Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Arbanitopoulos, Apostolos S.
Graptai stēlai Dēmētriados-Pagasōn — Athen, 1928

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0088
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
ια'—2) Ίατορία τών Παγασών ηροαηρμοαμένη προς τά περιαωθέντα μνημεία

81

ρέσεως της χώρας υπό τοϋ Άλεύα, δι' ης ό Φίλιππος ήπίω-
νεν οπωσδήποτε καί υπέκρυπτε την πραγματικήν κατάκτη-
σι,ν της Θεσσαλίας• επίσης προσωρινή υπήρξεν ή δι' απο-
βατικού αγήματος υπό τον στρατηγόν Καλλίαν κατοχή τών
Παγασών και των άλλων κατά τον κόλπον παραλίων πό-
λεων υπό των Αθηναίων*.

Ούτω κατασχών τήν πόλιν ό Φίλιππος καΐ δι' άλλου
όμματος βλέπων αυτήν και τους πέριξ τόπους, ουχί δι' ου
οί Φεραΐοι υπέρ τον ένα αιώνα έθεώρουν αυτούς, και προς
άλλην χρήσιν προορίζων το έπίνειον τοϋτο, διεϊδε το προς
τους εαυτού σκοπούς άκατάλλ,ηλον της θέσεως τών Φεραϊκών
Παγασών καΐ ήρξατο μετατοπίζουν αύτάς εκ της μεσογαίας
προς τήν Βόρειον καΐ Άνατολικήν παραλίαν, προλαμβάνουν
οΰτω Δημήτριον τον Πολιορκητήν τον μετατοπισμόν τούτον
κατάδηλοι ό Δημοσθένης, βοών εν τή εκκλησία και εφιστάς
τήν προσοχήν τών Αθηναίων καΐ τών Θεσσαλών εις διαπεί-
ρας τοιούτου τειχισμοΰ, γινομένου ύπούλως και κρυφίως υπό
του βασιλέως Φιλίππου, κατά τε τήν έαυτοΰ συνήθειαν και
κατ' ανάγκην πολιτικήν, δπο)ς μη καθιστώνται εμφανείς οί
περαιτέρω σκοποί αύτοΰ.

"Οντως δε ό εσωτερικός πύργος τοϋ πρώτου άνασκα-
φέντος μετά τίνων βραχιόνων τείχους συναφούς καί τίνων
περαιτέρω μικρών πύργων, περί ων βλ. άνω σελ. 24-25,
είναι εμφανέστατα έργον άρχαιότερον τοϋ κατόπιν γενομέ-
νου πλήρους τειχισμοΰ της πόλεως υπό τοϋ Δημητρίου"
απλή παραβολή τοΰ ρυθμού τής τειχοδομίας αύτοΰ διά
μικρών λίθων, άλαξεύτων τήν πρόσοψιν, άλλ' Ίσχυράς και
έπιμελοϋς (είκ. 12• 14• 16* 17* 19• 20* 59• 65-69* 73), προς
τον τοΰ εσωτερικού επίσης πύργου τοϋ δευτέρου και τρίτου
άνασκαφέντος (είκ. 21• 22- 2<>• 27• 29• 33), καθίστα κατά-
δηλον τήν διαφοράν ότι δε ό τειχισμός ούτος δεν είναι
άο/αιότερος τών μέσων που τής Δ' π. Χρ. έκατονταετηρίδος
προκύπτει εκ τε τής ίσοδομικότητος τοΰ ρυθμού αύτοΰ
και εκ τής χρήσεως τών λίθινων τοίχων ώς θεμελιώσεως,
ολίγον υπερκείμενης τοΰ εδάφους, ίνα έπιβώσιν έπ' αυτών
πλίνθινοι τοίχοι* ότι δε και ούτοι ήσαν λίαν ισχυροί επίσης,
αποδεικνύει το δτι και νΰν περιεσώθησαν έφ' ίκανόν ίίψος
(είκ. 12- Ιέ 10-20- '>!)■ 65-69).

Εΐναι λοιπόν εκ τών μνημείων άναμφισβήτητον ότι επί
τοΰ υπερκειμένου τοΰ εξωτερικού μεγάλου λιμένος και κυ-
ρ ιαρχοΰντος αύτοΰ στρατηγικωτάτου λόφου καί τών ομοίων
παρά τον «Φανόν» (είκ. 93' 96• 97- 102• 104), έπέθηκε πρώ-
τον2 τήν χείρα ό Φίλιππος, ίνα άποκρούη έχθρόν από τής

(πρβ. κατά Φιλ. γ' 26), είναι λίαν πάλαιαν διόπ ό Άρποκρατίων έχει
ΰπ' όψει τήν γραφήν δεκαδαρχίαν (εν λ. τετραρχία λέγει ορθώς έπί-
σιΐς «εΐη αν οΰν λέγων ό Δημοσθένης τήν τετραρχίαν») και ορθώς
αναιρεί αυτήν «Φίλ,ππος μέντοι παρά Θετταλοΐς δεκαδαρχίαν οί' κα-
τεοτηοεν, ώς γέγραπται εν Ρ' Φιλιππικω Δημοσθένους, άλλα τετραρ-
χιαν»• και τα ονόματα τών τετραρχών Σίμον, θρασνδαίον, Κινέα,
Δαόχον (πρβ. Αημοσθ. ιη' 295) και νομίσματα αυτών βεβαιοΰσι
τοΰτο• πρβ. και Εά. ΜβνβΓ ε. ά. 280.

•) Ό Αημοαθ. παρέκίνησε τήν άποστολήν αύτοΰ- κατά Φιλ. α'
35 «τους δ' αποστόλους πεντάς ύμΐν ύστερίζειν τών καιρών, τον
εις Μεθώνην, τόν εις Παγασάς»• Φίλιππος εν επιστολή [Αημοαθ./
ιβ' ό «Καλλίας τοίνυν ό παρ' ύμων στρατηγός, τάς μεν πόλεις τάς
εν τω Παγασίτη κόλπω κατοικουμένας, έ'λαβεν άπάσας, ύμΐν μεν
ενόρκους, έμοί δε σνμμαχίδας ούσας»• το σνμμαχ(δας είναι μετριω-
τέρα εκφρασις αντί τοϋ υπηκόους, υποτελείς- ή επιστολή και παρ'
^4ρρ«α?•. σελ. 482.

2) Τινών πύργων ενταύθα, ένθα και τά νεώτερα πυροβολεία
(βλ. άνω σελ. 78 σημ. 3), ύπάρχουσι κατωτάτου δόμοι τινές, διά
μικρών έμπεπηγμένων λίθων προσομοίως τω εσωτερικού πρώτω πύργω
πεποιημένοι' καί επί τοΰ λίαν κατεστραμμένου τείχους τής πλευράς
ταύτης παρατηρείται ένιαχοϋ τοιαύτη τειχοδομία.

Α. 2. ΑΡΒΑΝΙΤΟΠΟΥΛΛΟΥ- ΓΡΑΠΤΑΙ ΣΤΗΛΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ-ΙΤΑΓΑΣΩΝ

θαλάσσης- τοΰτο δε άπετέλει τήν κυριώδη μέριμναν αύτοΰ, ό
φόβος δήλον δτι καί ή άμυνα τών κρατούντων τής θαλάσ-
σης Αθηναίων δτι δε τους ένταϋθα σκοπούς τοϋ Φιλίππου
οξύτατα διεΐδεν ό Δημοσθένης, άποδεικνύουσιν αί μνημο-
νευθεΐσαι συχναί διαμαρτυρία ι αύτοΰ εν τη εκκλησία* δτι
δ' επίσης εΐχε δίκαιον ό ρήτωρ τοιαύτα φοβούμενος, απέ-
δειξε το προσεχές μέλλον, καθ' δ ή οριστικώς μετατοπι-
σθεΐσα πόλις καί νέα έκεϊ τειχισθεϊσα, ή Δη μητριάς, απέβη
μία τών τριών κλείδων ή πεδών τής Ελλάδος.

Α/ιΛ, ό ρήτωρ διαμαρτύρεται περί τειχισμοΰ Μαγνησίας
υπό τοΰ Φιλίππου, λέγων εν * Ολννθ. α' 22 δτι οί Θεσσαλοί
«Παγασάς άπαιτεΐν αυτόν (ενν. Φίλιππον) είσιν έψηφισμένοι
καί Μαγνησίαν κεκωλνκασι τειχίζειν* καί εν 'Ολννθ. β' 11
«καί γαρ νΰν είσιν έψηφισμένοι (ενν. Θετταλοί) Παγασάς
άπαιτεΐν καί περί Μαγνησίας λ,όγονς ποιεϊσθαι»• τί άρα ό
Φίλιππος έτείχιζε κατά τόν ρήτορα; ουχί βεβαίως δλην τήν
χερσόνησον Μαγνησίαν τοΰτο θά ήτο άτοπον νά διατείνη-
ται, μόλις δε διά μεγάλης ρητορικής υπερβολής θά ήτο
συγγνωστόν νά εϊπη περί τειχισμοΰ χώρας, εν ω σημεΐόν τι
αυτής έτειχίζετο• άλλ' ούτε τήν άκραν Μαγνησίαν νοεί ύ
Δημοσθένης• διότι δεν σώζεται τι έκεϊ ίχνος τείχους, καθ'δσον
γινώσκω, ούτε σκοπόν τίνα σημαντικόν θά έξεπλήρου το μέρος
τούτο τειχιζόμενον επειδή δ' εκ τών μνημείων εϊδομεν δτι
λόφους τινάς υπέρ τόν λιμένα τών Παγασών έτείχιζεν ό βα-
σιλεύς, καί τόν τειχισμόν όντως δεν ήγαγεν εις πέρας, ώς
έμφαίνουσι τά μνημεία επίσης3, έμποδισθείς, ώς βέβαιοι ό
ρήτωρ, υπό τών Θεσσαλών, όφείλομεν νά ύπονοήσωμεν δτι
εν τω πρώτφ χωρίω κατ' ούσίαν τούτους λέγει Μαγνησίαν ό
Δημοσθένης- διότι εν τω δευτέρω χωρίω δύναται τις νά ύπο-
λάβη, δυσχερώς μεν άλλ'οπωσδήποτε, δτι πρόκειται διά ρη-
τορικής τίνος έπεκτάσεοος περί τής χώρας Μαγνησίας1, καίτοι
περί τοΰ αύτοΰ βεβαίως ψηφίσματος γίνεται ό λόγος- καί εκ
τών έντοΐς άνω παρατεθέντων χωρίων Όλννθ. α' 12, κατά
Φά. β' 22 δύναται τις έκ μεν τοΰ πρώτου άβιάστως, εκ δε
τοΰ δευτέρου μετά πιθανότητος νά συμπεράνη δτι περί
πόλεως ή θέσεως Μαγνησίας πρόκειται, άφ' ού ή μεν λέξις
συνάπτεται μετ' ονομάτων πόλεων, το δε γεγονός τοΰ επιχει-
ρούμενου ύπό τοΰ Φιλίππου τειχισμοΰ εΐναι άναμφισβήτητον.

Ούτω λοιπόν άνεζητήθη πόλις Μαγνησία ύπό τίνων ιστο-
ρικών καί αρχαιολόγων, κατά τόν Παγασιτικόν κόλπον,
έθεωρήθη δε ύπό τοΰ Εβαΐίθ καί άλλων αύτη ούσα ή εν
τφ νΰν «Χόρτω» αρχαία πόλις5• άλλ'έκ τών προειρημέ-

8) Διότι ίχνη εμφανή τοιούτου τειχισμοΰ δεν ενεφανίσθησαν ούτε
μεταξύ τοΰ πέμπτου καί τρίτου πύργου, ούτε κατά τόν δεύτερον.

4) Ό σαφής Ήρόδ. 7/ 176" 188 γράφει διακεκριμένους ηπειρον
ή χώρην Μαγνησίην, άπαξ απλώς Μαγνησίην υ δε Δημοσθ. ήδύνατο
κατά το έαυτοΰ συμφέρον νά μή διασαφή πανταχοΰ ποΰ περί τής
χώρας και ποΰ περί πόλεοος ή θέσεως λέγει, διότι οί Μαγνήτες
τέοος ήσοον υπήκοοι τών θεσοαλών ή τύχη λοιπόν τής χώρας ταύτης
δλης παρέμενεν αμφισβητούμενη ύπ' εκείνου και αυτών γενομένης
όμως τής τετραρχίας Πελασγιώτιδος, συμπεριελήφθη αυτή ή Μαγνη-
σία, επί τίνα τουλάχιστον χρόνον, ώς προκύπτει ά'λλοθέν τε και έκ
τοΰ κατά Νεαίρας λόγου [αημοαθ.] νθ' 108 «ποΰ γάρ αύτη ούκ
εϊργασται τω σώματι;... εν Θετταλία δε καί Μαγνησία μετά Σίμου
τοΰ Λαρισαίου (τοΰ τετράρχου δήλον δτι)»• πρβ. Αίσχίν. γ'83 «στε-
φανοόσας τους μετά Αριστοδήμου εις Θετταλίαν καί Μαγνησίαν».

'ή Εθ&ΐίβ, ΤΓ&νβΙδ ίη Ν. Ογ. IV 381- Ψ&ββ ΤΙιθ Τορο-
£>τ&ρ1ιγ οϊ Ρθΐϊοη &ηά Μα^ηβδί» έν ,ΙοαπιειΙ οί ΗθΙΙ. 8ίαά.
1900 (XXVI) 151 καί σημ. 34" Πρακτικά 1910 221-222- ,» \Υαοβ
φρονεί διάοροροχ τών άνω προτεινομένων, παραδεχόμενος απλώς και
άνευ περαιτέρου συζητήσεως δτι πανταχού παρά Δημοσθένει νοείται
ώς Μαγνησία ή χώρα- οί εγχώριοι γεουγράοροι όμιλοΰσι μεν καί περί
πόλεως Μαγνησίας καί έτερα έτι χωρία αρχαίων συγγραφέων προ-
σάγουσιν, άλλ' άναμιγνύουσιν αυτήν πολλάκις προς τήν έτέραν γνω-
στήν έν Άσίοο Μαγνησίαν" βλ. περί τούτων Ζωσιμάν Έσφιγμερίτην

11
 
Annotationen