DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1170#0010
4, Vlyssis AJdrouandi
tur,nihilomintisresrigeratiduriciamquidem,sed non propriamformam acquirut. ]£
Quoad formam Metallorum, CaJlisthcnes tensukomnia metalla candem forma
substantialem Jbrtiri i hac dere Metalla inter se specifice, &substancialit<:r,distindta.
, , vcrbaccidt-taliterconucniredebent.HuicicnientiKnemosufFi-agatur^namaffeclio-
°^'a^L n«, & Metallorum diuersa; proprietates totum oppositum indicare vidcntur: siqui-
*f "''? demsinguIaMetallasingulis,&varijsgatidentaffectjbiis,quibusvarjc illorum na-
circa t ta^xriianjfcstajnus, Hcrmesj&alijvoluerunrin quolibet Metalio plures species,
""u* ot~ & formas ita esse collocatas, vt alia occulta, & alia manifesta, alia interna,alia ex-
td ora . te[m^a|;am jntjmiSj ajja ;„cxtimis partibuscuiuscunquc Mctalli contineatur.Imd
hancsententiam ftabilientes aiseuerantius dixerunt partes plumbi pcnitiores cssc
aureas, &in supcrfkicplumbeas,& viciuunpartes auri extcriores aureas, &inte-
ri6resplumbeas;&sicdeinceps,de Acre,&Argentoidem coniirmandumesse arbi-
trantur. Cfctertimnosesschuiusopinionisvehemcntcrpudet, quoniam res homo-
geneaexpostulat, vromnesilIiusparteseinsdemrationise(Teconstituantur:Mctal-
Jaautemtanquam homogcnea omncs auctorespra;dicant iidcircoab istorumsen- F
tentiarecederedebemus:pra:terquamqu6d aurum ignenonaduritur,plumbum_j
ver^ignisvioIentia,&pr,Tcipueiulphureconspersum pcnitus consumitur inibilo-
minus aurum intactum rcmancre deberet,quod iuxta eoru mentem in intimis plum-
cipartibuslatibulatur. Sedhoccumexperjmentisreluftetur,neceiTari6 sentencia:
U$. $. & Alberti Magni accedcndum crit, qui vnicuique mcrallo suam formam substantia-
M'ner. lem assignauir:nequeoilicir, qudd sa-piusexpertisumus, nimitum ex libra plumbi
trae.i.ca. tantamargenti cjuanticattjn ruisie cxtrj.%i'i:iiit!,eru;t r-ctuknaupulumvnum&grana
•y, quatuor,quoniamibiargentumsubformaplumbioccultatur.Idautemexperimen-
1,4'genttt tumficrinonesseinvluasfirmamusjquiacompendiuma dispcndio iuperatur.
tiimpl4-
h- METALLORVM GENERATIO.
A
LIQVI AuSoresnon proletarijdcMctallorum 01tupauca,sed admiratione G
digna de]ibant,dcm illisscminalemaliquam generationcm assignant,&
Aristotelis fili verbis, plantarum ritu,metalla producipoile insinuant: cum
lii de ipscAristotelesreferarinCyproiuxtaTirrhamnuncupatam,a?sgencrari,quodm
tstdmir Parua tru'ta diifc^um seminetur,& deindc inultis imbribus auCtum colligatur.ldem
cxaliorum fide testaturcirca Philippos Macedoni#mctalla cssc, quorum frusta au-
geantur, & aurum producant. Imo raeminit cuiusdam auri copiar in Pieria Mace-
\Met*lU doniiedesosfc,quar ad palmi magnitudinem excrcuk. Resprofe&o iocosa & risu
sstn. dignavidctur,lednullateiieridebcmusadmiratione,quoniamckatus Aristotclis
liberiuxtadcflissimorum viiorumscntcmiam,spurius&illi aclstriptus esse perhi-
betur. Cajteriirnhacnonmmusfidicula cstiIIoitunopinio,quia mundi primor-
diocuncta metalla,& lapides eo mcdoprocrcata luisie, quo nostraa-tatca fodjnis
cruutitur,&nulIaratione indiesgenerari existimarunt. Attamenres ipsa totum
cppcsHumrnanifeflatsnairsvcteres fodirarumcuniculessaiisamjiJos a soisoribus
fatrefacics,nur.ccbseruamusitain angustumredaOos, vt aliquem transiturummi- H
nhr.e admktant. Hocautemnon ab aliacatisa pcT.daepotesl,uiii ab augmcnto
macerkeiexqualaj.ides&mctaHagencrantur. Prarterea Scristcrcsrcserunt,qu6d
'J&lallu in Ilua insula nietallumexfcdinis ablatum non mult6 poss icnascstiir.
rtuasti- HeimesTrismegistusfoslilitimpartui carlumtanquiimpatiem^&tcrramtanqui
tir itt inattcm asiignauit;im6 stcllas fixas tanquam gen marum p;u tnrcs,&stcllas errantcs
IhtM. tanquainmctallorumpra-dicauit ,hac potiilimumratj"oiKnirtiis,quonjamgemma;
firmiori natura solidentur,sed metalla tanquaminconstantiamodo liquata ss uant,
modocongelata durescant: quart si proles ingeniu parent n rcscrrc dcbet,ncccssarici
, gcmnia? t\ slcliis lixis,^ mctailn cx crronibusorigincm crahere pronunciauit.Aliam
tib. i.ae gnceJiJusdiuuJga^iriemc^^a^nimirunKiuodvelutiDcusOptimusMaximusani-
hacmetHl. rugjjumpnmoj-djamarcm.&fa^minam constituit, quorumseminacopulatafa-tum
*4>,u ptoducerentjpari rationc in rebus metallicis idcm statuiste videtur,dum cunCtis me-
tallis Sulphur taquampatrem, & argctum viuum tanquam inattcmdcitiiiauit; quo-
tur,nihilomintisresrigeratiduriciamquidem,sed non propriamformam acquirut. ]£
Quoad formam Metallorum, CaJlisthcnes tensukomnia metalla candem forma
substantialem Jbrtiri i hac dere Metalla inter se specifice, &substancialit<:r,distindta.
, , vcrbaccidt-taliterconucniredebent.HuicicnientiKnemosufFi-agatur^namaffeclio-
°^'a^L n«, & Metallorum diuersa; proprietates totum oppositum indicare vidcntur: siqui-
*f "''? demsinguIaMetallasingulis,&varijsgatidentaffectjbiis,quibusvarjc illorum na-
circa t ta^xriianjfcstajnus, Hcrmesj&alijvoluerunrin quolibet Metalio plures species,
""u* ot~ & formas ita esse collocatas, vt alia occulta, & alia manifesta, alia interna,alia ex-
td ora . te[m^a|;am jntjmiSj ajja ;„cxtimis partibuscuiuscunquc Mctalli contineatur.Imd
hancsententiam ftabilientes aiseuerantius dixerunt partes plumbi pcnitiores cssc
aureas, &in supcrfkicplumbeas,& viciuunpartes auri extcriores aureas, &inte-
ri6resplumbeas;&sicdeinceps,de Acre,&Argentoidem coniirmandumesse arbi-
trantur. Cfctertimnosesschuiusopinionisvehemcntcrpudet, quoniam res homo-
geneaexpostulat, vromnesilIiusparteseinsdemrationise(Teconstituantur:Mctal-
Jaautemtanquam homogcnea omncs auctorespra;dicant iidcircoab istorumsen- F
tentiarecederedebemus:pra:terquamqu6d aurum ignenonaduritur,plumbum_j
ver^ignisvioIentia,&pr,Tcipueiulphureconspersum pcnitus consumitur inibilo-
minus aurum intactum rcmancre deberet,quod iuxta eoru mentem in intimis plum-
cipartibuslatibulatur. Sedhoccumexperjmentisreluftetur,neceiTari6 sentencia:
U$. $. & Alberti Magni accedcndum crit, qui vnicuique mcrallo suam formam substantia-
M'ner. lem assignauir:nequeoilicir, qudd sa-piusexpertisumus, nimitum ex libra plumbi
trae.i.ca. tantamargenti cjuanticattjn ruisie cxtrj.%i'i:iiit!,eru;t r-ctuknaupulumvnum&grana
•y, quatuor,quoniamibiargentumsubformaplumbioccultatur.Idautemexperimen-
1,4'genttt tumficrinonesseinvluasfirmamusjquiacompendiuma dispcndio iuperatur.
tiimpl4-
h- METALLORVM GENERATIO.
A
LIQVI AuSoresnon proletarijdcMctallorum 01tupauca,sed admiratione G
digna de]ibant,dcm illisscminalemaliquam generationcm assignant,&
Aristotelis fili verbis, plantarum ritu,metalla producipoile insinuant: cum
lii de ipscAristotelesreferarinCyproiuxtaTirrhamnuncupatam,a?sgencrari,quodm
tstdmir Parua tru'ta diifc^um seminetur,& deindc inultis imbribus auCtum colligatur.ldem
cxaliorum fide testaturcirca Philippos Macedoni#mctalla cssc, quorum frusta au-
geantur, & aurum producant. Imo raeminit cuiusdam auri copiar in Pieria Mace-
\Met*lU doniiedesosfc,quar ad palmi magnitudinem excrcuk. Resprofe&o iocosa & risu
sstn. dignavidctur,lednullateiieridebcmusadmiratione,quoniamckatus Aristotclis
liberiuxtadcflissimorum viiorumscntcmiam,spurius&illi aclstriptus esse perhi-
betur. Cajteriirnhacnonmmusfidicula cstiIIoitunopinio,quia mundi primor-
diocuncta metalla,& lapides eo mcdoprocrcata luisie, quo nostraa-tatca fodjnis
cruutitur,&nulIaratione indiesgenerari existimarunt. Attamenres ipsa totum
cppcsHumrnanifeflatsnairsvcteres fodirarumcuniculessaiisamjiJos a soisoribus
fatrefacics,nur.ccbseruamusitain angustumredaOos, vt aliquem transiturummi- H
nhr.e admktant. Hocautemnon ab aliacatisa pcT.daepotesl,uiii ab augmcnto
macerkeiexqualaj.ides&mctaHagencrantur. Prarterea Scristcrcsrcserunt,qu6d
'J&lallu in Ilua insula nietallumexfcdinis ablatum non mult6 poss icnascstiir.
rtuasti- HeimesTrismegistusfoslilitimpartui carlumtanquiimpatiem^&tcrramtanqui
tir itt inattcm asiignauit;im6 stcllas fixas tanquam gen marum p;u tnrcs,&stcllas errantcs
IhtM. tanquainmctallorumpra-dicauit ,hac potiilimumratj"oiKnirtiis,quonjamgemma;
firmiori natura solidentur,sed metalla tanquaminconstantiamodo liquata ss uant,
modocongelata durescant: quart si proles ingeniu parent n rcscrrc dcbet,ncccssarici
, gcmnia? t\ slcliis lixis,^ mctailn cx crronibusorigincm crahere pronunciauit.Aliam
tib. i.ae gnceJiJusdiuuJga^iriemc^^a^nimirunKiuodvelutiDcusOptimusMaximusani-
hacmetHl. rugjjumpnmoj-djamarcm.&fa^minam constituit, quorumseminacopulatafa-tum
*4>,u ptoducerentjpari rationc in rebus metallicis idcm statuiste videtur,dum cunCtis me-
tallis Sulphur taquampatrem, & argctum viuum tanquam inattcmdcitiiiauit; quo-