Modus: Prace z historii sztuki (3.2002)

MODUS

Prace z historii sztuki
III (2002)

Klementyna Ochniak

Madonna Teofila Lenartowicza w Wieliczce

Obecny kościół pw. św. Klemensa w Wieliczce powstał w latach 1804
-1816, na miejscu dawnej gotyckiej fary Wieliczki, rozebranej w 1786 r.
wskutek szkód górniczych i wstrząsów podziemnych1. W jego wnętrzu
można odnaleźć elementy wyposażenia dawnej świątyni, lecz przeważają
obiekty dziewiętnastowieczne, wprowadzane w czasie urządzania i upięk-
szania kościoła, min. w latach 1881-1885.

Niedawne badania prowadzone przez pracowników Muzeum Zup Kra-
kowskich w Wieliczce przyczyniły się do ustalenia historii kościoła i odno-
towały szereg związanych z nim, interesujących obrazów, rzeźb i innych
dzieł, które pozostawały dotychczas nieznane w literaturze przedmiotu.
Niewątpliwie warte większej uwagi jest mało znane dzieło Teofila Lenar-
towicza Madonna, uważane za zaginione przez badaczy zajmujących się
twórczością tego jednego z wybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX w.

Półplastyczne przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem (il. 1), wy-
konane przez T. Lenartowicza, jest zawieszone na filarze międzynawo-
wym, naprzeciw ambony w kościele św. Klemensa w Wieliczce. Płasko-
rzeźba o wymiarach 130x82 cm jest wprawiona w snycerskie obramienie
w formie aediculi, a napis w dolnej części obramienia informuje o autor-
stwie T. Lenartowicza i fundacji Heleny Małachowskiej . Dzieło wykona-

1 Niniejszy tekst jest odrębnie zredagowanym fragmentem większego opracowania, poświę-
conego architekturze i wyposażeniu kościoła św. Klemensa w Wieliczce. Zob. E. Kalwajtys,
K. Ochniak, Kościół pw. św. Klemensa w Wieliczce, „Studia i Materiały do Dziejów Zup Sol-
nych w Polsce" 21, 2001, s. 29-114.

2 Helena Małachowska - niezamężna córka Jana Nepomucena Małachowskiego i Rozalii ze
Świdzińskich. Zob. A. Zahorski, Małachowski Jan Nepomucen, w: Polski Słownik Biograficz-
ny, t. 19, 1974, s. 404.

27