãs ferre
cognitionem ſuam ad
aliam que relam, dein-
de interpoſiro ſpatio,
auditam patron que-
relã exequi:ſed cõ au¬,
dierint & cognoue. ones.
vuguur e Obſequium
rint, ſtatim punire de- deberur parr-
bét, licet nõ plené quã no à libértis.
l.nec quicquã S. de plano. Azo. d Iteratio p¬
quioſus, quod c conuenit libertovt not.
non enim preſtat ei reuerentiam.
nam auget-
e Exilinm im-
proprie dici-
tur temporale
exilium.
temporale eſ
exilium.
prié dicitur: vt j. de puaiud.l. j. Et diſtingue, an ex volunrate,
vel neceſſitate manumittatyt not. Cade lib. g
u VVel quami aliqam.
s
o lij.
ipiegij,
I Trierarchos. Trierarchi? dicuntur, qui praeſunt nauibus a Nanarchus,
trium remorum, trieres enim remi dicuntur:vt in Eſaia dicitur: Trierarchus.
Ibunt in trieribus. Az0.
m Milites ſunt. Itẽ aduoçatus b:vt C.de adu, diu. iudl aduocati. b Aduocatus
Neceſſſtatem ſoluenda pietatis. Patria poteſtas leuiori voca-
bulo dicitur pietas, ait Chariſius. Hoc quidam emendarut po-
teſtatis, pro, pieatis, male Tertullianus in Apolog. cap.3 4. Gratius
eſt vocabulum pietatis quàm poteſtatis-Patria poteſtas dicitur
in pietate conſiſtere. Vide etiam ſcripta ad l.quidam. 132. j.de
ver.ablig. CVI.
a q Denegata. ſ bonoru
poſſ. & diç propter ne-
ceſſitatem, ſ. omiſſam.
Et ita a in quo de-
linquit, non debet re-
munerari:vt j de inter-
dict. & releg.l. relegato-
rum S. fin-
a Ex delictis
nemo remune-
ra tionem con-
ſequitur.
Tid eſt, diſſol-
tendæ patriæ
poteſtatis, que
eſt pietatis pa-
tern vincul- DE BONORVM
poſſeſſione, &c.
Quia qua dam ſpecia-
lia ſeruantur in bonori
poſſeſſione ſecundum ta-
bulas ex teſtamento mi-
litis. ideo de hoc dicit.
ADDITIO. De bonori
poſſeſſ ſecundum tab.qua
ex teſtamẽto pagani de-
fertur, dictum eſt: verum
quia quando meles te-
ſtatur, & prateriit filios
ſuos, agitur contra te-
ſtamentum. ideo dicit
rubr. de bon. poſſ qua ex
teſtamento militis datur
ſecund tab. S tit. jl.j.S.
eſt & alius. VIV.
f On dubium
1
SVS. Iſta
t lex iſtud,
r Sie in arche. leici Si miles armata
bis eodem militiz in expeditio-
modo hîc ha- ne vel conflictu fecit
betur. Taurel. teſtamentum ſiue ſo-
in adnot in ma lemne ſiue non, poteſt
nuſe eſt, in ber peti ſecundum tab. &
ſtili lor.. quod dictum eſt:
* Teſtamenti quod dictum eſt in
militis poteſt vero milite, idem in
ſcribi gladio, alio qui non ſit miles.
vngula, vel dum tamen ſit in ex-
puluere, vel peditione, iure milita-
iuo ſangr ri poterit teſtari. nan
l. milites. nauarchi dicútur mi
litare: idem poſſunt
trierarchi: idẽ poſſunt
qui ſunt principes a¬
licuius claſſis Viv.
b Eorum. paganorú,
non militum tantum.
c Hoſticolo. i procin-
ctu:vt j prox.
d Obiiſſent. in hoc
cõueniut: ſed poſt re-
uerſionem militis va-
let intra ann:vt ſup. de
milit. teſtam. l. quod con-
ſtitu . l quod dicitur.
e Conditio. quia non
eſt eadem perſona.
f Perſonis. ſ. pagano
rum. nam priuile giati
ſunt milites, pagani
non.
Vbi cdde g Cum eadem. vbi b
ratio, ibi ius eadem ratio, ibi idem
idẽ eſſe debet. ius:vt S.tit.j.l. j in prin.
& habent priuilegiſ,
hoſtico loce.
vt qui aliàs nõ poreſt teſtari, miles
eſt. J CA-
cebat: ſed conſilio Neratij Priſci,
& Ariſtonis ei propter neceſſi-
tatem ſoluendæ pietatis a de-
negata a eſt.
e 2
DE BONORVM POS-
SESSIONEEX TE-
ſtamento militis.
TITVLVS XIII.
Secundum verô,i hunc titulum, vt in-
telligatur non tantum ſecundum tabulas
vel nuncupationes paganorum bonorum
poſſeſſionem dari, ſed etiam ſecundum te-
ſtamenta militum quoquomodo facta. Ca-
term cõtra teſtament a militum bonorum
poſſeſſio, vel contra heredes inſtitutos à
miletibus querela inofficioſi teſtamenti
nunquam datur. CVI.
Milites & priuati exiſtentes in
acie belli, poſſunt teſtari quomodo
Item quilibet officialis:vt C.in quib. cau mil.l. j. Item militat in
& iure militari eos teſtari poſſe,
nulla dubitatio eſt.
3
2. JSi quis militú ex alio numero
trãſlatus ſit in aliü, quãuis & hinc
ſit exemptus, & illo nondum
peruenerit, tamen poterit iuré
militari teſtari. Eſt enim miles,
quamuis in numeris non ſit.
a
DE IVRE PATR O¬
NATVS J.
TITVLVS XIV.
Poſt bonorum poſſeſſiones ingenuorum,
quia daturus eſt nunc bonorum poſſeſſio-
nem contra tab. libertorum patronis prate-
ritis, qua pars eſt iuris patronatus, altius
demonstranda rei initium petiit, & omnia
iura & commoda parronatus ſigillatim
exponere parat: itémque, quod hoc titulo
potiſſimum agit, quibus modis iun patro-
volunt, tam in terra, quam in mari. natus adquiratur vel amittatur. Cv-
BART.(
VLPIANVS libro quadragenſimo-
quinto ad Edictum.
ON dubi eſt
debeant ratæ volú
A tates eſſe eorumb,
qui in hoſticoloe*
ſuprema iudicia
ſua quoquo modo ordinaſſent,
quin.
IACIVS.
I. VLPIANVS libro nono de
Officio Proconſulis.
ATRONORVM
querelas aduersus
libertos, prſides
audire, & nõ tranſ-
latitie o exequi de-
bẽt:cû, ſi ingratus libertus ſit, nõ
bidémo, diem ſuunm obiſſent d’ inpane fere eſi oporteat. Sed ſi
Quimquam enim diſtet condi quidẽ inofficioſus patrono, pa-
tioe militum ab his perſonisf,
quas conſtitutiones principales!
ſeparent: tamen qui in procinctu
verſantur, cûm eadem pericula
experiantur, iura quoque eadem
meritô ſibi vindicant. Omnes
igitur omnino, qui eius ſunt con-
ditionis, vt iure militari h teſtari
non poſſint, ſi in hoſticolo * de-
prehendantur, & illic decedent:
quomodo velint, & quomodo
poſſint, teſtabuntur: ſiue præſes
qui ſit prouinciæ ſiue legatus, ſi-
ue quis alius, qui iure militari
teſtari non poteſt i. 1.Item na-
uarchos l & trierarchos l claſ-
ſium iure militari poſſe teſtari,
nulla dubitatio eſt. In claſſibus
omnes remiges & nautæ milites
ſunt m.Item vigiles milites ſunt:
poſſit:vt ſurdus & mutus, &
filiusfamilias:vt inſti de teſta mili.S quinimô & Sfin. Item vt poſ-
ſit inſtituere illum, quem paganus non poteſt
vt ſuprà de milit. testa. l. ne que enim. 5. j. Item
teſtibus vocatis, velnullo vocato, quandoque
C. de teſt. mili.l militis. Sed contrà C. de teſt mili.
erant in loco hoſtili, ibi non. vel vt ibi.
hMilitari. militis iure:
ſuprà de mili. teſta. l. fin.
, vt de portatum:
vt coram duobus
poſſir teſtari: vt
l. antepen ſed hîc
quia milites non ſunt. Azo. & facit
iNon poteſt. quia miles non eſt. Azo.
Item nauarchos. ab archos & naui,
aa
doq; cognouerint:vt S de offic. procon.
p Inofficioſus. i.inobſe
C de neg. geſt l. obſequio.
q Caſtigari. verbis.
r Defuturæ. ſeueritatis dico nõ defuture, i. quia nõ deerit, ſi, &c.
nam iteratio d auget pnam: vt j.de pœn. l. capitalium.S ſolent. fRelegatio,
trone, liberiſve eorum ſit: tan-
tummodo caſtigari eum ſub
comminatione aliqua ſeuerita-
tis non defuturæt, ſi rurſum
cauſam querelæ prœbuerit, &
dimitti oportets. Enimuerô
ſi contumeliam fecit, aut con-
uicium eis dicit: etiam in exi-
lium temporale dari debebit,
quod ſi manus intulit, in metal-
lum damnandus erit. Idem, &
ſi calumniam aiquam eis in-
ſtruxit, vel delatorem ſubor-
nauit, vel quam cauſam aduer-
sus eos temperauit.
II. IDE M libro primo Opi-
nionum.
Iberti homines* negotiatio-
ne licita prohiberi à patro-
L
ſOporte! eum verbis correctum.
tEx lium temporale. impropriè exiliume: ſed relegatio f pro-
& officialis
milites dicun-
ulirie Arn!
ſyluis catulus.Ace. tur.
n Numeris. contraS.
de mili teſta. l. ex eo. vbi
non habet priuilegiu,
qui non eſt in nume-
ris: Sol. ibi de priuile-
gio ſolennitatis, hîe
de his, quæ habet in
teſtando. vel hîc iura-
uerat, ibi non.
DE IVRE PA-
tronatus.
Dixit Stit. 2. de cõtra
tuab. que datur patri &
patrono, quod eſt vnum..
de iuribus patronatus: TDe iur pa-
. ... :... tronorum in
nunc dicit de omni iure j;ertos, vide
patronatu.ADDITIO. qu de anti-
Quaſi bonorum peſſeſſio quis & variis
ctra tabulas datur pa- legib-refert A¬
trono praterito in bonis leiab nle, lib
liberti.S.de bon poſſe Gen. die;c.ao-
pone,
contra tab. l. illud. in
princ. & iura patrona-
tus nõ ſolũẽ conſiſtunt in
dando bonorii poſſeſſ-con-
tra tab.imô in multis a¬
liis:dicit rubr. de iure pa-
tronatus, & videamus
quos penas patitur, ſi
alienat in fraudem pa-
troni. j.eodl. ſi libertú.
quibus modis perditur
ius patronatus. J.eod. l.
adigere. VIV.
ArRoNo-
P RVM. CA-
SVS. Acce-
dit patro-
nus ad iudicem, & di-
cit ita: Domine, habe
vnum libertu: quando
vado per ciuitatem, &
obuiat mihi, dat mihi
terga: qualiter proce-
dendum eſt contra li-
bertum? Dicit Iuriſe.
dicam tibi: ſi eſt inof-
ficioſus, caſtigetur &
egregie verberetur. &
committet iudex ver-
berare. ſi non corrigas
te, cre pabo oculos de
capite. ſed ſi libertus
dicit iniuriam patro-
no, de hoc conuictus
debet relegari. ſi auté
dat operam vt perdat
bona, libertus debet
in metallſ dãnari. Vr,
O Et non tranſlatitie,
i. facto tranſitu vel ſal-
tu non debet trãs ferre
cognitionem ſuam ad
aliam que relam, dein-
de interpoſiro ſpatio,
auditam patron que-
relã exequi:ſed cõ au¬,
dierint & cognoue. ones.
vuguur e Obſequium
rint, ſtatim punire de- deberur parr-
bét, licet nõ plené quã no à libértis.
l.nec quicquã S. de plano. Azo. d Iteratio p¬
quioſus, quod c conuenit libertovt not.
non enim preſtat ei reuerentiam.
nam auget-
e Exilinm im-
proprie dici-
tur temporale
exilium.
temporale eſ
exilium.
prié dicitur: vt j. de puaiud.l. j. Et diſtingue, an ex volunrate,
vel neceſſitate manumittatyt not. Cade lib. g
u VVel quami aliqam.
s
o lij.
ipiegij,