DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2182#0099
ARCHITKCTVKA
"t ι β e r: Ϊ si R Τ I V s.
.. ..:, .„ι..ι, ;
. , .1'.
JElphicvs Apollo, Socratcm omnium sapicntiisimum. sres ejje UrchitesturU
partes oHenfitm estsitpra,inter quas pr&cipuum locum tenebat <edisicatio,cuius una ratio,
publicis,alterapriwttisoperibusaccommodaridissumess.Tublicorum opernmdistribu-
tiones tripartitas ejfe decUrauimus,Desensionis, B^eligionis, & Opportunitatis. Jibsoltt-,
ta ess eat qua desensionemjpestabat ;supersmt reliqua, acea. primurn, qua religiom dica?
ta esl, in qua tantumprx nsteris rebus prxjlaredebet j[rcbite£iiuis, ingeniirni,naturat
indussria,&solertia, quantum res diuirui hurmmis.Vbi enim qu&fo cornmensus, ordinatio, decor, eiirythnaa.»
dissributio ,disj>osttio ma.gisspe£iabitur,qtiam insacris xdibus i vbi manm, ubi mentetn nobiliusexercebi-
mus ,qu£m in numinum cultu ? in qm reanimum diumitatis participemsittigare meliw erit, quam in diui-
io nisrebus?Egregiumsanimunusaggredimur,quod(utomnibusdatumeSlperseqm)itaprosticiendumesi,
quam retfc Vitrmim optarit homimm pessora senessrata ejje,ut intus quicquid ejsetboni, vel malisorh con
spiceretnr.Cedemenimuirtuti,&fciemiasortuna,&gratia,petidantitemodesiia.Cederet ueritatiassen*
tatio. <Arbitror egosuauem,&uerum^4rcbite[iurxgussum Vitrmium babuijje,.cum b&c diceret. T^am πά-
το arderedesideriouidetur,utuirtutisptdcbritudooculiscerneretur. QuareaccedebatSocratissintenti*,
uirivel^pollmisteHimoniosapientssimhquioccdtosanimifa
obseruatione dignmnpMo, qaodsmgutis uoluminibm prxpqsitaprodmia sint α Vitruuio;tutm cwn prooe-
mvjssxpetwgis anirnumadhibeamw(recentes enim,necsiitigati expeilamus quidproponendimsit )memo-
randa,& obseruanda maxime in proamijspnecepta traduntur.quod & insuperioribuspradiximus aduerten•
dum. Optat igititr Vitruuim, posiquarn aliui naturjeplacuit, monetq;, vt curemus, siudeamnsq; artisprx-
3 b slantia, quod occultum esi in nobispalam educere. jirtis igitur uis in rationeposita esi'. ratio in re i quxsi-
snisicat,qu£ hem ratiociuatio ,sorma, habitusq; nominatur. Fniuersa uero «trchiteilur&sormasex iliirr&
us conssat, de quibus primo libro cap. 5. disseruimus, quodsi quis melins introspicere cupiat, qusratq; dk
lucidiits,& expeditms ea α nobis tradiyis primitmse aprooemio expediat, dein mecUm ueritatem ftudioseper-
quirat,legatq;qutejkmmislaboribus, &cogitationibuscomparaui,quod st iriijsse se iuuari sentiat,qutt
summopere conquirenda sitnt,Deoprimumgratiasagat,moxprincipiismeismmxui qmratidteriOraripro•*
seSimh expamis enim,paucisq; magHa,&multa consequijacile cognosctf.
jjElphι cv$. Apollo Socratem omnium sapientissimum Pythis rciponsis est profcssak
Jsautemmemoraturprudenter,doctissimeq; dixisse>oportuisse hominampcstora fc^
nestrata> & aperta e(le,uti non occukos haberent sensus,sed patcntesad considerandum;
Vtinatn uero rcrum natura sentcntiam cius secuta, explicata > & apparentia ca constitnis-
set.ss enim ita fuiilec, non solutn laudes, aut uitia animorum ad manum aspicerentur, sed criam disci-r
plinarum scicntix sub oculorum consideratione subie&a;» non incerris iudicijs probarcntur, sed & do
dis & scientibus authoricas egrcgia,& stabi lis adderetur. Igitur quoniam ha:c non ita,sed uti natu*
rarerumuoluitjsuntconstituta.nonesficitur', ut possint homincs obscuradssub pe&oribus inge»
nijs, sciemiasartificiorum penituslatentes, quemadmodum siQt.iudicare. Ipsiautetnarufiecs.ctiam
iipolliceantursuam prudentiam, sinonpccuniasintcopiosi,seuuctustateofficinaTamhabuerintnoV
5° titiam,aut etiamgratia,& forcnsieloqucntia nonfuerintpra:diti,proindustrixstudiorumauthoriy
tates non poiTunt habcre, ut cis, quod profirentur icire, id credatur. Maxime autcm id animaducrte-
xe possumus abantiquis statuariis, & pidoribus, quod cx his,qui dignitatis notas,& commendacio-
nis gratiam habucrunt, setcrna memoria ad posteritatetn iiint permancntes, uti Myrun, Polyclctusi
Phydias,Lysippus, cxteriqj.quinobilicatemexartcsunc consccuti. Namq; ut ciuitatibus magnis,
aat Regibus,aut ciuibusnobilibus operafccerunt,itaidsiintadepti. Atqui nonminore studio,&
ingcnio/olertiaq; fuerunt, ignobilibus,& humili fortuna ciuibus non minus egregie perfcsia fccersit
opera,nullam memoriamsuntassecuti ,quodhi non abindustria,nequeartissoIcrtia, scdafclicita-
tc fucrunt deserti,ut Hellas Athcnicnsis, Chion Corinthius,Myagru$ Phocxus, Pharax Ephesius.Bc-
das Byzantius, etiamq; alij' plures. Non minus itcm pi&ores, ut Aristomencs Thasius, Polyclcs
•e Atramitenusj-Nicomachus,caKeriq; quosneque industria»ncque artisstudium,ncque sokrtia defe»
ν . , cit,sed
"t ι β e r: Ϊ si R Τ I V s.
.. ..:, .„ι..ι, ;
. , .1'.
JElphicvs Apollo, Socratcm omnium sapicntiisimum. sres ejje UrchitesturU
partes oHenfitm estsitpra,inter quas pr&cipuum locum tenebat <edisicatio,cuius una ratio,
publicis,alterapriwttisoperibusaccommodaridissumess.Tublicorum opernmdistribu-
tiones tripartitas ejfe decUrauimus,Desensionis, B^eligionis, & Opportunitatis. Jibsoltt-,
ta ess eat qua desensionemjpestabat ;supersmt reliqua, acea. primurn, qua religiom dica?
ta esl, in qua tantumprx nsteris rebus prxjlaredebet j[rcbite£iiuis, ingeniirni,naturat
indussria,&solertia, quantum res diuirui hurmmis.Vbi enim qu&fo cornmensus, ordinatio, decor, eiirythnaa.»
dissributio ,disj>osttio ma.gisspe£iabitur,qtiam insacris xdibus i vbi manm, ubi mentetn nobiliusexercebi-
mus ,qu£m in numinum cultu ? in qm reanimum diumitatis participemsittigare meliw erit, quam in diui-
io nisrebus?Egregiumsanimunusaggredimur,quod(utomnibusdatumeSlperseqm)itaprosticiendumesi,
quam retfc Vitrmim optarit homimm pessora senessrata ejje,ut intus quicquid ejsetboni, vel malisorh con
spiceretnr.Cedemenimuirtuti,&fciemiasortuna,&gratia,petidantitemodesiia.Cederet ueritatiassen*
tatio. <Arbitror egosuauem,&uerum^4rcbite[iurxgussum Vitrmium babuijje,.cum b&c diceret. T^am πά-
το arderedesideriouidetur,utuirtutisptdcbritudooculiscerneretur. QuareaccedebatSocratissintenti*,
uirivel^pollmisteHimoniosapientssimhquioccdtosanimifa
obseruatione dignmnpMo, qaodsmgutis uoluminibm prxpqsitaprodmia sint α Vitruuio;tutm cwn prooe-
mvjssxpetwgis anirnumadhibeamw(recentes enim,necsiitigati expeilamus quidproponendimsit )memo-
randa,& obseruanda maxime in proamijspnecepta traduntur.quod & insuperioribuspradiximus aduerten•
dum. Optat igititr Vitruuim, posiquarn aliui naturjeplacuit, monetq;, vt curemus, siudeamnsq; artisprx-
3 b slantia, quod occultum esi in nobispalam educere. jirtis igitur uis in rationeposita esi'. ratio in re i quxsi-
snisicat,qu£ hem ratiociuatio ,sorma, habitusq; nominatur. Fniuersa uero «trchiteilur&sormasex iliirr&
us conssat, de quibus primo libro cap. 5. disseruimus, quodsi quis melins introspicere cupiat, qusratq; dk
lucidiits,& expeditms ea α nobis tradiyis primitmse aprooemio expediat, dein mecUm ueritatem ftudioseper-
quirat,legatq;qutejkmmislaboribus, &cogitationibuscomparaui,quod st iriijsse se iuuari sentiat,qutt
summopere conquirenda sitnt,Deoprimumgratiasagat,moxprincipiismeismmxui qmratidteriOraripro•*
seSimh expamis enim,paucisq; magHa,&multa consequijacile cognosctf.
jjElphι cv$. Apollo Socratem omnium sapientissimum Pythis rciponsis est profcssak
Jsautemmemoraturprudenter,doctissimeq; dixisse>oportuisse hominampcstora fc^
nestrata> & aperta e(le,uti non occukos haberent sensus,sed patcntesad considerandum;
Vtinatn uero rcrum natura sentcntiam cius secuta, explicata > & apparentia ca constitnis-
set.ss enim ita fuiilec, non solutn laudes, aut uitia animorum ad manum aspicerentur, sed criam disci-r
plinarum scicntix sub oculorum consideratione subie&a;» non incerris iudicijs probarcntur, sed & do
dis & scientibus authoricas egrcgia,& stabi lis adderetur. Igitur quoniam ha:c non ita,sed uti natu*
rarerumuoluitjsuntconstituta.nonesficitur', ut possint homincs obscuradssub pe&oribus inge»
nijs, sciemiasartificiorum penituslatentes, quemadmodum siQt.iudicare. Ipsiautetnarufiecs.ctiam
iipolliceantursuam prudentiam, sinonpccuniasintcopiosi,seuuctustateofficinaTamhabuerintnoV
5° titiam,aut etiamgratia,& forcnsieloqucntia nonfuerintpra:diti,proindustrixstudiorumauthoriy
tates non poiTunt habcre, ut cis, quod profirentur icire, id credatur. Maxime autcm id animaducrte-
xe possumus abantiquis statuariis, & pidoribus, quod cx his,qui dignitatis notas,& commendacio-
nis gratiam habucrunt, setcrna memoria ad posteritatetn iiint permancntes, uti Myrun, Polyclctusi
Phydias,Lysippus, cxteriqj.quinobilicatemexartcsunc consccuti. Namq; ut ciuitatibus magnis,
aat Regibus,aut ciuibusnobilibus operafccerunt,itaidsiintadepti. Atqui nonminore studio,&
ingcnio/olertiaq; fuerunt, ignobilibus,& humili fortuna ciuibus non minus egregie perfcsia fccersit
opera,nullam memoriamsuntassecuti ,quodhi non abindustria,nequeartissoIcrtia, scdafclicita-
tc fucrunt deserti,ut Hellas Athcnicnsis, Chion Corinthius,Myagru$ Phocxus, Pharax Ephesius.Bc-
das Byzantius, etiamq; alij' plures. Non minus itcm pi&ores, ut Aristomencs Thasius, Polyclcs
•e Atramitenusj-Nicomachus,caKeriq; quosneque industria»ncque artisstudium,ncque sokrtia defe»
ν . , cit,sed