DOI Artikel:
Kowalczyk, Jerzy: Świątynie i klasztory późnobarokowe w archidiecezji lwowskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0208
ŚWIĄTYNIE I KLASZTORY PÓŹNOBAROKOWE W ARCHIDIECEZJI LWOWSKIEJ
207
36. Mikulińce, kościół misjonarzy, 1761-1779, architekt 37. Mikulińce, kościół misjonarzy, 1761-1779, architekt August
August Moszyński, rzut poziomy. Pomiar w zbiorach IS PAN Moszyński, widok na prezbiterium. Fot. A. Bochnak, 1925,
neg. IS PAN
KOŚCIOŁY NA PLANIE KRZYŻA ŁACIŃSKIEGO
Wznoszono je zarówno jako jednonawowe, jak też trój nawowe. Ten układ, znamienny dla świątyń
w okresie kontrreformacji, ustępował na obszarze archidiecezji w XVIII w. pod względem liczebności za-
łożeniom na planie zbliżonym do krzyża greckiego. Pierwszą okazałą świątynią trójnawową z transeptem
stał się kościół trynitarzy Świętej Trójcy we Lwowie, wybudowany w latach 1703-1731 (z przerwą 1705-
-1710 z powodu wojny północnej)226. Szeroki i wysoki transept, nakryty niegdyś kopułą, choć nie tak wy-
soką jak obecna227, utrzymano w linii korpusu (il. 38-39). W długim, czteroprzęsłowym korpusie nawowym,
między filarami ze zdwojonymi pilastrami korynckimi, pod potężnym belkowaniem opasującym wnętrze,
zostały wpisane dołem arkady kaplic, a górą - empory. Układ przestrzenny wywodzi się ze świątyń jezu-
ickich. Wystarczy przypomnieć kościół jezuicki z transeptem i emporami w Nieświeżu (1587-1593, archi-
tekt Gian Maria Bernardom). Empory wprowadził architekt Jacopo Briano we lwowskim kościele jezuitów
(1620-1636). Są też analogie typologiczne z kościołem jezuitów Świętego Kazimierza w Wilnie - usytu-
owanie transeptu i dwu wieżowa fasada (1604-1616). Trudno określić, jakie zmiany w kościele trynitarzy
wprowadził Bernard Meretyn w czasie odbudowy po pożarze w 1748 r.228 Na pewno przebudował chór
muzyczny, który ukształtował w rzucie na linii dwustronnie esowatej.
226 Brzezina 1996, s. 194-198.
227 Gdy w połowie XIX w. kościół przekazano grekokatolikom, kopuła została podwyższona w latach 1875-1898 przez
architekta Sylwestra Hawryszkiewicza (Lviv 1999, s. 44).
228 Ibidem, s. 196. Działania Meretyna mogły dotyczyć budowy klasztoru.
207
36. Mikulińce, kościół misjonarzy, 1761-1779, architekt 37. Mikulińce, kościół misjonarzy, 1761-1779, architekt August
August Moszyński, rzut poziomy. Pomiar w zbiorach IS PAN Moszyński, widok na prezbiterium. Fot. A. Bochnak, 1925,
neg. IS PAN
KOŚCIOŁY NA PLANIE KRZYŻA ŁACIŃSKIEGO
Wznoszono je zarówno jako jednonawowe, jak też trój nawowe. Ten układ, znamienny dla świątyń
w okresie kontrreformacji, ustępował na obszarze archidiecezji w XVIII w. pod względem liczebności za-
łożeniom na planie zbliżonym do krzyża greckiego. Pierwszą okazałą świątynią trójnawową z transeptem
stał się kościół trynitarzy Świętej Trójcy we Lwowie, wybudowany w latach 1703-1731 (z przerwą 1705-
-1710 z powodu wojny północnej)226. Szeroki i wysoki transept, nakryty niegdyś kopułą, choć nie tak wy-
soką jak obecna227, utrzymano w linii korpusu (il. 38-39). W długim, czteroprzęsłowym korpusie nawowym,
między filarami ze zdwojonymi pilastrami korynckimi, pod potężnym belkowaniem opasującym wnętrze,
zostały wpisane dołem arkady kaplic, a górą - empory. Układ przestrzenny wywodzi się ze świątyń jezu-
ickich. Wystarczy przypomnieć kościół jezuicki z transeptem i emporami w Nieświeżu (1587-1593, archi-
tekt Gian Maria Bernardom). Empory wprowadził architekt Jacopo Briano we lwowskim kościele jezuitów
(1620-1636). Są też analogie typologiczne z kościołem jezuitów Świętego Kazimierza w Wilnie - usytu-
owanie transeptu i dwu wieżowa fasada (1604-1616). Trudno określić, jakie zmiany w kościele trynitarzy
wprowadził Bernard Meretyn w czasie odbudowy po pożarze w 1748 r.228 Na pewno przebudował chór
muzyczny, który ukształtował w rzucie na linii dwustronnie esowatej.
226 Brzezina 1996, s. 194-198.
227 Gdy w połowie XIX w. kościół przekazano grekokatolikom, kopuła została podwyższona w latach 1875-1898 przez
architekta Sylwestra Hawryszkiewicza (Lviv 1999, s. 44).
228 Ibidem, s. 196. Działania Meretyna mogły dotyczyć budowy klasztoru.