DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2601#0417
453
ne colli
pit vooe
6ot
ures reos de
endi conue-
ii, & condé-
Adminiſtra-
oſ-
tVnoreo õ¬
uentoalter nõ
conuenitur.
e Intetruptio
ats ab vno,
cel cõua vnû
teorſ dobẽdi,
alis prodeſt,
vel nocet.
enm libello a5
leg vS de exhi. &
dels , ſi vrs aiae
puidon et v & bie
icit.AcCVRSIVS.
lliie min id eſt, ſie
ſupradicta ſer-
omnia
uentuſ.,
5 Obligabuntur. in
ſolidum in contractu.
e Non administrator.
id eſt a, nõ ordinarius:
ſed delegatus forté. ſic
ponitur adminiſtrator.
Cod de iudi. Authent ad
hoc & dicta Auth. S. de
ehib. & introd S ſi verô
etiam quidam..
d5 Suſcipienti. ſeilicet
delegato, ſi habet meri
Imperium: vi ſuprà de
ehiben. ſin autem non
addant......
e sCõpetenti putà ſpe-
tabili, vel il luſtri.Azo.
f5 Iososſreos defen-
dit, qui praeſentes vo-
lunt adeſſe.
g Legibus. J Sed cum
lim vno b conuento
interim alter non con-
ueniretur:vt ff.de pact.l.
quoties ſi creditor. & v¬
no couuento alteri ſol-
ui non poterat: vt ff.
codlex duobus. Item ab
De tempore, &c. TitjNoc.
illos mox, & communiter exa-
minare negotium: communiter
autem inferre ſententiam. Sic
enim a & rei omnes obligabun-
tur b: & ſubſtantiæ eorum qua-
litas examinabitur: & debitum
ſimiliter quidem ſecundûm iu-
ſtitiz: ſimiliter autem ſecúdûm
legum ordinem procedet.
2.J Si autem non adminiſtra-
tore ſit cauſ iudex, ſed alter
aliquis, damus licentiam aut in-
competenti iudici interpellatio-
nẽ ſuſcipiẽtid, aut in prouinciis
his denunciatis clariſſimo præ-
ſidi, aut competentis iudici co-
gere per ſuum officiu, & illos f
intereſſe liti, & partem eius fie-
ri: & vt nullum impedimentum
huic noſtr legi fiat. his omni-
bus incipientibus in contracti-
bus ſequentis temporis, & ab
huius legis diſpoſitione: quod
autem ante eam præteriit, poſi-
tis pro his relinquimus legi-
bus s.
EPILOGVS.
5Qua igitur placuerunt no-
ſunt ſoluendo.
vno, vel contra vnum
factaconuentione, in-
terruptio omnibus,
vel contra omnes fie-
bat: vr Caol,in Qua-
rocum hodie quaſi di-
uerſa ſunt, vt dixi hic:
an pradicta iura ſer-
uentur, & an ſint cor-
recta? Reſp.lex duobus.
faod non puto corrigi.
Item nec corrigi C aod.
l. fin. Sed quod dixi,
qud vno conuento, al-
ter interim non con-
ueniebatur: hoc deter-
minatur per hanc l vt
omnes conueniantur, ſi
bis, & per hanc ſacram decla-
rata lunt legẽ, tua quoque cel-
ſitudo operi, effectuique con-
tradere feſtiner. Dat. xV. R.Ian.
CP. Dom. Iuſtin. PP. Aug. anno
xiij. Arione V. C. Conſ.
COLLATIO VIII.
DE TEMPORENON SO-
lut pecuniæ ſuper dote.
TITVLVS I..
Nouella conſtitutio c.
Imp. Iuſtin. Aug. Ioan. glorioſiſſi-
mo per Orientem prætoriorum pra-
fecto, iterum oxconſuliordinario, & patricio.
Exceptio, ſiue querela non numerata pecunia credita biennio fi-
nitur. lain contractibus Cde non nu. pec. Exceptio non numeratæ
dotis poſt ſolutum matrimonium anno finitur. I. vlt. Cod. de dote
cau non num quod ita procedere Iuſtinianus declarat, ſi biennio
tantum durauerit matrimoniumenam ſi diutius durauerit, non ta-
men amplius decennio, poſt ſolutum matrimonium tribus menſibus
finitur:ſi amplius decennio durauerit, mulieri dotem repetẽti ex in-
ſtrumento dotali, nulla opponi non numeratæ dotis exceptio poteſt.
Excipitur marituu minor xx v. annis, cui à contracto matrimonie
xij. anni dantur ad conteſtandam querelam non numerata dotis,
haredi eius annus eo functo intra annos xiy Differentia igitur hac
eſt inter maiorem & minorem, quod in maiore ſi amplius decennio
durauerit matrimonium, ſilentio decennij extinguitur exceptio: in
minore non aliter, quàm ſi plus quam xi. ſteterit matrimonium.
Excipitur etiam hares mariti minor xxv. annis, cui datur quin-
quennium à morte mariti, ſiue defunctus maior fuerit, ſiue minor,
dummodo viuo marito non fuerit decennio extincta querela, id eſt,
modo intra decennium maritus deceſſerit.Et hac ita conſtituit in fu
turis matrimoniis in conſtantibus matrimoniis, vult vt ſi in recenti
comacta ſint, intra decennium opponatur exceptio: vel ſi iam ali-
quantum temporis ſteterit matrimonium, ita vt non minus biennio
deſit ad decennium explendum id temporis habeat maritus, haréſ-
qae eius ad conteſtandam querelam. Quod ſi decennio iam duraue
rit, aut minus biennio deſit ad decennium, vt ipſe maritus intra bi-
ennium opponat exceptionem non numerate dotis, hares eius intra
tres menſes à ſoluto matrimonio. Sed hoc poſtea alia quadam Leo-
nis vel Baſilij No clurius declarauit, cuius ſententiam Harmeno
polus refert, ſublatis omnibus dubitationibu qua in hanc Nouellam
moueri ſolent de minore xxvannis, & de haredis conditione meliore,
deterioréve, quam defuncti. Etiam illud adiicit Iuſtinianus, quere-
lam eſſe conteſtendã non nuda denunciatione: ſed literis in iudicium
vocata muliere, aut eo, qui pro ea dotem cauit:quod & ita fit in con-
Authentica.
teſtatione non numerata pecuniæ. l. in
contractibus. 5 pen. Cod. de non nu.
pec. Conteſtatio perpetuat exceptionem,
& transfert onus probandi in actorem.
l. 3. C. cod. niſi agatur ex chirographo,
quo adſcripta ſit debiti cauſa. genern-
fter. C.eod. Id quoque notandum eſt,
huic exceptioni non numeratæ dotis lo-
cum non eſſe, ſi prater inſtrumentum do-
tale etiam apocha cauerit maritus ſe do-
tem accepiſſe. l. in contractibus. .ideo-
que. Ceod. CVIACIVS.
Exceptio non numeratæ dotis
olim toto tempore matrimoni, &
eo ſoluto intra annum competebat:
hodie vero ſi matrimonium intra
biennium durat, prædicta competit
exceptio:& etiam ſoluto competit
intra annum matrimonio verà ſo-
luto vltra biennium, intra decen-
nium dicta exceptio viro, & hare-
dibus eius competit. BART.
PREFATIO.
Mnes pecuniæ non
numerata replica-
tiones h, ſubiectas
in aliquibus caſibus
i non examinatas l noſtræ reli-
querunt leges: ſed prolixitatem
earum, & effuſionem abbreuia-
uimus, ne ſua negligentia, aut
calliditare forſan negotiisl
fruantur homines, & cauſas
prabeant aliis P. non enim ſub
æqualitate ſempere probatio-
nes erunt eas exhibere volenti-
bus, multa quoque tempus refu-
tat. Quapropter benefacientes
abbreuiamus in quibuſdam ca-
ſibus pecuniæ non numeratæ
querelas, quas licet exiis, quæ à
nobis iam ſancita o ſunt, colli-
gere P. Quia enim omne tem-
pus matrimonij dabatur viris
donec matrimonium conſta-
ret, queri de non data dote:
interpoſitio quoque maior facta
eſt etiam poſt mortem virorum,
vt & poſt repudium intra an-
num daretur querela: ideo
exiſtimauimus breui, & com-
454
DE TEMPORE
non ſolutæ, &c.
OOMes, peuni1
Replicationes.i.ex-
ceptiones. ACCVR-
SIVS.
i Caſibus. vt in dote.
e JNon examinatas. ad
plenum.
l Negotiis. id eſt, in
ſuis negotiis callide,
vel negligenter verſen-
tur homines.
m J Aliis. ſ.hominibus
callidé, vel negligenter
verſandi. JEt ſie not.
quod tollitur a materia a Peceldi ma-
peccandi: ſic Inſt. vi lo. teria tollenda.
rap . ſed ne dum.
n JSemper. quoniam
poſt longum temporis
ſparium nec documen-
tis integritas, nec actis
fides, nec atas valet te-
ſtibus ſuffragari: vi j.
hac conſt innouat conſti-
tutiont. ALe Item poſt
temporis interuallum
non eadẽ fides teſtibus
habetur: vt ff. de Car.
edi l ’iijS cauſe.
O Sancita. vt C. de non
nu. pe. l. in contractibus.
A ceVRSIVS.
py Colligere. in libro
R deeſt.
q Dabatur. vt Cod de
dote cautal.fi. Accv-
SIVS.
rJTempore. ſuſcipi-
entes grauamen proba-
tionum.
ſJ Matrimoni. quod
durauit- tantummodo
per biennium ſcilicet.
vt dictum eſt.
tJ Queri. aliàs, con-
queri, toto tempore
matrimonij: vt hie: &
etiam poſtea per tres
menſes: vt infrà, 5. ſi
vero vltra biennium.
uJ Tranſmittere. ſe. ad
hœredes: vt hie, & C.de
non nu pec. lſi intra S.
ſin autem. & l. cum vl-
tr
x J Taciturnitati. Imô
videtur quod ſtatim ſi-
bi priudicet, cum ex
cauſa fuerit confeſſus:
vt
b b Probationt
nõ ſemper ea-
dem eſt fides
pendioſa lege velocem facere, & pecuni non nu-
lL . l..22.
meratæ, ſuper dote querelam, & liberare à probatio-
ne mulieres in talibus ex longo temporer.
CAPVT
I.
De dote non numerata.
Si ergo annis duobus ſolummodo habeat aliquis
vxorem, aut etiam his temporibus minus, & non ac-
cipiat dotem; nihil ex taciturnitate vir ldatur: ne-
que hœredes viri, licèt tacuerit ille: ſed intra annum
alium querela moueatur. breuitas enim matrimonijſ
ad hanc nos legiſlationem vocat.
Si verô maius bien-
nio tempus: minus autem decennio matrimonium
protendatur: damus marito queri, & dicere non il-
latam ſibi dotem, aut in partem,
aut in ſolidum: & ſi
hoc fecerit, tranſmittere u querelam, ſemel marito
querente: & muliere, quia dedit, non probante.
1.JSi autẽ neq; intra decenniú queratur, taciturni-
tate x mariti auferimus querelã neque ei poſt decen-
3 nium
ne colli
pit vooe
6ot
ures reos de
endi conue-
ii, & condé-
Adminiſtra-
oſ-
tVnoreo õ¬
uentoalter nõ
conuenitur.
e Intetruptio
ats ab vno,
cel cõua vnû
teorſ dobẽdi,
alis prodeſt,
vel nocet.
enm libello a5
leg vS de exhi. &
dels , ſi vrs aiae
puidon et v & bie
icit.AcCVRSIVS.
lliie min id eſt, ſie
ſupradicta ſer-
omnia
uentuſ.,
5 Obligabuntur. in
ſolidum in contractu.
e Non administrator.
id eſt a, nõ ordinarius:
ſed delegatus forté. ſic
ponitur adminiſtrator.
Cod de iudi. Authent ad
hoc & dicta Auth. S. de
ehib. & introd S ſi verô
etiam quidam..
d5 Suſcipienti. ſeilicet
delegato, ſi habet meri
Imperium: vi ſuprà de
ehiben. ſin autem non
addant......
e sCõpetenti putà ſpe-
tabili, vel il luſtri.Azo.
f5 Iososſreos defen-
dit, qui praeſentes vo-
lunt adeſſe.
g Legibus. J Sed cum
lim vno b conuento
interim alter non con-
ueniretur:vt ff.de pact.l.
quoties ſi creditor. & v¬
no couuento alteri ſol-
ui non poterat: vt ff.
codlex duobus. Item ab
De tempore, &c. TitjNoc.
illos mox, & communiter exa-
minare negotium: communiter
autem inferre ſententiam. Sic
enim a & rei omnes obligabun-
tur b: & ſubſtantiæ eorum qua-
litas examinabitur: & debitum
ſimiliter quidem ſecundûm iu-
ſtitiz: ſimiliter autem ſecúdûm
legum ordinem procedet.
2.J Si autem non adminiſtra-
tore ſit cauſ iudex, ſed alter
aliquis, damus licentiam aut in-
competenti iudici interpellatio-
nẽ ſuſcipiẽtid, aut in prouinciis
his denunciatis clariſſimo præ-
ſidi, aut competentis iudici co-
gere per ſuum officiu, & illos f
intereſſe liti, & partem eius fie-
ri: & vt nullum impedimentum
huic noſtr legi fiat. his omni-
bus incipientibus in contracti-
bus ſequentis temporis, & ab
huius legis diſpoſitione: quod
autem ante eam præteriit, poſi-
tis pro his relinquimus legi-
bus s.
EPILOGVS.
5Qua igitur placuerunt no-
ſunt ſoluendo.
vno, vel contra vnum
factaconuentione, in-
terruptio omnibus,
vel contra omnes fie-
bat: vr Caol,in Qua-
rocum hodie quaſi di-
uerſa ſunt, vt dixi hic:
an pradicta iura ſer-
uentur, & an ſint cor-
recta? Reſp.lex duobus.
faod non puto corrigi.
Item nec corrigi C aod.
l. fin. Sed quod dixi,
qud vno conuento, al-
ter interim non con-
ueniebatur: hoc deter-
minatur per hanc l vt
omnes conueniantur, ſi
bis, & per hanc ſacram decla-
rata lunt legẽ, tua quoque cel-
ſitudo operi, effectuique con-
tradere feſtiner. Dat. xV. R.Ian.
CP. Dom. Iuſtin. PP. Aug. anno
xiij. Arione V. C. Conſ.
COLLATIO VIII.
DE TEMPORENON SO-
lut pecuniæ ſuper dote.
TITVLVS I..
Nouella conſtitutio c.
Imp. Iuſtin. Aug. Ioan. glorioſiſſi-
mo per Orientem prætoriorum pra-
fecto, iterum oxconſuliordinario, & patricio.
Exceptio, ſiue querela non numerata pecunia credita biennio fi-
nitur. lain contractibus Cde non nu. pec. Exceptio non numeratæ
dotis poſt ſolutum matrimonium anno finitur. I. vlt. Cod. de dote
cau non num quod ita procedere Iuſtinianus declarat, ſi biennio
tantum durauerit matrimoniumenam ſi diutius durauerit, non ta-
men amplius decennio, poſt ſolutum matrimonium tribus menſibus
finitur:ſi amplius decennio durauerit, mulieri dotem repetẽti ex in-
ſtrumento dotali, nulla opponi non numeratæ dotis exceptio poteſt.
Excipitur marituu minor xx v. annis, cui à contracto matrimonie
xij. anni dantur ad conteſtandam querelam non numerata dotis,
haredi eius annus eo functo intra annos xiy Differentia igitur hac
eſt inter maiorem & minorem, quod in maiore ſi amplius decennio
durauerit matrimonium, ſilentio decennij extinguitur exceptio: in
minore non aliter, quàm ſi plus quam xi. ſteterit matrimonium.
Excipitur etiam hares mariti minor xxv. annis, cui datur quin-
quennium à morte mariti, ſiue defunctus maior fuerit, ſiue minor,
dummodo viuo marito non fuerit decennio extincta querela, id eſt,
modo intra decennium maritus deceſſerit.Et hac ita conſtituit in fu
turis matrimoniis in conſtantibus matrimoniis, vult vt ſi in recenti
comacta ſint, intra decennium opponatur exceptio: vel ſi iam ali-
quantum temporis ſteterit matrimonium, ita vt non minus biennio
deſit ad decennium explendum id temporis habeat maritus, haréſ-
qae eius ad conteſtandam querelam. Quod ſi decennio iam duraue
rit, aut minus biennio deſit ad decennium, vt ipſe maritus intra bi-
ennium opponat exceptionem non numerate dotis, hares eius intra
tres menſes à ſoluto matrimonio. Sed hoc poſtea alia quadam Leo-
nis vel Baſilij No clurius declarauit, cuius ſententiam Harmeno
polus refert, ſublatis omnibus dubitationibu qua in hanc Nouellam
moueri ſolent de minore xxvannis, & de haredis conditione meliore,
deterioréve, quam defuncti. Etiam illud adiicit Iuſtinianus, quere-
lam eſſe conteſtendã non nuda denunciatione: ſed literis in iudicium
vocata muliere, aut eo, qui pro ea dotem cauit:quod & ita fit in con-
Authentica.
teſtatione non numerata pecuniæ. l. in
contractibus. 5 pen. Cod. de non nu.
pec. Conteſtatio perpetuat exceptionem,
& transfert onus probandi in actorem.
l. 3. C. cod. niſi agatur ex chirographo,
quo adſcripta ſit debiti cauſa. genern-
fter. C.eod. Id quoque notandum eſt,
huic exceptioni non numeratæ dotis lo-
cum non eſſe, ſi prater inſtrumentum do-
tale etiam apocha cauerit maritus ſe do-
tem accepiſſe. l. in contractibus. .ideo-
que. Ceod. CVIACIVS.
Exceptio non numeratæ dotis
olim toto tempore matrimoni, &
eo ſoluto intra annum competebat:
hodie vero ſi matrimonium intra
biennium durat, prædicta competit
exceptio:& etiam ſoluto competit
intra annum matrimonio verà ſo-
luto vltra biennium, intra decen-
nium dicta exceptio viro, & hare-
dibus eius competit. BART.
PREFATIO.
Mnes pecuniæ non
numerata replica-
tiones h, ſubiectas
in aliquibus caſibus
i non examinatas l noſtræ reli-
querunt leges: ſed prolixitatem
earum, & effuſionem abbreuia-
uimus, ne ſua negligentia, aut
calliditare forſan negotiisl
fruantur homines, & cauſas
prabeant aliis P. non enim ſub
æqualitate ſempere probatio-
nes erunt eas exhibere volenti-
bus, multa quoque tempus refu-
tat. Quapropter benefacientes
abbreuiamus in quibuſdam ca-
ſibus pecuniæ non numeratæ
querelas, quas licet exiis, quæ à
nobis iam ſancita o ſunt, colli-
gere P. Quia enim omne tem-
pus matrimonij dabatur viris
donec matrimonium conſta-
ret, queri de non data dote:
interpoſitio quoque maior facta
eſt etiam poſt mortem virorum,
vt & poſt repudium intra an-
num daretur querela: ideo
exiſtimauimus breui, & com-
454
DE TEMPORE
non ſolutæ, &c.
OOMes, peuni1
Replicationes.i.ex-
ceptiones. ACCVR-
SIVS.
i Caſibus. vt in dote.
e JNon examinatas. ad
plenum.
l Negotiis. id eſt, in
ſuis negotiis callide,
vel negligenter verſen-
tur homines.
m J Aliis. ſ.hominibus
callidé, vel negligenter
verſandi. JEt ſie not.
quod tollitur a materia a Peceldi ma-
peccandi: ſic Inſt. vi lo. teria tollenda.
rap . ſed ne dum.
n JSemper. quoniam
poſt longum temporis
ſparium nec documen-
tis integritas, nec actis
fides, nec atas valet te-
ſtibus ſuffragari: vi j.
hac conſt innouat conſti-
tutiont. ALe Item poſt
temporis interuallum
non eadẽ fides teſtibus
habetur: vt ff. de Car.
edi l ’iijS cauſe.
O Sancita. vt C. de non
nu. pe. l. in contractibus.
A ceVRSIVS.
py Colligere. in libro
R deeſt.
q Dabatur. vt Cod de
dote cautal.fi. Accv-
SIVS.
rJTempore. ſuſcipi-
entes grauamen proba-
tionum.
ſJ Matrimoni. quod
durauit- tantummodo
per biennium ſcilicet.
vt dictum eſt.
tJ Queri. aliàs, con-
queri, toto tempore
matrimonij: vt hie: &
etiam poſtea per tres
menſes: vt infrà, 5. ſi
vero vltra biennium.
uJ Tranſmittere. ſe. ad
hœredes: vt hie, & C.de
non nu pec. lſi intra S.
ſin autem. & l. cum vl-
tr
x J Taciturnitati. Imô
videtur quod ſtatim ſi-
bi priudicet, cum ex
cauſa fuerit confeſſus:
vt
b b Probationt
nõ ſemper ea-
dem eſt fides
pendioſa lege velocem facere, & pecuni non nu-
lL . l..22.
meratæ, ſuper dote querelam, & liberare à probatio-
ne mulieres in talibus ex longo temporer.
CAPVT
I.
De dote non numerata.
Si ergo annis duobus ſolummodo habeat aliquis
vxorem, aut etiam his temporibus minus, & non ac-
cipiat dotem; nihil ex taciturnitate vir ldatur: ne-
que hœredes viri, licèt tacuerit ille: ſed intra annum
alium querela moueatur. breuitas enim matrimonijſ
ad hanc nos legiſlationem vocat.
Si verô maius bien-
nio tempus: minus autem decennio matrimonium
protendatur: damus marito queri, & dicere non il-
latam ſibi dotem, aut in partem,
aut in ſolidum: & ſi
hoc fecerit, tranſmittere u querelam, ſemel marito
querente: & muliere, quia dedit, non probante.
1.JSi autẽ neq; intra decenniú queratur, taciturni-
tate x mariti auferimus querelã neque ei poſt decen-
3 nium