DOI Artikel:
Hintzen, Johanna D.: De noord-nederlandsche grisailles en de "Meister der Liebesgärten"
DOI Artikel:Byvanck, Alexander W.: Noord-Nederlandsche miniaturen, [4]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19959#0194
MEISTER DER LIEBESGARTEN”.
183
stemmen. Ook is hier de stal niet aangegeven, zoodat de verhouding tot de ruimte
een geheel andere wordt '). Noord-Nederlandsch is deze teekening zeker; hiervoor
pleit de uitdrukking der gezichten, het sterk geaccentueerde loodrecht in de figuur
van den koning met den hoed in de hand, ook de oversnijding van de Jozef-figuur.
Andere teekeningen, die hiermede te vergelijken zijn, heb ik niet gevonden, niet
tenminste in het Prentenkabinet, of in de verschillende publicaties van Duitsche
musea en kabinetten, van de Albertina, van het Louvre of van de Vasari-Society.
Volledigheidshalve wil ik nog twee Nederlandsche hss. met grisailles vermelden,
die echter alleen technisch met onze groep in verband staan en ook pas later ver-
vaardigd zijn: Leiden Univ. Bibl. Letterk. 289, en Oxford Bodl. Libr. 3083, de
randversiering in dit laatste hs. is echter Engelsch 2). (c. f. Byvanck en Hoogewerff.
Noord-Nederlandsche Miniaturen, pl. 15, 16, 37 en 38). Zie afb. 5.
Recapituleerende kom ik dus tot de volgende conclusie: Alle handschriften
van deze groep gaan terug op een zelfde voorbeeld; zij hebben alle dit voorbeeld
nauwkeurig gecopieerd, en alles wat het gaf onveranderd overgenomen. Zoo zijn de
gravures van den „Meister der Liebesgarten”, en de grisailles in het Victoria and
Albert Museum en van het Museum Plantijn dan ook volkomen gelijk aan het
origineel. Dit origineel kennen wij niet, want de gravures zijn zeker copiën, maar
niet gecopieerd naar een der bekende hss., daarop wijzen de copiefouten. De miniatoren
van de andere hss. dezer groep hebben vaak kleine toevoegingen of verfraaiingen
aangebracht, die echter aan het geheel niet veel veranderen. Stilistisch zijn zij over
het algemeen vrij veel beter, dan de drie eerst genoemde boekjes, maar ook hun
waarde is zeer verschillend.
J. D. HINTZEN.
NOORD-NEDERLANDSCHE MINIATUREN.
IV. Twee Misboeken uit Almkerk3).
Versierde misboeken uit de Middeleeuwen zijn ons slechts in een betrekkelijk
klein aantal bewaard gebleven. Er is dus alle reden om een oogenblik aandacht te
schenken aan twee misboeken uit het begin der 15de eeuw, die thans in de bibliotheken
der Groot-Seminarie’s van Warmond en van Haaren bij Oisterwijk worden bewaard.
') Zie Moes, Oude teekeningen van de Holl. en Vlaamsche school in het Rijksprentenkabinet
te Amsterdam. (1904) pl. 32.
2) Een volkomen gelijke randversiering van de zelfde hand heb ik gevonden in hs. 27 van
Yates Thompson; Horae, afkomstig van de familie de Grey of Blysworth, dat zeker in Engeland is
versierd. Zie reproductie in Illustrations from 100 Mss. in the library of H. Yates Thompson, illustrating
16 Mss. of English origin. (1914). pl. LXXI en LXXII.
3) Nr. III van deze onderzoekingen is verschenen in het Bulletin van den Nederlandschen
Oudheidkundigen Bond 2de S. XIII (1920), blz. 218 e. v.
183
stemmen. Ook is hier de stal niet aangegeven, zoodat de verhouding tot de ruimte
een geheel andere wordt '). Noord-Nederlandsch is deze teekening zeker; hiervoor
pleit de uitdrukking der gezichten, het sterk geaccentueerde loodrecht in de figuur
van den koning met den hoed in de hand, ook de oversnijding van de Jozef-figuur.
Andere teekeningen, die hiermede te vergelijken zijn, heb ik niet gevonden, niet
tenminste in het Prentenkabinet, of in de verschillende publicaties van Duitsche
musea en kabinetten, van de Albertina, van het Louvre of van de Vasari-Society.
Volledigheidshalve wil ik nog twee Nederlandsche hss. met grisailles vermelden,
die echter alleen technisch met onze groep in verband staan en ook pas later ver-
vaardigd zijn: Leiden Univ. Bibl. Letterk. 289, en Oxford Bodl. Libr. 3083, de
randversiering in dit laatste hs. is echter Engelsch 2). (c. f. Byvanck en Hoogewerff.
Noord-Nederlandsche Miniaturen, pl. 15, 16, 37 en 38). Zie afb. 5.
Recapituleerende kom ik dus tot de volgende conclusie: Alle handschriften
van deze groep gaan terug op een zelfde voorbeeld; zij hebben alle dit voorbeeld
nauwkeurig gecopieerd, en alles wat het gaf onveranderd overgenomen. Zoo zijn de
gravures van den „Meister der Liebesgarten”, en de grisailles in het Victoria and
Albert Museum en van het Museum Plantijn dan ook volkomen gelijk aan het
origineel. Dit origineel kennen wij niet, want de gravures zijn zeker copiën, maar
niet gecopieerd naar een der bekende hss., daarop wijzen de copiefouten. De miniatoren
van de andere hss. dezer groep hebben vaak kleine toevoegingen of verfraaiingen
aangebracht, die echter aan het geheel niet veel veranderen. Stilistisch zijn zij over
het algemeen vrij veel beter, dan de drie eerst genoemde boekjes, maar ook hun
waarde is zeer verschillend.
J. D. HINTZEN.
NOORD-NEDERLANDSCHE MINIATUREN.
IV. Twee Misboeken uit Almkerk3).
Versierde misboeken uit de Middeleeuwen zijn ons slechts in een betrekkelijk
klein aantal bewaard gebleven. Er is dus alle reden om een oogenblik aandacht te
schenken aan twee misboeken uit het begin der 15de eeuw, die thans in de bibliotheken
der Groot-Seminarie’s van Warmond en van Haaren bij Oisterwijk worden bewaard.
') Zie Moes, Oude teekeningen van de Holl. en Vlaamsche school in het Rijksprentenkabinet
te Amsterdam. (1904) pl. 32.
2) Een volkomen gelijke randversiering van de zelfde hand heb ik gevonden in hs. 27 van
Yates Thompson; Horae, afkomstig van de familie de Grey of Blysworth, dat zeker in Engeland is
versierd. Zie reproductie in Illustrations from 100 Mss. in the library of H. Yates Thompson, illustrating
16 Mss. of English origin. (1914). pl. LXXI en LXXII.
3) Nr. III van deze onderzoekingen is verschenen in het Bulletin van den Nederlandschen
Oudheidkundigen Bond 2de S. XIII (1920), blz. 218 e. v.