DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0066
ι . Τά νεκροταφεία και μνημεία, έξ ών ελήφθησαν αϊ ατήλαι
61
τη άνω περιγραφείση Α' κατηγορία• ένεϊχον δ' επίσης χώ-
ματα ουχί πολλά, νεκρούς τεθαμμένους έ'να ή δύο έκαστος
και κτερίσματα ουχί πλούσια• χαλκοί τίνες δίσκοι, ζεϋγος χρυ-
σών ένωτίων και πολλά πήλινα αγγεία, ών εν μέγα ευτε-
λές μετά πώματος, περιέχον τρίτου, καέντος, νεκροΰ τά οστά
εν ένΐ τάφω, ευρέθησαν ενταύθα, δυνάμενα νά χρονολογή-
σωσιν αυτούς, ως ανήκοντας τή Β' π. Χρ. έκατονταετηρίδι•
ακριβώς εις τοιούτον άγου-
σιν ημάς συμπέρασμα και αί
δύο μνημονευθεΐσαι στήλαι.
Εΰρομεν δ' εν υπερκεί-
μενο ις τών τάφων τούτων
/(όιιασιν ετέρους ή κεραμο-
στεγεϊς, γνωστούς εκ της άνω
κατηγορίας Δ', ή γυμνούς
της τάξεα>ς Ε', άνευ όμως
διαγνωστικών τοιχαρίων, και
άνωτάτω ετέρους, τών ομά-
δων α και β' της Ε' κατη-
γορίας• πάντες ούτοι ήγνό-
ουν τους υποκειμένους και
ήψαντο αλλήλων πολλαχοϋ
εν πάση αγνοία- εις μάλιστα
τών γυμνών μετεχειρίσθη
ως ύπόστρο)μα αυτήν την
άνωτάτω πλάκα τον ερεί-
σματος, διαταράξας το τοι-
χάριον τοϋ διαζώματος• πε-
ριέργως δ' εν αύτω ευρέθησαν πλουσιώτατα κτερίσματα,
ήτοι χρυσούς δακτύλιος, χρυσά ένώτια, άσπίδιά τίνα και
ελάσματα χρυσά, πάντα τέχνης εξαίρετου, πήλινον άγαλμά-
τιον Νίκης μετά πτερύγων, ίκανώς μέγα και δαψιλέστατα
βεβαμμένον, δύο πυξίδες
πήλινα ι, ων ή μία είναι ά-
κριβές άντίτυπον εκ της αυ-
τής μήτρας της άνω μνημο-
νευθείσης (βλ. σελ. Λ!ι υλιλ
είκ. !(')• 77 το η) και δλλα
αγγεία πήλινα τοϋ γνο)στοϋ
τύπου της β' π. Χρ. έκατον-
ταετηρίδος- ήσαν δε πάντα
[ΐετά τών οστών κεκαυμένα
και εν τινι διαταράξει.
Ύπήρχον δ' επίσης εν τη
πλησμονή ταύτη τών υπερ-
κειμένων τάφων καί τίνες,
δυνάμενοι νά ά.ποτελέσωσιν
Ιδίαν ομάδα της άνω Β'
κατηγορίας• διότι άπετε-
λοϋντο εκ πηλίνου αγγείου
Είκών 82. "Ηδη αποκαλυπτόμενος τάφος της αυτής συστάδος τοϋ έν είχ. 81 τύμβου. μεγάλου, εν εΐοεί χύτρας,
Τ-Τ'=τά έσω τοϋ τάφου πλήρη κατά τό ήμισυ τοϋ βάθους αυτού χωμάτων ένένονΤΟΓ τά ΟΠΧΟ κοένΐΟΟ
Π = τό πώμα αΰτοϋ• Α = αγγεία πήλινα, άρτι έξαχΟέντα εξ αύτοϋ' ' _ ,ρρ /
Κ = χαλκοΰν κάτοπτρον, φέρον Διονυσιακήν άνάγλυφον λ'εκρου, Ου εοεΟΟ.ΚΟσαμεν
παράστασιν, άρτι έξαχθέν. την κατά χώραν καΰσιν δι'
(είκ. 78' 79)• αί πλάκες αύτοΰ είναι κατειργασμέναι καί φέ-
οουσι λαόάς καί πλαίσια διά της σμίλης, έξ ών εμφαίνεται
ότι δεν έποιήθησαν άρχήθεν προς τοιαύτην χρήσιν, άλλ' ελή-
φθησαν εκ προγενεστέρων οικοδομημάτων προς εντελή βε-
θαίωσιν τούτοον ήρεύνησα τά έσω τοϋ ερείσματος τούτου
καί διεϊδον κατά το μέσον τοϋ τοίχου στήλην έντετειχι-
σμένην (είκ. 80 το -)■ μετ' ου πολύ, κατά τό τέρμα τοϋ τοί-
χου καί εις βάθος Ι.όΟι1• άπό
της αρχής αύτοΰ, συνήντησα
τάφον, εκ πώρινης σοροϋ
ποιηθέντα, έφ' ού έβη ό τοί-
χος (είκ. 80 τό πϊ).
Ταυτοχρόνως παρετήρη-
σα ότι επί τοϋ ερείσματος
τούτου, ολίγον έσωτέρω τής
προσόψεως, είχε κτισθή διά
μικρών κοινών λίθων, διά
πηλοϋ συνηρμοσμένων προ-
χείρως, τοιχάριον πάχους
ήμίσεος περίπου μέτρου, ό-
περ, γωνιούμενον πέρα καί
οπίσω τοϋ ερείσματος, έσχη-
μάτιζε μικρά τετράγωνα ή
ορθογώνια διαμερίσματα εν
εϊδει οικίσκων, διήκοντα έ-
νιαχοΰ εις ύψος μεν μέχρι
τοϋ νΰν εδάφους, καί τού-
του ένεκα εν διαταράξει
πολλαχοΰ ευρισκόμενα, εις βάθος δε ουχί μείζον τοϋ ήμί-
σεος τοϋ ερείσματος (είκ. 78' 79' 80 το Τ.-Τ").
Κρημνίσαντες λοιπόν έν τινι σημείω μέρος τοιούτου
τοιχαρίου, έόεόαιώσαμεν έντειχισμόν τμημάτων στηλών, ών
εν φέρει έπιγραφήν Έπι-
Είκών 81. "Αρτι αποκαλυφθείς τάφος τοϋ ε'ις συστάδας τμήματος επί του τύμβου
της Πασικράτας. Τ-Τ'=τά έσω τοϋ τάφου, έρευνηθέντα• Π-Π'=τό πώμα
αύτοΰ, Οραυσθέν κατά τήν έπίθεσιν ή εκ τοΰ βάρους τών χωμάτων.
/♦.«Θ**
κράτης θεοτίμου τής Ε π.
Χρ. εκατονταετή ρ ίδος, πρωί-
μων μάλιστα χρόνων κατ'
αυτήν έξαγαγόντες δε καί
τήν έν τω έρείσματι στή-
λην (είκ. 80 τό 2) εΰρομεν
καί ταύτην έπιγεγραμμένην
Εχετίμα 'Αντιπάτρου καί
τοις αύτοϊς τη άνοο χρόνοις
άνήκουσαλ'.
Έκ δε τών ούτω σχη-
ματιζόμενων τετραγώνων ή
ορθογωνίων διαμερισμάτων
άνεσκάψαμεν ένταϋθα τρία
(είκ. 78• 79) καί εΰρομεν
εις βάθος δύο μέχρι τριών
περίπου μέτρων άπό τοΰ ση-
μερινοϋ εδάφους άνά έ'να
τάφον άσύλητον έν έκάστω,
πλην τοΰ μέσου, ένθα ύπήρ-
χον δύο παρακείμενοι πώ-
ριναι σοροί, έφ'ών τής μιας
έπέβη τό έρεισμα, ως προείπομεν (είκ. 80 το ΠΤ), τοΰ τάφου
όμως καί οΰτω διαρραγέντος μέν καί πληρωθέντος τά πολλά
χωμάτων, αλλά μη συληθέντος- τοΰτο δηλοΐ ότι πρώτον μέν
έποιήθησαν οι τάφοι καί έτάφησαν οι νεκροί, έπειτα δέ,
μετ' ού πολύ, έκτίσθη τό έρεισμα καί τά τοιχάρια τών δια-
κριτικών διαμερισμάτων.
Οί τάφοι ούτοι έποιήθησαν λίαν βαθεΐς καί μακροί διά
τεσσάρων μεγάλων, άριστα λελαξευμένων καί προσηρμοσμέ-
νων άλλήλαις πλακών, μαρμάρου ύπομέλανος, πέμπτης ως
ποφιατος καί έκτης ως υποστρώματος• εΐναι άρα προσόμοιοι
"Ί
^,•-
3> -
■>*
ευρέσεως τέφρας καί ανθρά-
κων παρά τι τών μνημονευθέντων τοιχαρίων, έν μέτρο ν
υπεράνω τοΰ πώματος τοΰ μεγάλου τάφου, ΰν ήγνόησαν οί
καύσαντες• παραπλεύρως τής κάλπιδος ταύτης ευρέθησαν
άγγεϊά τίνα πήλινα, ένταϋθά τε καί εγγύς, ένθα καί ετέρας
ύμοίας κάλπιδας απεκάλυψα μεν.
Τής συστάδος ταύτης ευρεθείσης ούτως, έσχηματίσα-
μεν τήν ύπόνοιαν, μήπως ό θεωρηθείς ύφ' ημών έν έτει
1912ώ στερεοβάτης τοϋ ναοϋ τής Πασικράτας' ήτο και
1) Βλ. Ιίοακτικά 1912 203-204 και ανθί σελ. 45 καί ΐϊκ. 48 τό Σ.
61
τη άνω περιγραφείση Α' κατηγορία• ένεϊχον δ' επίσης χώ-
ματα ουχί πολλά, νεκρούς τεθαμμένους έ'να ή δύο έκαστος
και κτερίσματα ουχί πλούσια• χαλκοί τίνες δίσκοι, ζεϋγος χρυ-
σών ένωτίων και πολλά πήλινα αγγεία, ών εν μέγα ευτε-
λές μετά πώματος, περιέχον τρίτου, καέντος, νεκροΰ τά οστά
εν ένΐ τάφω, ευρέθησαν ενταύθα, δυνάμενα νά χρονολογή-
σωσιν αυτούς, ως ανήκοντας τή Β' π. Χρ. έκατονταετηρίδι•
ακριβώς εις τοιούτον άγου-
σιν ημάς συμπέρασμα και αί
δύο μνημονευθεΐσαι στήλαι.
Εΰρομεν δ' εν υπερκεί-
μενο ις τών τάφων τούτων
/(όιιασιν ετέρους ή κεραμο-
στεγεϊς, γνωστούς εκ της άνω
κατηγορίας Δ', ή γυμνούς
της τάξεα>ς Ε', άνευ όμως
διαγνωστικών τοιχαρίων, και
άνωτάτω ετέρους, τών ομά-
δων α και β' της Ε' κατη-
γορίας• πάντες ούτοι ήγνό-
ουν τους υποκειμένους και
ήψαντο αλλήλων πολλαχοϋ
εν πάση αγνοία- εις μάλιστα
τών γυμνών μετεχειρίσθη
ως ύπόστρο)μα αυτήν την
άνωτάτω πλάκα τον ερεί-
σματος, διαταράξας το τοι-
χάριον τοϋ διαζώματος• πε-
ριέργως δ' εν αύτω ευρέθησαν πλουσιώτατα κτερίσματα,
ήτοι χρυσούς δακτύλιος, χρυσά ένώτια, άσπίδιά τίνα και
ελάσματα χρυσά, πάντα τέχνης εξαίρετου, πήλινον άγαλμά-
τιον Νίκης μετά πτερύγων, ίκανώς μέγα και δαψιλέστατα
βεβαμμένον, δύο πυξίδες
πήλινα ι, ων ή μία είναι ά-
κριβές άντίτυπον εκ της αυ-
τής μήτρας της άνω μνημο-
νευθείσης (βλ. σελ. Λ!ι υλιλ
είκ. !(')• 77 το η) και δλλα
αγγεία πήλινα τοϋ γνο)στοϋ
τύπου της β' π. Χρ. έκατον-
ταετηρίδος- ήσαν δε πάντα
[ΐετά τών οστών κεκαυμένα
και εν τινι διαταράξει.
Ύπήρχον δ' επίσης εν τη
πλησμονή ταύτη τών υπερ-
κειμένων τάφων καί τίνες,
δυνάμενοι νά ά.ποτελέσωσιν
Ιδίαν ομάδα της άνω Β'
κατηγορίας• διότι άπετε-
λοϋντο εκ πηλίνου αγγείου
Είκών 82. "Ηδη αποκαλυπτόμενος τάφος της αυτής συστάδος τοϋ έν είχ. 81 τύμβου. μεγάλου, εν εΐοεί χύτρας,
Τ-Τ'=τά έσω τοϋ τάφου πλήρη κατά τό ήμισυ τοϋ βάθους αυτού χωμάτων ένένονΤΟΓ τά ΟΠΧΟ κοένΐΟΟ
Π = τό πώμα αΰτοϋ• Α = αγγεία πήλινα, άρτι έξαχΟέντα εξ αύτοϋ' ' _ ,ρρ /
Κ = χαλκοΰν κάτοπτρον, φέρον Διονυσιακήν άνάγλυφον λ'εκρου, Ου εοεΟΟ.ΚΟσαμεν
παράστασιν, άρτι έξαχθέν. την κατά χώραν καΰσιν δι'
(είκ. 78' 79)• αί πλάκες αύτοΰ είναι κατειργασμέναι καί φέ-
οουσι λαόάς καί πλαίσια διά της σμίλης, έξ ών εμφαίνεται
ότι δεν έποιήθησαν άρχήθεν προς τοιαύτην χρήσιν, άλλ' ελή-
φθησαν εκ προγενεστέρων οικοδομημάτων προς εντελή βε-
θαίωσιν τούτοον ήρεύνησα τά έσω τοϋ ερείσματος τούτου
καί διεϊδον κατά το μέσον τοϋ τοίχου στήλην έντετειχι-
σμένην (είκ. 80 το -)■ μετ' ου πολύ, κατά τό τέρμα τοϋ τοί-
χου καί εις βάθος Ι.όΟι1• άπό
της αρχής αύτοΰ, συνήντησα
τάφον, εκ πώρινης σοροϋ
ποιηθέντα, έφ' ού έβη ό τοί-
χος (είκ. 80 τό πϊ).
Ταυτοχρόνως παρετήρη-
σα ότι επί τοϋ ερείσματος
τούτου, ολίγον έσωτέρω τής
προσόψεως, είχε κτισθή διά
μικρών κοινών λίθων, διά
πηλοϋ συνηρμοσμένων προ-
χείρως, τοιχάριον πάχους
ήμίσεος περίπου μέτρου, ό-
περ, γωνιούμενον πέρα καί
οπίσω τοϋ ερείσματος, έσχη-
μάτιζε μικρά τετράγωνα ή
ορθογώνια διαμερίσματα εν
εϊδει οικίσκων, διήκοντα έ-
νιαχοΰ εις ύψος μεν μέχρι
τοϋ νΰν εδάφους, καί τού-
του ένεκα εν διαταράξει
πολλαχοΰ ευρισκόμενα, εις βάθος δε ουχί μείζον τοϋ ήμί-
σεος τοϋ ερείσματος (είκ. 78' 79' 80 το Τ.-Τ").
Κρημνίσαντες λοιπόν έν τινι σημείω μέρος τοιούτου
τοιχαρίου, έόεόαιώσαμεν έντειχισμόν τμημάτων στηλών, ών
εν φέρει έπιγραφήν Έπι-
Είκών 81. "Αρτι αποκαλυφθείς τάφος τοϋ ε'ις συστάδας τμήματος επί του τύμβου
της Πασικράτας. Τ-Τ'=τά έσω τοϋ τάφου, έρευνηθέντα• Π-Π'=τό πώμα
αύτοΰ, Οραυσθέν κατά τήν έπίθεσιν ή εκ τοΰ βάρους τών χωμάτων.
/♦.«Θ**
κράτης θεοτίμου τής Ε π.
Χρ. εκατονταετή ρ ίδος, πρωί-
μων μάλιστα χρόνων κατ'
αυτήν έξαγαγόντες δε καί
τήν έν τω έρείσματι στή-
λην (είκ. 80 τό 2) εΰρομεν
καί ταύτην έπιγεγραμμένην
Εχετίμα 'Αντιπάτρου καί
τοις αύτοϊς τη άνοο χρόνοις
άνήκουσαλ'.
Έκ δε τών ούτω σχη-
ματιζόμενων τετραγώνων ή
ορθογωνίων διαμερισμάτων
άνεσκάψαμεν ένταϋθα τρία
(είκ. 78• 79) καί εΰρομεν
εις βάθος δύο μέχρι τριών
περίπου μέτρων άπό τοΰ ση-
μερινοϋ εδάφους άνά έ'να
τάφον άσύλητον έν έκάστω,
πλην τοΰ μέσου, ένθα ύπήρ-
χον δύο παρακείμενοι πώ-
ριναι σοροί, έφ'ών τής μιας
έπέβη τό έρεισμα, ως προείπομεν (είκ. 80 το ΠΤ), τοΰ τάφου
όμως καί οΰτω διαρραγέντος μέν καί πληρωθέντος τά πολλά
χωμάτων, αλλά μη συληθέντος- τοΰτο δηλοΐ ότι πρώτον μέν
έποιήθησαν οι τάφοι καί έτάφησαν οι νεκροί, έπειτα δέ,
μετ' ού πολύ, έκτίσθη τό έρεισμα καί τά τοιχάρια τών δια-
κριτικών διαμερισμάτων.
Οί τάφοι ούτοι έποιήθησαν λίαν βαθεΐς καί μακροί διά
τεσσάρων μεγάλων, άριστα λελαξευμένων καί προσηρμοσμέ-
νων άλλήλαις πλακών, μαρμάρου ύπομέλανος, πέμπτης ως
ποφιατος καί έκτης ως υποστρώματος• εΐναι άρα προσόμοιοι
"Ί
^,•-
3> -
■>*
ευρέσεως τέφρας καί ανθρά-
κων παρά τι τών μνημονευθέντων τοιχαρίων, έν μέτρο ν
υπεράνω τοΰ πώματος τοΰ μεγάλου τάφου, ΰν ήγνόησαν οί
καύσαντες• παραπλεύρως τής κάλπιδος ταύτης ευρέθησαν
άγγεϊά τίνα πήλινα, ένταϋθά τε καί εγγύς, ένθα καί ετέρας
ύμοίας κάλπιδας απεκάλυψα μεν.
Τής συστάδος ταύτης ευρεθείσης ούτως, έσχηματίσα-
μεν τήν ύπόνοιαν, μήπως ό θεωρηθείς ύφ' ημών έν έτει
1912ώ στερεοβάτης τοϋ ναοϋ τής Πασικράτας' ήτο και
1) Βλ. Ιίοακτικά 1912 203-204 και ανθί σελ. 45 καί ΐϊκ. 48 τό Σ.