DOI Heft:
Heft 4
DOI Artikel:Engastronomenos, Panagios: Ta en to moyseio tis akropoleos anathimata ti Athina
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38032#0528
492
Π. ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ
FI Αθήνα, ανευ των πολεμικών έρ.βληρ.ά των ήδη κατά τον ς'.
αιώνα είνε συνήθης καί άρκεΐ νά άναφέρωμεν το άγγειον του Φραγ-
κίσκου (« Francoisvase », ίδέ παρά Baumeister, Denkmäler
πίν. 74) έφ’ού ή κατ’ εξοχήν της -Άκροπόλεως θεά παρίσταται άνευ
των μετά ταΰτα απαραιτήτων αυτή χαρακτηριστικών εμβλημάτων.
Καί είνε μεν αληθές ότι καθ’ ήν εποχήν έγένετο τό άγγειον τούτο
ή τυπική έ'κφρασις τής Άθηνάς δεν ήτο εΐσέτι ώρισμένη, ώς παρε-
τήρησεν ό Milchhöfer (Arch. Zeitung 1881 σελ. 55 καί Athen.
Mittheilungen V σελ. 213, πρβ. Michaelis, Altattische Kunst
σελ. 23. Friederichs-Wolters Nr. 112-114. Furtwängler, Mei-
sterwerke σελ. 173 καί εφεξής), όστις καί πρώτος τον τύπον ώρισε
καί ότι βραδύτερον καί επί τής κατασκευής τών πλειόνων τής Άκρο-
πόλεως γυναικείων μορφών ό τύπος τής Άθηνάς είνε καθαρώς εκπε-
φρασμένος, ώς έμφαίνεται εν τισι έν τώ Μουσείω τής Άκροπόλεως
άνακειμένοις άναγλύφοις (πρβ. π. χ. Έφημερίς άρχ. 1 886 πίν. 9)
άλλά καί πάλιν ό τύπος δεν φαίνεται γενικός’ διότι έν πολλοΐς πηλίνοις
είδωλίοις ή Άθηνά φαίνεται ενιαχού μέν μετά κράνους καί γοργονείου,
αλλαχού δ’ οΰχί, καί όμως δεν δυνάμεθα νά μή θεωρήσωρ,εν τά άνευ
τών χαρακτηριστικών τής Άθηνάς έμβληαάτων ειδώλια ώς μή Αθή-
νας, εάν άπίδωμεν εις τήν πληθύν αυτών, τουθ’ όπερ δείκνυσιν, οτι
καί τά έκ μαρμάρου άγάλματα ήσαν αφιερώματα τή Άθηνά τήν
ρ.ορφήν αυτής εΐκονίζοντα καίπεο φέροντα εμβλήματα οΰχί ί'δια τή
θεά ταύτη οίον στέφανον, καρπόν ροιάς (έν τή αιθούση Μοσχοφό-
ρου), ρ.ήλον (έν τή αρχαϊκή αιθούση), πτηνόν (τερ,άχια), ρ.ολονότι
καί ή Άθηνά Νίκη, κατά τόν 'Ηλιόδωρον (παρ Άρποκρατίωνι έν
λέξει), παρίσταται φέρουσα καρπόν ροιάς έν τή δεξιά καί τό κράνος
έν τή αριστερά1. Τά άγάλματα ταΰτα προς άλληλα συγκρινόμενα
ένδεικνύουσιν ίκανάς παραλλαγάς, οΰχί τόσον κατά τόν ίρ.ατισμόν,
όσον κατά τάς ρ,οροάς, αΐτινες παρίστανται εχουσαι τυπικόν τι μει-
δίαμα , καί τούς όφθαλρ,ούς άλλως παρ’ άλλαις, άλλά τό τοιουτον δεν
κωλύει ημάς νά άποδεχθώρ.εν ότι αύται δεν ήσαν Ιέρεια! ουδέ κόραι,
άλλ’ εικόνες αΰτής τής θεάς Άθηνάς. Ό Winter ήδη (Arch. An-
zeiger 1893 σελ. 146) μέρος τών άγαλρ.άτων τούτων γυναικείας μορ—
1 Πρβ. Roschers Lexikon I σελ. 689. Arch. Zeitung 1885 πίν. 12,1
Π. ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ
FI Αθήνα, ανευ των πολεμικών έρ.βληρ.ά των ήδη κατά τον ς'.
αιώνα είνε συνήθης καί άρκεΐ νά άναφέρωμεν το άγγειον του Φραγ-
κίσκου (« Francoisvase », ίδέ παρά Baumeister, Denkmäler
πίν. 74) έφ’ού ή κατ’ εξοχήν της -Άκροπόλεως θεά παρίσταται άνευ
των μετά ταΰτα απαραιτήτων αυτή χαρακτηριστικών εμβλημάτων.
Καί είνε μεν αληθές ότι καθ’ ήν εποχήν έγένετο τό άγγειον τούτο
ή τυπική έ'κφρασις τής Άθηνάς δεν ήτο εΐσέτι ώρισμένη, ώς παρε-
τήρησεν ό Milchhöfer (Arch. Zeitung 1881 σελ. 55 καί Athen.
Mittheilungen V σελ. 213, πρβ. Michaelis, Altattische Kunst
σελ. 23. Friederichs-Wolters Nr. 112-114. Furtwängler, Mei-
sterwerke σελ. 173 καί εφεξής), όστις καί πρώτος τον τύπον ώρισε
καί ότι βραδύτερον καί επί τής κατασκευής τών πλειόνων τής Άκρο-
πόλεως γυναικείων μορφών ό τύπος τής Άθηνάς είνε καθαρώς εκπε-
φρασμένος, ώς έμφαίνεται εν τισι έν τώ Μουσείω τής Άκροπόλεως
άνακειμένοις άναγλύφοις (πρβ. π. χ. Έφημερίς άρχ. 1 886 πίν. 9)
άλλά καί πάλιν ό τύπος δεν φαίνεται γενικός’ διότι έν πολλοΐς πηλίνοις
είδωλίοις ή Άθηνά φαίνεται ενιαχού μέν μετά κράνους καί γοργονείου,
αλλαχού δ’ οΰχί, καί όμως δεν δυνάμεθα νά μή θεωρήσωρ,εν τά άνευ
τών χαρακτηριστικών τής Άθηνάς έμβληαάτων ειδώλια ώς μή Αθή-
νας, εάν άπίδωμεν εις τήν πληθύν αυτών, τουθ’ όπερ δείκνυσιν, οτι
καί τά έκ μαρμάρου άγάλματα ήσαν αφιερώματα τή Άθηνά τήν
ρ.ορφήν αυτής εΐκονίζοντα καίπεο φέροντα εμβλήματα οΰχί ί'δια τή
θεά ταύτη οίον στέφανον, καρπόν ροιάς (έν τή αιθούση Μοσχοφό-
ρου), ρ.ήλον (έν τή αρχαϊκή αιθούση), πτηνόν (τερ,άχια), ρ.ολονότι
καί ή Άθηνά Νίκη, κατά τόν 'Ηλιόδωρον (παρ Άρποκρατίωνι έν
λέξει), παρίσταται φέρουσα καρπόν ροιάς έν τή δεξιά καί τό κράνος
έν τή αριστερά1. Τά άγάλματα ταΰτα προς άλληλα συγκρινόμενα
ένδεικνύουσιν ίκανάς παραλλαγάς, οΰχί τόσον κατά τόν ίρ.ατισμόν,
όσον κατά τάς ρ,οροάς, αΐτινες παρίστανται εχουσαι τυπικόν τι μει-
δίαμα , καί τούς όφθαλρ,ούς άλλως παρ’ άλλαις, άλλά τό τοιουτον δεν
κωλύει ημάς νά άποδεχθώρ.εν ότι αύται δεν ήσαν Ιέρεια! ουδέ κόραι,
άλλ’ εικόνες αΰτής τής θεάς Άθηνάς. Ό Winter ήδη (Arch. An-
zeiger 1893 σελ. 146) μέρος τών άγαλρ.άτων τούτων γυναικείας μορ—
1 Πρβ. Roschers Lexikon I σελ. 689. Arch. Zeitung 1885 πίν. 12,1