DOI Artikel:
Paszkiewicz, Mieczysław: Tematyka polska w twórczości Stefano della Belli, Część II
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.12455#0059
Rocznik Historii Szluki. t. XV. 19X5
PL ISSN 0080-3472
MIECZYSŁAW PASZKIEWICZ
TEMATYKA POLSKA W TWÓRCZOŚCI STEFANO DELLA BELLI*
CZĘŚĆ II
VI. POSELSTWO POLSKIE DO PARYŻA W 1645 ROKU
a. Tło historyczne
Od samego początku panowania Władysława IV (1595-1648. król polski od 1632) ważną rolę
w polityce odgrywały jego plany małżeńskie. Łączyły się one z projektami przymierzy, z zawiłym
przebiegiem polityki międzynarodowej w Europie. Już w 1635 r. istniały projekty ślubu Władysława
z Ludwiką-Marią Gonzaga, księżniczką de Nevers (1611-1667) 'H Była ona córką Karola księcia
Mantui i Monferrat oraz Katarzyny de Lorraine. Gonzagowie, włosko-francuska rodzina, chlubili się
pochodzeniem od cesarzy bizantyjskich. Od XI wieku ród ten wydawał władców, wodzów, kardy-
nałów. Pod koniec wieku XVI wydał też świętego: Ludwika Gonzagę T. J.
Małżeństwo króla polskiego z francuską księżniczką miało przypieczętować przymierze polsko-
-francuskie wciągając Polskę w wojnę z Cesarstwem, co otwierało widoki na odzyskanie Śląska.
Król jednak nie chcąc rezygnować ze swych pretensji do tronu szwedzkiego, a także ryzy-
kować sojuszu niemiecko-rosyjskiego przeciw Polsce, a równocześnie doceniając przyjaźń i pomoc
Austrii wobec niebezpieczeństwa tureckiego, zdecydował się w ^1637 r. na małżeństwo z Cecylią
Renatą, córką cesarza Ferdynynda II i Marii Anny księżniczki bawarskiej. Cesarz obiecał dopoma-
gać swemu zięciowi przeciw Szwecji, z którą właśnie toczył wojnę, oraz odstąpić jemu i jego
potomkom część Śląska, tj. dwa„ księstwa: raciborskie i opolskie. Po śmierci Ferdynanda II
w 1637 r. syn jego i następca, a brat Cecylii Renaty, Ferdynand III nie dotrzymał przyrzeczenia
danego przez ojca, ale Władysław IV przymierza z Austrią nie zerwał i w toczącej się wojnie za-
chował dla cesarstwa przychylną neutralność.
Jednak po śmierci Cecylii Renaty 23 marca 1644 r. (w wyniku nieszczęśliwego porodu) król
postanowił urzeczywistnić dawne projekty i wszczął rokowania. Do Ludwiki Marii, do Nevers,
wysłany został Jan Zawadzki, a w Warszawie prowadzono rozmowy z przedstawicielem Francji,
hrabią d'Avaux. Następnie wyjechał do Francji nowy poseł, wojewoda pomorski Gerard Denhoff.
Ten sprawę doprowadził szczęśliwie do końca i podpisał w Fontainebleau 26 września 1645 r. kon-
trakt ślubny 165.
Z końcem sierpnia wyruszyło do Paryża uroczyste poselstwo prowadzone przez dwóch senatorów:
wojewodę poznańskiego Krzysztofa Opalińskiego i jego krewnego — Wacława Leszczyńskiego, wtedy
biskupa warmińskiego, a później arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa. Wojewoda miał w imieniu
króla poślubić Marię Ludwikę, a biskup uroczystości zaślubin dokonać.
* Część I niniejszej rozprawy ukazała się w t. XIV ..Rocznika Historii Sztuki". Wrocław 1984. s. 187-261.
ш Z. Libiszowska, Ludwika Maria, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVIII, z. 76, Kraków 1973. Tam bibliografia.
I6? Istnieją akwaforty Abrahama Bosse, przedstawiające zawieranie kontraktu i bankiet, który potem nastąpił.
PL ISSN 0080-3472
MIECZYSŁAW PASZKIEWICZ
TEMATYKA POLSKA W TWÓRCZOŚCI STEFANO DELLA BELLI*
CZĘŚĆ II
VI. POSELSTWO POLSKIE DO PARYŻA W 1645 ROKU
a. Tło historyczne
Od samego początku panowania Władysława IV (1595-1648. król polski od 1632) ważną rolę
w polityce odgrywały jego plany małżeńskie. Łączyły się one z projektami przymierzy, z zawiłym
przebiegiem polityki międzynarodowej w Europie. Już w 1635 r. istniały projekty ślubu Władysława
z Ludwiką-Marią Gonzaga, księżniczką de Nevers (1611-1667) 'H Była ona córką Karola księcia
Mantui i Monferrat oraz Katarzyny de Lorraine. Gonzagowie, włosko-francuska rodzina, chlubili się
pochodzeniem od cesarzy bizantyjskich. Od XI wieku ród ten wydawał władców, wodzów, kardy-
nałów. Pod koniec wieku XVI wydał też świętego: Ludwika Gonzagę T. J.
Małżeństwo króla polskiego z francuską księżniczką miało przypieczętować przymierze polsko-
-francuskie wciągając Polskę w wojnę z Cesarstwem, co otwierało widoki na odzyskanie Śląska.
Król jednak nie chcąc rezygnować ze swych pretensji do tronu szwedzkiego, a także ryzy-
kować sojuszu niemiecko-rosyjskiego przeciw Polsce, a równocześnie doceniając przyjaźń i pomoc
Austrii wobec niebezpieczeństwa tureckiego, zdecydował się w ^1637 r. na małżeństwo z Cecylią
Renatą, córką cesarza Ferdynynda II i Marii Anny księżniczki bawarskiej. Cesarz obiecał dopoma-
gać swemu zięciowi przeciw Szwecji, z którą właśnie toczył wojnę, oraz odstąpić jemu i jego
potomkom część Śląska, tj. dwa„ księstwa: raciborskie i opolskie. Po śmierci Ferdynanda II
w 1637 r. syn jego i następca, a brat Cecylii Renaty, Ferdynand III nie dotrzymał przyrzeczenia
danego przez ojca, ale Władysław IV przymierza z Austrią nie zerwał i w toczącej się wojnie za-
chował dla cesarstwa przychylną neutralność.
Jednak po śmierci Cecylii Renaty 23 marca 1644 r. (w wyniku nieszczęśliwego porodu) król
postanowił urzeczywistnić dawne projekty i wszczął rokowania. Do Ludwiki Marii, do Nevers,
wysłany został Jan Zawadzki, a w Warszawie prowadzono rozmowy z przedstawicielem Francji,
hrabią d'Avaux. Następnie wyjechał do Francji nowy poseł, wojewoda pomorski Gerard Denhoff.
Ten sprawę doprowadził szczęśliwie do końca i podpisał w Fontainebleau 26 września 1645 r. kon-
trakt ślubny 165.
Z końcem sierpnia wyruszyło do Paryża uroczyste poselstwo prowadzone przez dwóch senatorów:
wojewodę poznańskiego Krzysztofa Opalińskiego i jego krewnego — Wacława Leszczyńskiego, wtedy
biskupa warmińskiego, a później arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa. Wojewoda miał w imieniu
króla poślubić Marię Ludwikę, a biskup uroczystości zaślubin dokonać.
* Część I niniejszej rozprawy ukazała się w t. XIV ..Rocznika Historii Sztuki". Wrocław 1984. s. 187-261.
ш Z. Libiszowska, Ludwika Maria, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XVIII, z. 76, Kraków 1973. Tam bibliografia.
I6? Istnieją akwaforty Abrahama Bosse, przedstawiające zawieranie kontraktu i bankiet, który potem nastąpił.