DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2601#0535
CONSVETVDINES
FEVPORVM
VIVS libri actorem eſſe Gerardum Nigrum, argumento eſt titul. 29. quo improbatur ſeudum da-
tum lege commiſſoria, & tit.2. . penult & 4S.vlt. quod ſi in dande feudo conuenerit, vt liberi ma-
ſculi, & fmina id obtinere poſſit, & vaſallus moriatur relicto filio, & filia, ſilius prafertur: vtraque
enim ſententia Gerardo tribuitur lib.4. tit. 63. & 66. Oberto de Orto diſplicuit. Non eſt igitur hic
liber Oborti, ſed Gerardi: vterque fuit conſul Mediolanenſis. Otho Friſingenſis 2de rebus geſtis
Friderici, cap. 12. Aderant, inquit, Gumanorum, ſeu Laudenſium conſules, de Medislanenſium ſu-
perbia facientes querimoniam, praſentibus duobus Coſs. eiuſdem ciuitatis, Oberto de Orte, & Gerar-
do Nigro. Libri tamen 2. & 3.auctorem Obertum eſſe negare non poſſumus. Libr.4. eſt ex variis, &
incertis auctoribus. Continentur his libris mores, quibus in feudorum cauſis Ligures, ſiue Longobardi
vtebantur: qui plerumque fuêre diuerfi: vt ecce, Cremona, Ticini, Mediolani, vaſallus feudum
poterat alienare ſine voluntate domini: Mantuæ, Veronæ, & aliis quibuſdam locis exigebatur conſen-
ſus domini. Rurſus Placentia, qui militem inueſtierat de feudo hac lege ne in ſucceſſorem tranſiret non
poterat eo viuo ſine eius voluntate alium de eodem feudo inueſtire, Mediolani, & Cremonæ ſecus. Et
hos quidem Italie mores, & ius, quod his libris digeſtum eſt, aliæ gentes ſi qua in re propriis moribus deficiantur libenter obſeruant, vt idem
plane de his libris ſtatuere poſſis, quod de lege Rhodia Imperator Antoninus, eam in rebus nauticis Romanos ſequi niſi ſi qua in re aduer-
ſetur iuri publico populi Romani. & nos quoque ius feudorum, quo Italia vtitur, ſequimur non inuiti, niſi ſi qua in re pugnet cum legi-
bus, aut moribtus noſtris. Conſtitutiones autem Imperatorum de feudis, quas his libris Hugolinus inſeruerat, Odoſredo teste, quibûſque
nos alias adiecimus proprio libro: id eſt, quinto, concluſimus. Intellecta igitur librorum partitione, materia. auctoribus, pretium curæ eſt, de
feudi nomine, & definitione, vt ſtatuamus aliquid. Fundum quidam dixére fœdum, vt Guillelmus Imperator in conſti tutione quadam in
Chronicis Flandrie relata, per quam terris Imperialibus priuatur Margarita Comes Flandria obfidem non praſtitam. Vt, inquit, eadem
Comitiſſa in feudum tenuit. Vocem ſane feudi Iſidorus à fœdere deduxit. Obertus autem à fidelitate, vel fide: quod rectius puto, vel eo ma-
xime, quod hi, qui rem à domino iure feudi acceperunt, dicantur eſſe eits Leudes, ſiue Leodes, quod eſt Francorum lingua, Ses leaux, ou
loyaux. Annon; cap.81. Guntranus fuit leudis ſuis beneuolus Et lib a-legum Gottharum, tit.5. Si inter leudes in expeditionibus
conſtitutus de labore ſuo aliquid adquiſierit: & in exemplo pactionis habita intra Guntranuim, & Childebertum reges apud Grego-
rium Turonenſem. lib.9. Leudes illi, qui domino Guntrano ſacramenta prabuerunt, & inferiis: Conuenit vt nullus alterius leudes, nec
rCuius popn-
li, aut gentis
ſint conſuetu-
dines, & quã
autoriratem
habeat hic li-
ber, vide lib.2.
tir iſrà, &
qua :bilem ſeri-
pſi.
ſellicitet, nec venientes excipiat, & eiuſd. lib.8. Credo alicuius ex leodibus noſtris eſſe filttn: & 3. A leodibus ſuis defenſatus eſt, & lib..
Hac dedit leodibus eius. Vnde puto Germano feudum appellare Leudum, ſiue Lehen. Nam & pari ratione iidem illi leudes, feudales di-
cuntur quod eſt Francorum lingua Feaux, & feudum ius ſue res ciues cceptione fidei dominis exhibenda vinculo conſtringuntur. Fide-
les bis libris, ſepe, quo nomine olim ſerui nuncupabantur: & vero milites etiam, qui quid in feudum acceperunt, ſeruos imitantur: non
tametſi ſertii non ſint, ſeruiunt tamen, & ſeruitia debent, qua duo ſunt diuerſa: lvxori in fiff de vſufruct. leg. Seruum ſelicet eſſe, &
ſeruire, ſeruitus & ſeruitium. Poteſtas domini ſeruitutem patientiu ſeruientis ſeruitium facit. Vaſalli igitur non ſunt ſerui: ſed uridxot,
vt Eſchylus loquitur: & licet ſape honines noſri dicantur: quia tamen ea appellatione proprie ſerui ſignificantur, recte dixeris non tam
eos qui quid à nobis iure feudi poſſident homnes eſſe nostros, quàm nobis hominum debere, qua vox hominij concinnior eſt, quam homa-
gij, qua vtuntur Robertis in Supplemento Chronicorum iherti, Helmodius in hiſtoria Saluorum, Otho, & Radeuicus, & Abbas
V’rſpergenſis ſape, & Fridericus Imperator ad Ohonem Friginſenſem: Hominio, inquit, ac fidelitate nobis facta, coronam regni de manu
noſtra Petrus Rex Danorum ſuſcepit. Sed & Vaſſi, & Vaſalli nomen, quod eiſdem competit, ſeruïtium ſignificat, ſiue comitatum, cum de-
ducatur non ex eo, quod ſint quaſi in vaſario not ilium, & vaſa eorum, inſtrumentdque cenſeantur: ſed à Germanica, & veteri Gallica
voce Geſſel, qua ſigniſicatur comes, qui & nobis ſeruit mercede certa, vnde Geſſatas popules Gallica lingua nuncupatos, l’olbII. & Plu-
tarchus in M. Marcello ſcribunt. Licet autem mercenarij, aut vaſalli ſerui non ſunt: tamen vt ſerui appellatione mercenary continen-
tur, ita & vaſalli. Mercenarios, quos etiam vosarunt ambactos, ſeruorum locoeſſe probat l.4. fl de vſi & habaalibita interpretatione
Theophili in S. eodem & ita Greci accipiunt l.Ifamiliœ. ff de vi, & vi arma confirmatur d.1.SS ſi filiusfamilias & ca ratione
furti non tenentur,l ſi libertus ffade furt. lreſpiciendum. . furtaff.de pœnis. Placet ergo nobis Stoicorum ſententia, quam Diogenet
Laërtius refert, tria eſſe ſeruitutis genera, vnam, quoties non eſt poteſtas viuendi vt vels, vt ſi liber homo carcere contineatur, quam defi-
niunt séonnu geas: alterum eſſe u nrnve, vt ea qua quis dominio alieno contra naturam ſubiicitur, tertiam a:dc, vt ea,
quam ſeruiunt mercenari, obarati, audicti, vaſalli clientes. Separo vaſallos à clientibus: licet vaſalli his libris nonnunquam clientes ap-
pellentur, & conueniant in multis, & ſeparationis ratio euidens. Clientibus onus militia adncxn non eſt. Vaſallorum conditio hec eſt, vt
cm delectus edicitur, in militiam eant, vel vicarium mittant, vel certum cenſum domini crario inferant, quo Heribannum, ſiue Heri-
bannum dicitur, à Germanorum antiqua voce Here, qua ſignificatur exercitus, quſenſ & Ieriſſit dixerut, l.15. Langob de exercit.
l.17. de eo, qui alij anteſt deſertionem exercitus. Theodulphus in Chronicis, D l’ipinum regem in exercitu derelinquens & id quod
Ihediſca lingua HIriſſit dicitur. Idem Hermannus Comes lil de ouigine Francorn Heribanni quantitaten definiuit t’arolus legum
Langobardarum lib.; Fridericus pro ea portionem certam reditus fedi, infr. lil 5. annum eſt generale nomen, que ſign iſiratur edictum,
ſiue citatio. Heribannum ſpeciale, citatio nempe ad delectun. Vtroque nomine ſenicatur etiam pœna tdicto nen obtemperantis. Igitur
Heribannum non tantum edicto delectus eſt, ſeil ctiam poena non reſpondentis ad delcctum, quam & Heriſchuldam Ciermani vocant,
Auentino teſte. Sed, vt alias etiam differentius iuter clientes, & vaſellos excquamur, clientes pradia ſua pleno iu re peſſident, vaſalli pra-
dia feudalia vſusfructus tantum iure perpetui, vel temporarij, proprietus eſt orrinorum, à quibus pradia acceperunt beneſir ij iure, vſum-
fructum dicimus cum berto lib y. quod interpres viile dominiu vecant, prepterea quo vaſallus rei in feudum atæ veilem, non dire-
ciam vindicationem habet: vt infr.2.tit.8.S.. que tamen ratia vtile doinium non inducit, & verior eſt Ceurari ſentevtia lii . titul.
de alie patr.feudi nullum eſſe vtile deminium. Clientes dalant ſe in fide patronorum, & ub eis ferebant ſportulas, vel cœnam rectam-
Vaſali vel vltro fidem ſuam nobis offerunt ceſſa proprietate ’onoru ſuortiie, vel nos collatis in eos pradiis nostris, fidenteeorn eortim eligimius,
& ſequimur ſportulas, vel cœnas à nobis non ſennt niſi qui fet lins, qui dicitur de camera, vel cauena, quod fere non eſt ſeu lun, biinent.
his ſportulus damus, qua Soldata dieuntur, lib.a titt. à Calloruem iermanorum antiqua voce Sold. nam & Ceſar ipſe ſeribit Gal-
ls eſſe deuotos, quos illi Solltrrios appellant, quoruin, inquit lc eſt conlitio,t omnilus in via connmolis vn cum i’is ſritintur,quo-
rum ſe amicitie dederint ſi quid is per vim accilat, aut eune ceſium vnà ſerant, aut ſibi morte conſeint. ioertus in Supple-
mento Sigiberti. Sumpſit Henricus rex pecunias le feudo vniuſuiuſque lorica Capitales Barones ſerum dixit. Soldario vero nmlites in-
numeros. Otho . cap. 31. Hoſpites, quos nunc Solidarios dicimus, Radeuicus 3. cap. 10. VE larcitione pecunia milites, qui ſolidari
octur,
T
FEVPORVM
VIVS libri actorem eſſe Gerardum Nigrum, argumento eſt titul. 29. quo improbatur ſeudum da-
tum lege commiſſoria, & tit.2. . penult & 4S.vlt. quod ſi in dande feudo conuenerit, vt liberi ma-
ſculi, & fmina id obtinere poſſit, & vaſallus moriatur relicto filio, & filia, ſilius prafertur: vtraque
enim ſententia Gerardo tribuitur lib.4. tit. 63. & 66. Oberto de Orto diſplicuit. Non eſt igitur hic
liber Oborti, ſed Gerardi: vterque fuit conſul Mediolanenſis. Otho Friſingenſis 2de rebus geſtis
Friderici, cap. 12. Aderant, inquit, Gumanorum, ſeu Laudenſium conſules, de Medislanenſium ſu-
perbia facientes querimoniam, praſentibus duobus Coſs. eiuſdem ciuitatis, Oberto de Orte, & Gerar-
do Nigro. Libri tamen 2. & 3.auctorem Obertum eſſe negare non poſſumus. Libr.4. eſt ex variis, &
incertis auctoribus. Continentur his libris mores, quibus in feudorum cauſis Ligures, ſiue Longobardi
vtebantur: qui plerumque fuêre diuerfi: vt ecce, Cremona, Ticini, Mediolani, vaſallus feudum
poterat alienare ſine voluntate domini: Mantuæ, Veronæ, & aliis quibuſdam locis exigebatur conſen-
ſus domini. Rurſus Placentia, qui militem inueſtierat de feudo hac lege ne in ſucceſſorem tranſiret non
poterat eo viuo ſine eius voluntate alium de eodem feudo inueſtire, Mediolani, & Cremonæ ſecus. Et
hos quidem Italie mores, & ius, quod his libris digeſtum eſt, aliæ gentes ſi qua in re propriis moribus deficiantur libenter obſeruant, vt idem
plane de his libris ſtatuere poſſis, quod de lege Rhodia Imperator Antoninus, eam in rebus nauticis Romanos ſequi niſi ſi qua in re aduer-
ſetur iuri publico populi Romani. & nos quoque ius feudorum, quo Italia vtitur, ſequimur non inuiti, niſi ſi qua in re pugnet cum legi-
bus, aut moribtus noſtris. Conſtitutiones autem Imperatorum de feudis, quas his libris Hugolinus inſeruerat, Odoſredo teste, quibûſque
nos alias adiecimus proprio libro: id eſt, quinto, concluſimus. Intellecta igitur librorum partitione, materia. auctoribus, pretium curæ eſt, de
feudi nomine, & definitione, vt ſtatuamus aliquid. Fundum quidam dixére fœdum, vt Guillelmus Imperator in conſti tutione quadam in
Chronicis Flandrie relata, per quam terris Imperialibus priuatur Margarita Comes Flandria obfidem non praſtitam. Vt, inquit, eadem
Comitiſſa in feudum tenuit. Vocem ſane feudi Iſidorus à fœdere deduxit. Obertus autem à fidelitate, vel fide: quod rectius puto, vel eo ma-
xime, quod hi, qui rem à domino iure feudi acceperunt, dicantur eſſe eits Leudes, ſiue Leodes, quod eſt Francorum lingua, Ses leaux, ou
loyaux. Annon; cap.81. Guntranus fuit leudis ſuis beneuolus Et lib a-legum Gottharum, tit.5. Si inter leudes in expeditionibus
conſtitutus de labore ſuo aliquid adquiſierit: & in exemplo pactionis habita intra Guntranuim, & Childebertum reges apud Grego-
rium Turonenſem. lib.9. Leudes illi, qui domino Guntrano ſacramenta prabuerunt, & inferiis: Conuenit vt nullus alterius leudes, nec
rCuius popn-
li, aut gentis
ſint conſuetu-
dines, & quã
autoriratem
habeat hic li-
ber, vide lib.2.
tir iſrà, &
qua :bilem ſeri-
pſi.
ſellicitet, nec venientes excipiat, & eiuſd. lib.8. Credo alicuius ex leodibus noſtris eſſe filttn: & 3. A leodibus ſuis defenſatus eſt, & lib..
Hac dedit leodibus eius. Vnde puto Germano feudum appellare Leudum, ſiue Lehen. Nam & pari ratione iidem illi leudes, feudales di-
cuntur quod eſt Francorum lingua Feaux, & feudum ius ſue res ciues cceptione fidei dominis exhibenda vinculo conſtringuntur. Fide-
les bis libris, ſepe, quo nomine olim ſerui nuncupabantur: & vero milites etiam, qui quid in feudum acceperunt, ſeruos imitantur: non
tametſi ſertii non ſint, ſeruiunt tamen, & ſeruitia debent, qua duo ſunt diuerſa: lvxori in fiff de vſufruct. leg. Seruum ſelicet eſſe, &
ſeruire, ſeruitus & ſeruitium. Poteſtas domini ſeruitutem patientiu ſeruientis ſeruitium facit. Vaſalli igitur non ſunt ſerui: ſed uridxot,
vt Eſchylus loquitur: & licet ſape honines noſri dicantur: quia tamen ea appellatione proprie ſerui ſignificantur, recte dixeris non tam
eos qui quid à nobis iure feudi poſſident homnes eſſe nostros, quàm nobis hominum debere, qua vox hominij concinnior eſt, quam homa-
gij, qua vtuntur Robertis in Supplemento Chronicorum iherti, Helmodius in hiſtoria Saluorum, Otho, & Radeuicus, & Abbas
V’rſpergenſis ſape, & Fridericus Imperator ad Ohonem Friginſenſem: Hominio, inquit, ac fidelitate nobis facta, coronam regni de manu
noſtra Petrus Rex Danorum ſuſcepit. Sed & Vaſſi, & Vaſalli nomen, quod eiſdem competit, ſeruïtium ſignificat, ſiue comitatum, cum de-
ducatur non ex eo, quod ſint quaſi in vaſario not ilium, & vaſa eorum, inſtrumentdque cenſeantur: ſed à Germanica, & veteri Gallica
voce Geſſel, qua ſigniſicatur comes, qui & nobis ſeruit mercede certa, vnde Geſſatas popules Gallica lingua nuncupatos, l’olbII. & Plu-
tarchus in M. Marcello ſcribunt. Licet autem mercenarij, aut vaſalli ſerui non ſunt: tamen vt ſerui appellatione mercenary continen-
tur, ita & vaſalli. Mercenarios, quos etiam vosarunt ambactos, ſeruorum locoeſſe probat l.4. fl de vſi & habaalibita interpretatione
Theophili in S. eodem & ita Greci accipiunt l.Ifamiliœ. ff de vi, & vi arma confirmatur d.1.SS ſi filiusfamilias & ca ratione
furti non tenentur,l ſi libertus ffade furt. lreſpiciendum. . furtaff.de pœnis. Placet ergo nobis Stoicorum ſententia, quam Diogenet
Laërtius refert, tria eſſe ſeruitutis genera, vnam, quoties non eſt poteſtas viuendi vt vels, vt ſi liber homo carcere contineatur, quam defi-
niunt séonnu geas: alterum eſſe u nrnve, vt ea qua quis dominio alieno contra naturam ſubiicitur, tertiam a:dc, vt ea,
quam ſeruiunt mercenari, obarati, audicti, vaſalli clientes. Separo vaſallos à clientibus: licet vaſalli his libris nonnunquam clientes ap-
pellentur, & conueniant in multis, & ſeparationis ratio euidens. Clientibus onus militia adncxn non eſt. Vaſallorum conditio hec eſt, vt
cm delectus edicitur, in militiam eant, vel vicarium mittant, vel certum cenſum domini crario inferant, quo Heribannum, ſiue Heri-
bannum dicitur, à Germanorum antiqua voce Here, qua ſignificatur exercitus, quſenſ & Ieriſſit dixerut, l.15. Langob de exercit.
l.17. de eo, qui alij anteſt deſertionem exercitus. Theodulphus in Chronicis, D l’ipinum regem in exercitu derelinquens & id quod
Ihediſca lingua HIriſſit dicitur. Idem Hermannus Comes lil de ouigine Francorn Heribanni quantitaten definiuit t’arolus legum
Langobardarum lib.; Fridericus pro ea portionem certam reditus fedi, infr. lil 5. annum eſt generale nomen, que ſign iſiratur edictum,
ſiue citatio. Heribannum ſpeciale, citatio nempe ad delectun. Vtroque nomine ſenicatur etiam pœna tdicto nen obtemperantis. Igitur
Heribannum non tantum edicto delectus eſt, ſeil ctiam poena non reſpondentis ad delcctum, quam & Heriſchuldam Ciermani vocant,
Auentino teſte. Sed, vt alias etiam differentius iuter clientes, & vaſellos excquamur, clientes pradia ſua pleno iu re peſſident, vaſalli pra-
dia feudalia vſusfructus tantum iure perpetui, vel temporarij, proprietus eſt orrinorum, à quibus pradia acceperunt beneſir ij iure, vſum-
fructum dicimus cum berto lib y. quod interpres viile dominiu vecant, prepterea quo vaſallus rei in feudum atæ veilem, non dire-
ciam vindicationem habet: vt infr.2.tit.8.S.. que tamen ratia vtile doinium non inducit, & verior eſt Ceurari ſentevtia lii . titul.
de alie patr.feudi nullum eſſe vtile deminium. Clientes dalant ſe in fide patronorum, & ub eis ferebant ſportulas, vel cœnam rectam-
Vaſali vel vltro fidem ſuam nobis offerunt ceſſa proprietate ’onoru ſuortiie, vel nos collatis in eos pradiis nostris, fidenteeorn eortim eligimius,
& ſequimur ſportulas, vel cœnas à nobis non ſennt niſi qui fet lins, qui dicitur de camera, vel cauena, quod fere non eſt ſeu lun, biinent.
his ſportulus damus, qua Soldata dieuntur, lib.a titt. à Calloruem iermanorum antiqua voce Sold. nam & Ceſar ipſe ſeribit Gal-
ls eſſe deuotos, quos illi Solltrrios appellant, quoruin, inquit lc eſt conlitio,t omnilus in via connmolis vn cum i’is ſritintur,quo-
rum ſe amicitie dederint ſi quid is per vim accilat, aut eune ceſium vnà ſerant, aut ſibi morte conſeint. ioertus in Supple-
mento Sigiberti. Sumpſit Henricus rex pecunias le feudo vniuſuiuſque lorica Capitales Barones ſerum dixit. Soldario vero nmlites in-
numeros. Otho . cap. 31. Hoſpites, quos nunc Solidarios dicimus, Radeuicus 3. cap. 10. VE larcitione pecunia milites, qui ſolidari
octur,
T