DOI Artikel:
Kubiak, Ewa: Alegoria Eucharystii - wspólne wzory graficzne w malarstwie XVII i XVIII w. w Polsce i Peru
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0239
Alegoria Eucharystii - wspólne wzory graficzne. ..
235
która toczyła się pomiędzy katolikami i protestantami. W obu przypadkach
używano czasami tych samych przedstawień.
Jak napisał Santiago Sebastián:
La gracia de Cristo llega a los fieles por medio de los cauces sacramenta-
les, que a raíz de la Contrarreforma fueron más divulgados por la Iglesia,
pues los reformados rechazaron algunos como la Penitencia83.
W kościołach Nowego Świata znalazły się przedstawienia siedmiu sakra-
mentów. Najbardziej znanym przykładem jest przedstawienie z kościoła Santa
Cruz w Tlaxcala w Meksyku, który powstał najprawdopodobniej według wło-
skiego wzoru graficznego, ryciny Bartłomieja Lulmusa z 1569 r. Osią kompo-
zycyjną jest przedstawienie Chrystusa na krzyżu-drzewie życia, którego ko-
nary przeradzają się w winorośl z sześcioma medalionami przedstawiającymi
sakramenty. Pień drzewa wyrasta z fontanny-chrzcielnicy, przed którą umiesz-
czona została scena chrztu - pierwszego sakramentu będącego źródłem ko-
lejnych84. Podobne przedstawienia odnajdujemy wśród szesnastowiecznych
polichromii konwentów meksykańskich, jak np. w klasztorze augustiańskim
w Meztitlán w stanie Hidalgo czy w kaplicy San Francisco Mazapa w stanie
Meksyk de México [ił. 10], Linda Báel Rubí charakteryzuje dokładnie te przed-
stawienia, podając liczne możliwe wzory graficzne, a motyw określa jako el
árbol sacramental - drzewo sakramentów85. W Polsce także możemy odna-
leźć przedstawienia graficzne ukazujące Ukrzyżowanego Chrystusa w otocze-
niu scen ukazujących sakramenty, mowa tu w katechizmie z 1568 r., wydanym
w Krakowie - Katechizm albo Nauka Wiary i pobożności chrześijańskiej, we-
dług uchwały s. Tridentskiego Concilium przez uczone i bogobojne ludzie ze-
brane i spisane ..., przez księdz Walentego Kuczborskiego..., z lać. Na polski
wyłożone. Lidia Kwiatkowska-Frejlich wspomina, że przedstawienia takie czę-
sto spotkać można w katolickich drukach polemicznych. Na ilustracji o sche-
macie identycznym jak grafiki włoskie i nowohiszpańskie przedstawienia ma-
larskie można odczytać napis biegnący na banderoli „wypływającej” z rany
Chrystusa: „Będą uzdrowione i będą żyć wszystkie rzeczy do których przyj-
dzie ta rzeka” (Ez 47, 9)86. Trzeba pamiętać, że w Polsce tego okresu bardzo
poważnie traktowano sprawę obrony sakramentów. Arianie odrzucali, jak wie-
my, sakramenty katolickie, Eucharystię przekształcając we wspólną wieczerzę,
a sakrament chrztu przyjmowali dopiero jako ludzie dorośli87. Michał Jano-
83 Sebastián 1992: 32-36.
84 Báez Rubí 2005: 306-317.
85 Báez Rubí 2005: 306-317.
86 Kwiatkowska-Frejlich 1998: 118-119.
87 Kwiatkowska-Frejlich 1998: 118.
235
która toczyła się pomiędzy katolikami i protestantami. W obu przypadkach
używano czasami tych samych przedstawień.
Jak napisał Santiago Sebastián:
La gracia de Cristo llega a los fieles por medio de los cauces sacramenta-
les, que a raíz de la Contrarreforma fueron más divulgados por la Iglesia,
pues los reformados rechazaron algunos como la Penitencia83.
W kościołach Nowego Świata znalazły się przedstawienia siedmiu sakra-
mentów. Najbardziej znanym przykładem jest przedstawienie z kościoła Santa
Cruz w Tlaxcala w Meksyku, który powstał najprawdopodobniej według wło-
skiego wzoru graficznego, ryciny Bartłomieja Lulmusa z 1569 r. Osią kompo-
zycyjną jest przedstawienie Chrystusa na krzyżu-drzewie życia, którego ko-
nary przeradzają się w winorośl z sześcioma medalionami przedstawiającymi
sakramenty. Pień drzewa wyrasta z fontanny-chrzcielnicy, przed którą umiesz-
czona została scena chrztu - pierwszego sakramentu będącego źródłem ko-
lejnych84. Podobne przedstawienia odnajdujemy wśród szesnastowiecznych
polichromii konwentów meksykańskich, jak np. w klasztorze augustiańskim
w Meztitlán w stanie Hidalgo czy w kaplicy San Francisco Mazapa w stanie
Meksyk de México [ił. 10], Linda Báel Rubí charakteryzuje dokładnie te przed-
stawienia, podając liczne możliwe wzory graficzne, a motyw określa jako el
árbol sacramental - drzewo sakramentów85. W Polsce także możemy odna-
leźć przedstawienia graficzne ukazujące Ukrzyżowanego Chrystusa w otocze-
niu scen ukazujących sakramenty, mowa tu w katechizmie z 1568 r., wydanym
w Krakowie - Katechizm albo Nauka Wiary i pobożności chrześijańskiej, we-
dług uchwały s. Tridentskiego Concilium przez uczone i bogobojne ludzie ze-
brane i spisane ..., przez księdz Walentego Kuczborskiego..., z lać. Na polski
wyłożone. Lidia Kwiatkowska-Frejlich wspomina, że przedstawienia takie czę-
sto spotkać można w katolickich drukach polemicznych. Na ilustracji o sche-
macie identycznym jak grafiki włoskie i nowohiszpańskie przedstawienia ma-
larskie można odczytać napis biegnący na banderoli „wypływającej” z rany
Chrystusa: „Będą uzdrowione i będą żyć wszystkie rzeczy do których przyj-
dzie ta rzeka” (Ez 47, 9)86. Trzeba pamiętać, że w Polsce tego okresu bardzo
poważnie traktowano sprawę obrony sakramentów. Arianie odrzucali, jak wie-
my, sakramenty katolickie, Eucharystię przekształcając we wspólną wieczerzę,
a sakrament chrztu przyjmowali dopiero jako ludzie dorośli87. Michał Jano-
83 Sebastián 1992: 32-36.
84 Báez Rubí 2005: 306-317.
85 Báez Rubí 2005: 306-317.
86 Kwiatkowska-Frejlich 1998: 118-119.
87 Kwiatkowska-Frejlich 1998: 118.