DOI Artikel:
Nierzwicka, Magdalena: Badania etnograficzne Borysa Malkina w świetle listów do Heleny Przestalskiej-Malkin: wyprawa do Indian Kofán
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0100
96
Magdalena Nierzwicka
Od tej pory Borys Malkin rozpoczął intensywne prace terenowe zlokali-
zowane głównie w Ameryce Południowej, gromadząc jednocześnie zbiory en-
tomologiczne i etnograficzne dla muzeów. W latach 1957-1994 przebadał po-
nad 40 grup tubylczych zamieszkujących tereny Brazylii, Kolumbii, Surinamu,
Ekwadoru, Peru, Boliwii, Paragwaju, Panamy, Chile i Argentyny. Do wielu ple-
mion powracał wielokrotnie, co pozwoliło mu na dogłębne ich rozpoznanie
i prześledzenie zmian kulturowych, jakim podlegały na przestrzeni lat.
W trakcie swego aktywnego i pracowitego życia Borys Malkin utrzymy-
wał ożywioną korespondencję z przyrodnikami i antropologami, a także z przy-
jaciółmi, których miał wielu w różnych zakątkach świata. Listy były obszerne
i zawierały ciekawe informacje na temat jego życia, podróży, badań antropolo-
gicznych oraz zoologicznych. Niektóre stały się prawdziwymi kronikami z poby-
tów u Indian, z prowadzonych prac, zbieranych dla muzeów eksponatów, opisów
przyrody, charakterystyki tubylców. Jest to zarazem wartościowe źródło do po-
znania zainteresowań Malkina, preferowanej literatury, wyznawanego światopo-
glądu. Bezsprzecznie cenne są listy wysyłane do Heleny Przestalskiej5, od 1972 r.
żony badacza, pochodzące z lat 1959-1994, pisane w okresach wieloletniej roz-
łąki, będąc jedyną formą komunikacji. Zachowało się ponad 800 listów prze-
chowywanych przez długie lata w zbiorach prywatnych Heleny Przestalskiej -
-Malkin6. Na ich podstawie odtworzyć można kalendarium życia antropologa.
Pisane na maszynie, często na cienkiej bibułce białego lub niebieskiego koloru,
zaopatrzone były w datę i nazwę miejsca, w którym powstawały. Koresponden-
cja powiększała się z roku na rok obfitując w wielostronne kroniki, w jakie prze-
istoczyły się na przełomie lat 60. i 70. Listy, sięgające czasem 20 stron, pisane
były przez Malkina podczas etnograficznych i przyrodniczych badań terenowych
prowadzonych w Ameryce Południowej bądź entomologicznych realizowanych
w innych zakątkach świata - w Maroku, Antylach Holenderskich czy Hiszpanii.
Wiele osób utrzymujących ożywioną korespondencję z Borysem Malki-
nem doceniała jej niezwykłą wartość, czego dowód znajdujemy w jednym z li-
stów wysłanych przez badacza do Heleny Przestalskiej-Malkin, w którym frag-
mencie napisał:
Mój ulubiony przyjaciel Donald Abbott (profesor biologii Morskiej Sta-
cji Oceanograficznej Uniwersytetu Stanfordzkiego w Pacific Grove) lży
5 Helenę Przestalską, lekarkę, poznał u swoich przyjaciół podczas pobytu w Polsce w 1959 r.
we Wrocławiu. Odtąd nawiązała się między nimi wieloletnia korespondencja. Helena Przestal-
ska w latach 60. przeprowadziła się do Warszawy, gdzie uzyskała stopień doktora nauk medycz-
nych. Borys Malkin po latach swych wędrówek na stałe osiadł w Warszawie w latach 90. XX w.,
mieszkając do śmierci (12 sierpnia 2009 r.) z żoną na Żoliborzu.
6 W 2009 r. przejętych do zbiorów archiwalnych przez Muzeum Etnograficzne w Krakowie.
Magdalena Nierzwicka
Od tej pory Borys Malkin rozpoczął intensywne prace terenowe zlokali-
zowane głównie w Ameryce Południowej, gromadząc jednocześnie zbiory en-
tomologiczne i etnograficzne dla muzeów. W latach 1957-1994 przebadał po-
nad 40 grup tubylczych zamieszkujących tereny Brazylii, Kolumbii, Surinamu,
Ekwadoru, Peru, Boliwii, Paragwaju, Panamy, Chile i Argentyny. Do wielu ple-
mion powracał wielokrotnie, co pozwoliło mu na dogłębne ich rozpoznanie
i prześledzenie zmian kulturowych, jakim podlegały na przestrzeni lat.
W trakcie swego aktywnego i pracowitego życia Borys Malkin utrzymy-
wał ożywioną korespondencję z przyrodnikami i antropologami, a także z przy-
jaciółmi, których miał wielu w różnych zakątkach świata. Listy były obszerne
i zawierały ciekawe informacje na temat jego życia, podróży, badań antropolo-
gicznych oraz zoologicznych. Niektóre stały się prawdziwymi kronikami z poby-
tów u Indian, z prowadzonych prac, zbieranych dla muzeów eksponatów, opisów
przyrody, charakterystyki tubylców. Jest to zarazem wartościowe źródło do po-
znania zainteresowań Malkina, preferowanej literatury, wyznawanego światopo-
glądu. Bezsprzecznie cenne są listy wysyłane do Heleny Przestalskiej5, od 1972 r.
żony badacza, pochodzące z lat 1959-1994, pisane w okresach wieloletniej roz-
łąki, będąc jedyną formą komunikacji. Zachowało się ponad 800 listów prze-
chowywanych przez długie lata w zbiorach prywatnych Heleny Przestalskiej -
-Malkin6. Na ich podstawie odtworzyć można kalendarium życia antropologa.
Pisane na maszynie, często na cienkiej bibułce białego lub niebieskiego koloru,
zaopatrzone były w datę i nazwę miejsca, w którym powstawały. Koresponden-
cja powiększała się z roku na rok obfitując w wielostronne kroniki, w jakie prze-
istoczyły się na przełomie lat 60. i 70. Listy, sięgające czasem 20 stron, pisane
były przez Malkina podczas etnograficznych i przyrodniczych badań terenowych
prowadzonych w Ameryce Południowej bądź entomologicznych realizowanych
w innych zakątkach świata - w Maroku, Antylach Holenderskich czy Hiszpanii.
Wiele osób utrzymujących ożywioną korespondencję z Borysem Malki-
nem doceniała jej niezwykłą wartość, czego dowód znajdujemy w jednym z li-
stów wysłanych przez badacza do Heleny Przestalskiej-Malkin, w którym frag-
mencie napisał:
Mój ulubiony przyjaciel Donald Abbott (profesor biologii Morskiej Sta-
cji Oceanograficznej Uniwersytetu Stanfordzkiego w Pacific Grove) lży
5 Helenę Przestalską, lekarkę, poznał u swoich przyjaciół podczas pobytu w Polsce w 1959 r.
we Wrocławiu. Odtąd nawiązała się między nimi wieloletnia korespondencja. Helena Przestal-
ska w latach 60. przeprowadziła się do Warszawy, gdzie uzyskała stopień doktora nauk medycz-
nych. Borys Malkin po latach swych wędrówek na stałe osiadł w Warszawie w latach 90. XX w.,
mieszkając do śmierci (12 sierpnia 2009 r.) z żoną na Żoliborzu.
6 W 2009 r. przejętych do zbiorów archiwalnych przez Muzeum Etnograficzne w Krakowie.