DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0065
60
Α'. Αι άναακαφαι και ερενναι
χονδροειδοΰς έρυθροϋ κονιάματος εκ τετριμμένης κεράμου
ΐιετ' άμμου καϊ άσβεστου ευτελούς, ήτις ΰλη καλείται σήμε-
ρον κοινώς «κορασάνι>• φέρουσι δε οί πλείστοι κατά τάς
μακράς πλευράς περί το μέσον άνα μίαν κρύπτην έν εϊδει
θυρίδος, έχουσαν μικρόν βάθος, περίπου τύ ήμισυ τοϋ πά-
χους τοΰ κτιστού τοίχου• τινές τούτων διακρίνονται έν
είκ. 46' 47.
Εΐναι δε ούτοι σχετικώς πλούσιοι- διότι, άνοίξαντές τι-
νας, πεπο>ματισμένους διά πλακών, λαμβανομένων έξ αρ-
χαίων μάλιστα οικοδομήμάτων ή μνημείων, εΰρομεν ενέ-
χοντας ουχί μεν πολύ χώμα, άφθονα δε κτερίσματα, ήτοι
ολίγα πήλινα ευτελή καΐ πολυάριθμα έν έν! τόφω υάλινα
αγγεία, λίαν ύψηλοΰ λαιμοϋ και άκομψου στρογγυλής κοι-
λίας μετά μικράς βάσεως• ταΰτα ήσαν τά πολλά τεθραυ-
σμένα, διαταραχθέντα ϊσως υπό ερπετών καΐ των ε'ισρεόν-
των υδάτων έν τισιν ευρέθησαν καΐ κρίκοι χαλκοί έν εϊδει
δακτυλίων οί νεκροί έτάφησαν ή δλως άνευ φέρετρου, ή
έν αύτώ, ποιηθέντι δμως έκ λίαν ευτελούς ξύλου- διότι ου-
δέν ίχνος αύτοΰ ευρέθη, ουδέ ήλοι συναρμογής.
β') Οί της ομάδος τούτης είναι πάντων ευτελέστατοι
και έσχατοι τους χρόνους• διότι τινές ήψαντο ήδη τάφων
τής α' ομάδος- κείνται δε εις ελάχιστον βάθος από τοϋ νΰν
εδάφους• μέγαν αριθμόν αυτών εΰρομεν άνεωγμένους, ελα-
χίστους δε ανέπαφους- έποιήθησαν δι' ακατέργαστων, εύτε-
λεστάτοον, τεσσάρο^ν πλακών καΐ πέμπτης ή πλειόνων ώς
πώματος, ατελώς ήρμοσμένων διό ευρίσκονται πάντοτε έν
διαταράξει και τά πολλά πλήρεις χωμάτων, καίπερ άνωτάτω
κείμενοι- ουδέν δε κτέρισμα έν αύτοΐς υπάρχει, π?α)ν ϊσως
λεπτού κατιωμένου χαλκοΰ κρίκου έν εϊδει δακτυλίου.
Παρέχουσιν δμως ούτοι άπόδειξιν τοΰ δτι ή πόλις έξη-
κολούθει οικουμένη και άπύ τών περϊ το 500 μ. Χρ. χρό-
νων, οίς φαίνεται δτι άνήκουσιν οί τάφοι ούτοι- έκ δε τοϋ
πλήθους αυτών εΐναι πιθανόν δτι κατά την μνημονευθεΐ-
σαν περίοδον ήτο αρκούντως πολυάνθρωπος ή πόλις αΰτη
(πρβ. άνω σελ. 13-14).
Τοΰ δέ τμήματος τών εις "συστάδας τάφων τοϋ Νοτίου
τούτου νεκροταφείου πάντες οί ευρεθέντες άνήκουσι τή Β'
π. Χρ. έκατονταετηρίδι και εΐναι ασφαλώς μεταγενέστεροι,
Είκών 79. "Αποψις τών Νοτίων κρασπέδων τοϋ μεγάλου τύμβου έξ Ανατολών
προς Δυσμάς. Σ-Σ'=συστάς τάφο)ν Ε-Ε'-Ε"= έρεισμα προ τών τάφων
Τ-Τ'-Τ"-Τ"'=τοιχάρια ως διαζώματα, περιορίζοντα τους τάφους
εκάστους• Π = ό παρά τό ιερόν τής Πασικράτας τύμβος•
Δ = τάφοι έν διασπορά τοϋ Νοτίου νεκροταφείου.
Είκών 80. Τά έσω τοΰ ερείσματος τών εις συστάδας τάφοιν τοΰ μεγάλοι»
τύμβου. Ε-Ε'"ό τοίχος τοϋ ερείσματος- Σ=στήλη έντετειχισμένη
έν αύτώ, φέρουσα έπιγραφήν Κερκίων 'Αοιαγένης- Τ-Τ'=τό
τοιχάριον τοΰ διαζώματος• ΠΤ — πώρινη σορός τάφου.
έφ' ης έβη τό έρεισμα.
άλλ' ολίγα μόνον έτη, τής επισκευής τών πύργων και τών
τειχών, ήτοι τοϋ έντειχισμοϋ τών στηλών και τής πλήρους
ανατροπής τοΰ πρώτου μεγάλου νεκροταφείου, τοϋ άπό τής
κτίσεως τής Δημητριάδος σχηματισθέντος εκεί, ούτινος ακρι-
βώς δέν ευρέθησαν άχρι τοϋδε ασύλητοι, σπουδαίοι και
βέβαιοι ή έν συνεχεία τάφοι.
Συνηντήσαμεν δέ τήν πρώτην συστάδα, έν ώ άνεσκάπτο-
μεν δοκιιιαστικώς έν μηνΐ Ίουνίο) τοΰ έτους 1914ου μέ-
γαν τύμβον, ου τήν ΰπαρξιν ύπενοήσαμεν μεταξύ τοΰ πρώ-
του μεγάλου πύργου καϊ τοϋ πέμπτου (βλ. παρένθ. πίν Α'
και είκ. 48 τά άνω αριστερά τέσσαρα Τ- 49 υπέρ τύ Τ'• ΤΙ-
ΤΟ το τ)• ένταΰθα δήλα δή παρετήρησα δτι υπήρχε μέγα
έ'παρμα γής επίμηκες, δπερ έφαίνετο έσχηιιατισμένον επί-
τηδες έκ χώματος φορητοϋ, έξαχθέντος έκ τών ευθύς έξω
τοΰ τείχους τόπων, ένθα και νΰν τούτου ένεκα διακρίνον-
ται δύο μακραΐ και εύρεΐαι φάραγγες (είκ. 74• 75 τό φ).
Τό έ'παρμα τοΰτο ήδύνατο μέν τις νά έρμηνεύση ώς
ποιηθέν κατά τίνα πολιορκίαν τής πόλεως ύπό τών έχ-
θρων, ϊνα έξισώσωσι τύ ϋψος τών τειχών και οΰτω προσ-
βάλωσιν αυτά άφ' ύψηλοϋ, ή ώς σχηματισθέν έξ αφαιρέσεως
χωμάτων πρύς πήξιν πλίνθων ύπύ τών επισκευαστών τών
παρακειμένων πύργων και τοϋ τείχους• άλλ' έτι πιθανάηε-
ρον θά ήρμηνεύετο ώς τύμβος προς ένθεσιν σπουδαίων νε-
κρών, ϊσως και αύτοΰ τοΰ βασιλέ<ως Δημητρίου1 μετά μελών
τής γενεάς αύτοΰ.
"Οντως δέ, σκάψαντες εις μικρόν βάθος, διεγνώσαμεν
ασφαλώς δτι τύ χώμα ήτο φορητόν, άλλως τε καϊ διότι
περιεϊχεν αγαλμάτια και αγγεία δμοια τών κατά τύ ιερόν
τής Πασικράτας ευρεθέντων (βλ. είκ. 75 τό ς)• περαιτέροο
δέ εις βάθος ενός μέτρου συνήντησα τοΐχον έκ μεγάλων
πλακών πεποιημένον μετ' εύθυντηρίας έν εϊδει στερεοβάτου
') Βλ. δμως και άνω σελ. ί5(> - 38, ένθα ύπωπτεΰσαμεν ΰπαρξιν
τοιούτου τάφου μετά μείζονος πιθανότητος.
Α'. Αι άναακαφαι και ερενναι
χονδροειδοΰς έρυθροϋ κονιάματος εκ τετριμμένης κεράμου
ΐιετ' άμμου καϊ άσβεστου ευτελούς, ήτις ΰλη καλείται σήμε-
ρον κοινώς «κορασάνι>• φέρουσι δε οί πλείστοι κατά τάς
μακράς πλευράς περί το μέσον άνα μίαν κρύπτην έν εϊδει
θυρίδος, έχουσαν μικρόν βάθος, περίπου τύ ήμισυ τοϋ πά-
χους τοΰ κτιστού τοίχου• τινές τούτων διακρίνονται έν
είκ. 46' 47.
Εΐναι δε ούτοι σχετικώς πλούσιοι- διότι, άνοίξαντές τι-
νας, πεπο>ματισμένους διά πλακών, λαμβανομένων έξ αρ-
χαίων μάλιστα οικοδομήμάτων ή μνημείων, εΰρομεν ενέ-
χοντας ουχί μεν πολύ χώμα, άφθονα δε κτερίσματα, ήτοι
ολίγα πήλινα ευτελή καΐ πολυάριθμα έν έν! τόφω υάλινα
αγγεία, λίαν ύψηλοΰ λαιμοϋ και άκομψου στρογγυλής κοι-
λίας μετά μικράς βάσεως• ταΰτα ήσαν τά πολλά τεθραυ-
σμένα, διαταραχθέντα ϊσως υπό ερπετών καΐ των ε'ισρεόν-
των υδάτων έν τισιν ευρέθησαν καΐ κρίκοι χαλκοί έν εϊδει
δακτυλίων οί νεκροί έτάφησαν ή δλως άνευ φέρετρου, ή
έν αύτώ, ποιηθέντι δμως έκ λίαν ευτελούς ξύλου- διότι ου-
δέν ίχνος αύτοΰ ευρέθη, ουδέ ήλοι συναρμογής.
β') Οί της ομάδος τούτης είναι πάντων ευτελέστατοι
και έσχατοι τους χρόνους• διότι τινές ήψαντο ήδη τάφων
τής α' ομάδος- κείνται δε εις ελάχιστον βάθος από τοϋ νΰν
εδάφους• μέγαν αριθμόν αυτών εΰρομεν άνεωγμένους, ελα-
χίστους δε ανέπαφους- έποιήθησαν δι' ακατέργαστων, εύτε-
λεστάτοον, τεσσάρο^ν πλακών καΐ πέμπτης ή πλειόνων ώς
πώματος, ατελώς ήρμοσμένων διό ευρίσκονται πάντοτε έν
διαταράξει και τά πολλά πλήρεις χωμάτων, καίπερ άνωτάτω
κείμενοι- ουδέν δε κτέρισμα έν αύτοΐς υπάρχει, π?α)ν ϊσως
λεπτού κατιωμένου χαλκοΰ κρίκου έν εϊδει δακτυλίου.
Παρέχουσιν δμως ούτοι άπόδειξιν τοΰ δτι ή πόλις έξη-
κολούθει οικουμένη και άπύ τών περϊ το 500 μ. Χρ. χρό-
νων, οίς φαίνεται δτι άνήκουσιν οί τάφοι ούτοι- έκ δε τοϋ
πλήθους αυτών εΐναι πιθανόν δτι κατά την μνημονευθεΐ-
σαν περίοδον ήτο αρκούντως πολυάνθρωπος ή πόλις αΰτη
(πρβ. άνω σελ. 13-14).
Τοΰ δέ τμήματος τών εις "συστάδας τάφων τοϋ Νοτίου
τούτου νεκροταφείου πάντες οί ευρεθέντες άνήκουσι τή Β'
π. Χρ. έκατονταετηρίδι και εΐναι ασφαλώς μεταγενέστεροι,
Είκών 79. "Αποψις τών Νοτίων κρασπέδων τοϋ μεγάλου τύμβου έξ Ανατολών
προς Δυσμάς. Σ-Σ'=συστάς τάφο)ν Ε-Ε'-Ε"= έρεισμα προ τών τάφων
Τ-Τ'-Τ"-Τ"'=τοιχάρια ως διαζώματα, περιορίζοντα τους τάφους
εκάστους• Π = ό παρά τό ιερόν τής Πασικράτας τύμβος•
Δ = τάφοι έν διασπορά τοϋ Νοτίου νεκροταφείου.
Είκών 80. Τά έσω τοΰ ερείσματος τών εις συστάδας τάφοιν τοΰ μεγάλοι»
τύμβου. Ε-Ε'"ό τοίχος τοϋ ερείσματος- Σ=στήλη έντετειχισμένη
έν αύτώ, φέρουσα έπιγραφήν Κερκίων 'Αοιαγένης- Τ-Τ'=τό
τοιχάριον τοΰ διαζώματος• ΠΤ — πώρινη σορός τάφου.
έφ' ης έβη τό έρεισμα.
άλλ' ολίγα μόνον έτη, τής επισκευής τών πύργων και τών
τειχών, ήτοι τοϋ έντειχισμοϋ τών στηλών και τής πλήρους
ανατροπής τοΰ πρώτου μεγάλου νεκροταφείου, τοϋ άπό τής
κτίσεως τής Δημητριάδος σχηματισθέντος εκεί, ούτινος ακρι-
βώς δέν ευρέθησαν άχρι τοϋδε ασύλητοι, σπουδαίοι και
βέβαιοι ή έν συνεχεία τάφοι.
Συνηντήσαμεν δέ τήν πρώτην συστάδα, έν ώ άνεσκάπτο-
μεν δοκιιιαστικώς έν μηνΐ Ίουνίο) τοΰ έτους 1914ου μέ-
γαν τύμβον, ου τήν ΰπαρξιν ύπενοήσαμεν μεταξύ τοΰ πρώ-
του μεγάλου πύργου καϊ τοϋ πέμπτου (βλ. παρένθ. πίν Α'
και είκ. 48 τά άνω αριστερά τέσσαρα Τ- 49 υπέρ τύ Τ'• ΤΙ-
ΤΟ το τ)• ένταΰθα δήλα δή παρετήρησα δτι υπήρχε μέγα
έ'παρμα γής επίμηκες, δπερ έφαίνετο έσχηιιατισμένον επί-
τηδες έκ χώματος φορητοϋ, έξαχθέντος έκ τών ευθύς έξω
τοΰ τείχους τόπων, ένθα και νΰν τούτου ένεκα διακρίνον-
ται δύο μακραΐ και εύρεΐαι φάραγγες (είκ. 74• 75 τό φ).
Τό έ'παρμα τοΰτο ήδύνατο μέν τις νά έρμηνεύση ώς
ποιηθέν κατά τίνα πολιορκίαν τής πόλεως ύπό τών έχ-
θρων, ϊνα έξισώσωσι τύ ϋψος τών τειχών και οΰτω προσ-
βάλωσιν αυτά άφ' ύψηλοϋ, ή ώς σχηματισθέν έξ αφαιρέσεως
χωμάτων πρύς πήξιν πλίνθων ύπύ τών επισκευαστών τών
παρακειμένων πύργων και τοϋ τείχους• άλλ' έτι πιθανάηε-
ρον θά ήρμηνεύετο ώς τύμβος προς ένθεσιν σπουδαίων νε-
κρών, ϊσως και αύτοΰ τοΰ βασιλέ<ως Δημητρίου1 μετά μελών
τής γενεάς αύτοΰ.
"Οντως δέ, σκάψαντες εις μικρόν βάθος, διεγνώσαμεν
ασφαλώς δτι τύ χώμα ήτο φορητόν, άλλως τε καϊ διότι
περιεϊχεν αγαλμάτια και αγγεία δμοια τών κατά τύ ιερόν
τής Πασικράτας ευρεθέντων (βλ. είκ. 75 τό ς)• περαιτέροο
δέ εις βάθος ενός μέτρου συνήντησα τοΐχον έκ μεγάλων
πλακών πεποιημένον μετ' εύθυντηρίας έν εϊδει στερεοβάτου
') Βλ. δμως και άνω σελ. ί5(> - 38, ένθα ύπωπτεΰσαμεν ΰπαρξιν
τοιούτου τάφου μετά μείζονος πιθανότητος.