DOI Artikel:
Andrzejewska, Agata: Motywy pochodzenia europejskiego jako jeden z aspektów badań nad stylistyką mestizo w barokowej architekturze Wicekrólestwa Peru
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0277
Motywy pochodzenia europejskiego jako jeden z aspektów badań. ..
273
sto traciły one pierwotne znaczenie45. Gisbert podzieliła anioły według ubioru
oraz roli, jaką miały pełnić. Podział ten odnosi się głównie do malarstwa andyj-
skiego46.
„Anioły wojskowe”; niejednokrotnie pojawiają się z muszkietami i sztan-
darami, najczęściej spotykane w dziełach malarskich. Ich uzbrojenie wzorowa-
ne jest na oporządzeniu hiszpańskiej piechoty. Anioły w strojach rzymskich47
oraz chóry anielskie bazowały na podziale Dionizego Areopagity; w przed-
stawieniach plastycznych najwyżsi rangą aniołowie występują w spódnicach
oraz ze stylizowanymi rzymskimi napierśnikami48. Powyższa typologia została
przytoczona ze względu na pojawiające się w architekturze wyobrażenia anio-
łów z trzeciej grupy.
limar Luks natomiast ograniczył się w swojej klasyfikacji do omówienia
wspomnianych motywów występujących jedynie na fasadach kościołów. Na
pierwszy plan wysuwają się przedstawienia aniołów jako elementów dekora-
cyjnych. Następnie wymienione są wizerunki anielskie pełniące funkcję sym-
boliczną. Trzecią kategorię tworzą przedstawienia łączące cechy dwóch pierw-
szych grup49.
W architekturze główną rolą przedstawień aniołów jest dekorowanie prze-
strzeni, czasem jednak pełnią funkcje elementów konstrukcyjnych, z reguły
wsporników. Zwykle ukazywane są pod postacią cherubinów, ale pojawia się
także motyw uskrzydlonej dziecięcej główki50, który (według Luksa) jest naj-
bardziej rozpowszechnionym motywem w „angelologii andyjskiej”51. Spotyka-
my go na ogół w formie zwielokrotnionej.
Wśród archaniołów pojawiających się na fasadach architektury sakralnej
najczęściej możemy odnaleźć wizerunek św. Michała. Postać tego Archanioła,
wyposażonego w miecz i tarczę, depczącego demony, zazwyczaj pojawia się
w centralnej części portalu, oddzielając strefę ziemską od niebiańskiej. Ideal-
nym przykładem, który wkomponowuje się w ten rodzaj przedstawień, jest Ar-
chanioł Michał znajdujący się na głównym portalu w katedrze w Puno czy też
w kościele Santo Domingo w La Paz [il. 10].
45 Luks 1983: 49.
46 Gisbert 2008: 86.
47 Bogactwo stroju i jego reprezentacyjność sugeruje, że autorzy wzorowali się na żołnier-
zach gwardii wicekróla.
48 Teresa Gisbert popełnia błąd metodologiczny, gdyż stosuje różne kryteria dla wyszczegól-
nienia poszczególnych typów w tej samej klasyfikacji. Dodatkowo anioły z tej grupy mogą po-
siadać cechy grupy drugiej, tzn. rzymskiego oporządzenia.
49 Luks 1983: 49.
50 Kubiak 2004: 391.
51 Luks 1983: 55.
273
sto traciły one pierwotne znaczenie45. Gisbert podzieliła anioły według ubioru
oraz roli, jaką miały pełnić. Podział ten odnosi się głównie do malarstwa andyj-
skiego46.
„Anioły wojskowe”; niejednokrotnie pojawiają się z muszkietami i sztan-
darami, najczęściej spotykane w dziełach malarskich. Ich uzbrojenie wzorowa-
ne jest na oporządzeniu hiszpańskiej piechoty. Anioły w strojach rzymskich47
oraz chóry anielskie bazowały na podziale Dionizego Areopagity; w przed-
stawieniach plastycznych najwyżsi rangą aniołowie występują w spódnicach
oraz ze stylizowanymi rzymskimi napierśnikami48. Powyższa typologia została
przytoczona ze względu na pojawiające się w architekturze wyobrażenia anio-
łów z trzeciej grupy.
limar Luks natomiast ograniczył się w swojej klasyfikacji do omówienia
wspomnianych motywów występujących jedynie na fasadach kościołów. Na
pierwszy plan wysuwają się przedstawienia aniołów jako elementów dekora-
cyjnych. Następnie wymienione są wizerunki anielskie pełniące funkcję sym-
boliczną. Trzecią kategorię tworzą przedstawienia łączące cechy dwóch pierw-
szych grup49.
W architekturze główną rolą przedstawień aniołów jest dekorowanie prze-
strzeni, czasem jednak pełnią funkcje elementów konstrukcyjnych, z reguły
wsporników. Zwykle ukazywane są pod postacią cherubinów, ale pojawia się
także motyw uskrzydlonej dziecięcej główki50, który (według Luksa) jest naj-
bardziej rozpowszechnionym motywem w „angelologii andyjskiej”51. Spotyka-
my go na ogół w formie zwielokrotnionej.
Wśród archaniołów pojawiających się na fasadach architektury sakralnej
najczęściej możemy odnaleźć wizerunek św. Michała. Postać tego Archanioła,
wyposażonego w miecz i tarczę, depczącego demony, zazwyczaj pojawia się
w centralnej części portalu, oddzielając strefę ziemską od niebiańskiej. Ideal-
nym przykładem, który wkomponowuje się w ten rodzaj przedstawień, jest Ar-
chanioł Michał znajdujący się na głównym portalu w katedrze w Puno czy też
w kościele Santo Domingo w La Paz [il. 10].
45 Luks 1983: 49.
46 Gisbert 2008: 86.
47 Bogactwo stroju i jego reprezentacyjność sugeruje, że autorzy wzorowali się na żołnier-
zach gwardii wicekróla.
48 Teresa Gisbert popełnia błąd metodologiczny, gdyż stosuje różne kryteria dla wyszczegól-
nienia poszczególnych typów w tej samej klasyfikacji. Dodatkowo anioły z tej grupy mogą po-
siadać cechy grupy drugiej, tzn. rzymskiego oporządzenia.
49 Luks 1983: 49.
50 Kubiak 2004: 391.
51 Luks 1983: 55.