Abati Olivieri Giordani, Annibale degli: Marmora Pisaurensia Notis Illustrata ([S.l.], 1738) [Cicognara, 3139] [VD18 11418427-nXX]

l s r

& jtalis facrisicctlibiif, sicnt in Frouincia Ficeni, Quantum olir
ille quoquoversus patuerit, inquirere , neque propositum nobi
est hoe ioco , neque necelTarium ; hoc vero sine ulla dubita*
tione conhrmaverim , prxclarum lapidem , quem illustramus,
terminum fuiste, unum aliquem ex iis, quos Frontinus memo-
rat , ex S. C. a M. Terentio Varrone Proprxtore positum,
qua iii Viri P* Licinius , Ap. Claudius, Cajus Gracchus, assi-
gnari, dari, agri , jura Pisaurenst Coloniae, multis ante annis,
statuerunt.

Equidem C. Flaminius Tribunusph is , qui Consul ad Tra-
symenum suit interfedus , ut habet Cicero in Bruto c. 14.
legem de dgro Gallico, Piceno 'viritim dividendo tulit: & de
Invent. lib. II. c. 17. Discrepant de anno Polybius lib. II.,
& Cicero de Senest. cap. 4. PerJatam tamen legem fuisse, &
agrum divisum , ex Cicerone e & Varrone animadvertit Sigo-
nius lib. II. cap. 1. de antiq. Jur. Ital. Ut ut illud fuerit ,
certe A. U. DLXX. Pisaurum Colonia primum dedu&a fuic
a ili Viris Fabio Labeone, & M., & Q^ Fulviis Flacco,
& Nobiliore . Pisaurensem regionem divisam tunc fuisse ,
Colonis agri modus assignaretur, Livius testatur lib. 39. c. 44.
Send jugera in fingulos data: di<viferunt agros , Coloniafque de-
duxerunt iidem m Viri . Pertica etiam Pisaurensts a Coloniae
Conditoribus constituta fortasse tunc fuit ,* neque vero affir-
mandum id omnino est; aliquando enim, qui Colonias dedu-
cebant, eam dumtaxat agri partem metiebantur , limitibusque
claudebant , qux Colonis dividenda erat , ut ex Scriptoribus
Rei Agrarix manifesto constat . Sive tamen pertica Pisauren-
sts determinata tunc suerit , ejus vero memoria (*) perierit;
stve non, universum agrum Pilaurensem, terminis posttis, fini-
tum fuisse a iTi Viris C. Lucinio, Ap. Claudio, & C. Grac-
cho nostra docet Inscriptio .

Hxc res quemadmodum ceciderit, breviter explicabimus. Le-
ge Licinia, qua ne quis plusquam quingenta agri jugera post-
stderet, cavebatur, libidine divitum pene obliteraca , Ti. Grac-
chus Tribunuspl. Italix solitudini , populique cgestati succur-
rendum ratus , legem Semproniam promulgavit , qua, agris
contra leges occupatis , injusti possessores cadere jubebantur.
Notum eit quantas turbas ea lex exciverit, perlata tamen est,
poitquam M. Odtavio Collegx, Tribunatum Gracchus abroga-

vit.

(*) Nondurft etiitn in Tahulario publico otnniurn T^egionum accuraia. ditnenftones *r.i inscuJpta
Cervabantur , qttod opcra Balbi Mensoris primus instiiuit Auguftus.