Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Sztuka Ameryki Łacińskiej 2011, nr 1

ISSN 2299-260X

Alegoria Eucharystii - wspólne wzory graficzne
w malarstwie XVII i XVIII w. w Polsce i Peru

Ewa Kubiak
(Katedra Historii Sztuki Uniwersytet Łódzki
Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata)

Ikonografia chrześcijańskiego świata w XVII i XVIII w. ma wiele cech
wspólnych, mimo ogromnych odległości dzielących poszczególne jego czę-
ści. Od Manili i Goa poprzez Europę (od Polski po Hiszpanię) aż do dalekiej
Ameryki Łacińskiej możemy odnalezieć bardzo podobne kompozycje malar-
skie. Było to związane z niezwykłą popularnością grafik, które jako ilustra-
cje zdobiły stronice książek, a także funkcjonowały jako luźne druki służące
do celów dewocyjnych. Ten bogaty materiał ikonograficzny był bardzo łatwy
w transporcie i służył artystom jako rodzaj wzornika. Malarze w odległych kra-
jach powtarzali te same kompozycje, zmieniając nieco stylistyczną interpreta-
cję i dostosowując obrazy do lokalnych gustów estetycznych. To właśnie dzięki
popularności grafik możemy w dziełach malarskich XVII i XVIII w. pochodzą-
cych z Polski i Wicekrólestwa Peru odnaleźć podobieństwa w tematach ikono-
graficznych. Wspomniane prace interpretować można w sposób zbliżony, po-
nieważ fragmenty obrazów albo nawet całe kompozycje są niemal identyczne.
Najbardziej interesujące wydają się związki ze sztuką niderlandzką.
W XVI, XVII i XVIII w. wzory niderlandzkie w całej Ameryce Łacińskiej
- a więc także w Wicekrólestwie Peru - były niezwykle popularne. Sytuacja ta
związana jest z kilkoma czynnikami. Pierwszym z nich była z pewnością po-
pularność, jaką od czasów Królów Katolickich cieszyło się malarstwo nider-