DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.4899#0101
94
Α'. ΑΙ άναακαφαι και ερενναι
καί τάς σωματικάς έτι λειτουργίας αύτοϋ έσυκοφάντησαν
καΐ διαστρόφως, ή κατ' ιδίαν δλως έπίνοιαν, περιέγραψαν.
Μεγίστης δέ κατακρίσεως είναι άξιος ό Πλούταρχος,
διότι εν τή διηγήσει τοΰ βίου τοΰ Δημητρίου και τω χα-
ρακτηρισμφ των πράξεων αύτοϋ, ενισχύει μεν τάς περί
αύτοΰ δυσφημήσεις, αναγραφών τά «ανέκδοτα» και τάς
φήμας των "Αθηναϊκών τριάδων, εξαίρει δέ τά αστεία και
σπουδογέλοια τοϋ βίου αύτοϋ, ίκανήν ρυπαρότητα. της κο>
μωδίας περισυλλέγων επιμελώς, το δέ χείριστον πράττει
ταϋτα εν έπιγνώσει, λέγων1 τά έξης μωρόσοφα- «ημείς
δέ την μέν έκ διαστροφής έτερων έπανόρθωσιν ού πάνυ φιλ-
άνθρωπον ουδέ πολιτικήν ηγούμεθα >' εν φ δήλον δτι ανα-
γνωρίζει διαστροφήν, ύφ' έτερων γενομένην περί τοϋ Δημη-
τρίου, και εν φ εΐχε τά μέσα της επανορθώσεως, δέν έθεώ-
ρησεν ό μακάριος το έργον τοϋτο ούτε λίαν φιλάνθρωπον
ούτε πολιτικόν άπέκρουσεν άρα την πρώτην και μεγίστην
αρετήν τοϋ ιστοριογράφου και βιογράφου, καΐ ύπέπεσεν
εις το ελάττωμα τοϋ «έφ' ηδονή και διαγωγή των έντυγ-
χανόντων ποικίλλειν την γραφήν», όπερ μάλιστα κατακρίνει
ο ιοιος.
Δυστυχώς δμως ό Πλούταρχος άπέμεινεν ή κυριώδης
πηγή περί τοϋ Δημητρίου, εξ ής μετ' έπιπολαιότητος άν-
τλήσαντες νεώτεροι ιστοριογράφοι, παρέστησαν τά κατ' αυ-
τόν λίαν άτοπα και μεμακρυσμένα άπό της αληθείας, μή
διαγνόντες επακριβώς δτι ό αρχαίος ούτος συγγραφεύς αν-
τιστοιχεί τά πολλά προς τους σημερινούς χαριτογράφους
και άνεκδοτογράφους τών εφημερίδων, τους ψυχαγωγικώς
και εική γράφοντας προς ήμερησίαν κατανάλωσιν εγώ άμ-
φιβάλλο) σφόδρα, αν ό φόρτος τών ελαττωμάτων, άτινα
έπέθηκαν έπι τοϋ Δημητρίου οι προειρημένοι, είναι δίκαιον
να έπικάθηται σύμπας έπι τών ώμων αύτοϋ- - διότι έκ
τών πραγμάτων και τών έργων αύτοϋ αποδεικνύεται ού
μόνον στρατηγικός και πολεμικός άνήρ εξαίρετος, άλλα
μάλιστα οξυδερκής και σώφρων πολιτικός, διανοούμενος
και πράττων, παρά τον επικρατούντα τότε συμφυρμόν, τά
άριστα καΐ φιλανθρωπότατα.
Ότι άρα και τήν πολιτείαν τών Δημητριέων και Μα-
γνήτων κατέστησεν αυτός, θεωρό) βέβαιον καΐ διαβλέπω
τούτο εν τοις περισο)θεΐσι περί αυτών ουδέ ήτο δυνατόν
νά συμβή άλλως- διότι, άφ' ού τοσοϋτον επιμελώς έφρόντισεν
ό Δημήτριος περί τοϋ εξωτερικού ενδύματος της επωνύμου
αύτοϋ, δαπανήσας καΐ (ΐέγα χρηματικόν ποσόν προς περι-
βολήν αυτής διά τειχών, υπολογιζόμενων ε'ις μήκος δώδεκα
περίπου χιλιομέτρων3, θά έμερίμνησε και περί τής ψυχής
και τοϋ εσωτερικού βίου αυτής, ϊνα καταστήση το δημιούρ-
γημα αύτοϋ βιώσιμον, δπερ και κατώρθωσε- διότι έπι πολ-
λούς αιώνας και ή πόλις διετηρήθη καΐ το πολίτευμα αυ-
τής, τούτο μέν μέχρι τών εσχάτων 'Ρωμαϊκών αυτοκρατο-
ρικών χρόνων, εκείνη δέ παρά τάς διηνεκείς καΐ μακρο-
χρόνιους συλήσεις εμφανής μέχρι σήμερον.
Και τήν μέν κατάστασιν τής Δημητριέων και Μαγνη-
τών πολιτείας θέλω δημοσιεύσει άλλαχοϋ, ή έν παραρτή-
ή Ευθύς αρχόμενος της διηγήσεως τοΰ βίου τοΰ Δημητρίου έν
κεφ. α'.
'-') Καί ό Μέγας Αλέξανδρος διεβλήθη, ως γνωστόν, σφόδρα,
προεξαρχόντων τών κρατούντων τοΰ καλάμου Αθηναίων επίσης.
3) Βλ. ά'νω σελ. 89 καί σημ. 6' επειδή το πάχος τών τειχών είναι
τριών μέτρων ως έγγιστα, το δέ ΰψος θά ήτο ούχ! κατώτερον τών
πέντε, ή δλη τειχοδομία συμποσοΰται εις ήμιλαξεΰτου ογκώδους λι-
θοδομίας κυβικά μέτρα εκατόν όγδοήκοντα χιλιάδας, ων ή έκτέλεσις
σήμερον έπ! ανωμάλου εδάφους απαιτεί δαπάνην είκοσι και επτά
εκατομμυρίων δραχμών τοιοΰτον ποσόν έδαπανήθη υπό τοΰ Δη μη-
τριού εντός δυο το πολΰ ετών, χάριν τών τειχών μόνον κα! τών
πΰργο>ν.
ματι ένθάδε- ή δέ αναγραφή τών τυχών τής πόλεως έχει
κατά τάς άχρι τοϋ νύν γνωστάς πηγάς συντόμως ειπείν
ώδε: έπ! μέν τοϋ Δημητρίου ουδέν4 περί αυτής διέσωσεν
ήμΐν ό τοσαϋτα περιττά γράψας Πλούταρχος, εί μή δτι τφ
283 π. Χρ. ύπεδέχθη έν τοις κόλποις αυτής τά οστά τοϋ
ιδρυτού, κομισθέντα ύπό τοϋ εύσεβοΰς αύτοϋ υίοϋ "Αντιγό-
νου τοϋ Γόνατα έν μεγαλόπρεπε! κηδεία, ην μετά τίνος
άτοπίας χαρακτηρίζει ό Πλούταρχος ώς σχοϋσαν «τραγι-
κήν τίνα κα! θεατρικήν διάθεσιν»• απέθανε δέ ό Δημήτριος
έν Χερρονήσψ άγων το πεντηκοστόν τέταρτον έτος τής ηλι-
κίας αύτοϋ, καθειργμένος εκεί έπ! τριετίαν ύπό τοϋ Σέλευ-
κου- περ! τής θέσεως τοϋ τάφου αύτοϋ έν Δημητριάδι5 ε'ί-
πομέν τίνα άνω έν σελ. 36-88 κα! 60.
Άλλ' έρευνήσαντες ειδικώς προς τούτο κατά τήν πρώ-
την έξάμηνον τοϋ 1915ου έτους εντολή τής Αρχαιολογικής
Εταιρείας, εϋρομεν μέν τινας άξιολογωτάτους τάφους κα!
σημαντικά κτερίσματα έν αύτοϊς έξω τού τρίτου πύργου
(βλ. είκ. 40 το ΙΤ κα! είκ. 97 το Τ-Τ'-Τ"), ούχ! δέ τον
τοϋ Δημητρίου, ουδέ το άναμενόμενον ήρφον αύτοϋ- και ό
άνω έν σελ. Γ)7-60 κα! είκ. 74- 75• 78- 79 μνημονευό-
μενος τύμβος, δοκιμασθείς ένιαχοϋ δι' ανασκαφών, άπέ-
δωκεν εις βάθος τριών μέτρων φορητού χώματος πτωχούς
τάφους κα! το φυσικόν έδαφος ύπ' αυτούς, ούχ! δέ τον
τοϋ Δημητρίου. Τούτων ένεκα ύποπτεύω δτι ό τάφος τοΰ
κτιστού τής πόλεοις έποιήθη κατ' έξαίρεσιν εϋλογον εντός
αυτής, έν τινι περιόπτω κα! σπουδαίω σημείω- προς τοϋτο
πρώτον μέν έδοκίμασα τους έσω τοϋ περιβόλου τών τειχών
τρεις μυθολογουμένους τύμβους, περ! ών βλ. τά προειρη-
μένα έν σελ. 32 και κάτω τάς είκ. 109 και 110, νομίσας
δτι ήδύναντο νά σχηματισθώσιν επίτηδες και ελλείψει χώ-
ματος έκ τής λατύπης τών εξαγομένων λίθων έκ τών πα-
ρακειμένων λιθοτομιών άλλ' ενωρίς εΐδον έν δυσΐ τούτο>ν
δτι όντως κα! αυτόχρημα λατύπη κα! απορρίμματα συνε-
σωρεύθησαν έκεϊ κατά τήν συνήθειαν τών αρχαίων λατό-
μων, ουδείς δέ ήδύνατο νά ύπόκηται τάφος- διό αναζητώ
ήδη τόν τάφον τοϋ βασιλέως έπ! έτερων χαρακτηριστικών
σημείων ένδον τής Δημητριάδος, θέλω δέ ανακοινώσει τά
αποτελέσματα τών ερευνών τούτων έν καιρώ.
Οι δέ διάδοχοι τοϋ Δημητρίου έσχον βεβαίως τήν Δη-
μητριάδα σπουδαίο ν όρμητήριον, οίον καί αυτός ούτος-
άλλ' ουδέν διαρρήδην έν λεπτόμερείαις είναι παραδεδομέ-
νον περί αυτής μέχρι τής εισόδου τών Έωμαίων εις τά
Μακεδόνικα καί Ελληνικά έν γένει πράγματα. Δέον δέ
καθ'δλον το άπό τοϋ έτους 294-168 π. Χρ. χρονικον διά-
στημα, πλην μικρών τίνων διακυμάνσεων κατά το 197-196
κα! 192-191, νά θεωρώμεν τήν Μαγνησίαν ώς τμήμα τής
Μακεδονίας, είδος τι ελευθέρου κράτους, προσηρτημένου
αυτή, αλλά διατηροϋντος τήν έαυτοϋ αύτοτέλειαν, περίπου
ώς έχει σήμερον ή Βαυαρία προς τήν Γερμανικήν αύτοκρα-
τορίαν διό έν τή συνθήκη τοϋ Αντιγόνου,; δέν κατονομά-
ζονται οι Μαγνήτες σύμμαχοι τών Μακεδόνων, ώς οι θεσ-
') Ό ΪΥθάποίι έν Ατίιβπ. Μΐίί. 1905 241 θεωρεί τήν Δημη-
τριάδα ως όρμητήριον τοΰ Αντιγόνου κατά τοΰ Λυσιμάχου τω 2Κ<>-
285 π. Χρ., άλλ' οΰδεμίαν πηγήν αναφέρει• είκαστικώς δυνάμεθα νά
θεωρήσωμεν αυτήν όρμητήριον καθ" δλον το διάστημα τών κατά τοΰ
Λυσιμάχου, Πυρρού, Θηβαίων κλπ. επιχειρήσεων τοΰ Δημητρίου καί
τοΰ υίοΰ αΰτοΰ Αντιγόνου" πρβ. Πλοντ. βίω Δημητρ. μ'.
•') Πώς δύναται νά ύπονοηθη ό τάφος ούτος λέγει ορθώς ό
ΡΓθάποΙι έ'. ά. σημ. 2- ίσως ό τοσοϋτον φιλοπάτωρ Αντίγονος κα-
θιέριοσεν έκτοτε τιμάς τινας τω Δημητρίφ ώς κτίστη- πρβ. τά έν
σελ. 93 σημ. Γ) λεχθέντα.
') ΙΙολνβ. Δ' 9 3-4 «έτι γάρ ένορκος έμενε πάσιν ή γεγενημένη
συμμαχία δι' Αντιγόνου κατά τους Κλεομενικοί'ς καιρούς»- ήτοι
ΐσχυεν ή συνθήκη εκείνη και μέχρι τοϋ 220 π. Χρ..
Α'. ΑΙ άναακαφαι και ερενναι
καί τάς σωματικάς έτι λειτουργίας αύτοϋ έσυκοφάντησαν
καΐ διαστρόφως, ή κατ' ιδίαν δλως έπίνοιαν, περιέγραψαν.
Μεγίστης δέ κατακρίσεως είναι άξιος ό Πλούταρχος,
διότι εν τή διηγήσει τοΰ βίου τοΰ Δημητρίου και τω χα-
ρακτηρισμφ των πράξεων αύτοϋ, ενισχύει μεν τάς περί
αύτοΰ δυσφημήσεις, αναγραφών τά «ανέκδοτα» και τάς
φήμας των "Αθηναϊκών τριάδων, εξαίρει δέ τά αστεία και
σπουδογέλοια τοϋ βίου αύτοϋ, ίκανήν ρυπαρότητα. της κο>
μωδίας περισυλλέγων επιμελώς, το δέ χείριστον πράττει
ταϋτα εν έπιγνώσει, λέγων1 τά έξης μωρόσοφα- «ημείς
δέ την μέν έκ διαστροφής έτερων έπανόρθωσιν ού πάνυ φιλ-
άνθρωπον ουδέ πολιτικήν ηγούμεθα >' εν φ δήλον δτι ανα-
γνωρίζει διαστροφήν, ύφ' έτερων γενομένην περί τοϋ Δημη-
τρίου, και εν φ εΐχε τά μέσα της επανορθώσεως, δέν έθεώ-
ρησεν ό μακάριος το έργον τοϋτο ούτε λίαν φιλάνθρωπον
ούτε πολιτικόν άπέκρουσεν άρα την πρώτην και μεγίστην
αρετήν τοϋ ιστοριογράφου και βιογράφου, καΐ ύπέπεσεν
εις το ελάττωμα τοϋ «έφ' ηδονή και διαγωγή των έντυγ-
χανόντων ποικίλλειν την γραφήν», όπερ μάλιστα κατακρίνει
ο ιοιος.
Δυστυχώς δμως ό Πλούταρχος άπέμεινεν ή κυριώδης
πηγή περί τοϋ Δημητρίου, εξ ής μετ' έπιπολαιότητος άν-
τλήσαντες νεώτεροι ιστοριογράφοι, παρέστησαν τά κατ' αυ-
τόν λίαν άτοπα και μεμακρυσμένα άπό της αληθείας, μή
διαγνόντες επακριβώς δτι ό αρχαίος ούτος συγγραφεύς αν-
τιστοιχεί τά πολλά προς τους σημερινούς χαριτογράφους
και άνεκδοτογράφους τών εφημερίδων, τους ψυχαγωγικώς
και εική γράφοντας προς ήμερησίαν κατανάλωσιν εγώ άμ-
φιβάλλο) σφόδρα, αν ό φόρτος τών ελαττωμάτων, άτινα
έπέθηκαν έπι τοϋ Δημητρίου οι προειρημένοι, είναι δίκαιον
να έπικάθηται σύμπας έπι τών ώμων αύτοϋ- - διότι έκ
τών πραγμάτων και τών έργων αύτοϋ αποδεικνύεται ού
μόνον στρατηγικός και πολεμικός άνήρ εξαίρετος, άλλα
μάλιστα οξυδερκής και σώφρων πολιτικός, διανοούμενος
και πράττων, παρά τον επικρατούντα τότε συμφυρμόν, τά
άριστα καΐ φιλανθρωπότατα.
Ότι άρα και τήν πολιτείαν τών Δημητριέων και Μα-
γνήτων κατέστησεν αυτός, θεωρό) βέβαιον καΐ διαβλέπω
τούτο εν τοις περισο)θεΐσι περί αυτών ουδέ ήτο δυνατόν
νά συμβή άλλως- διότι, άφ' ού τοσοϋτον επιμελώς έφρόντισεν
ό Δημήτριος περί τοϋ εξωτερικού ενδύματος της επωνύμου
αύτοϋ, δαπανήσας καΐ (ΐέγα χρηματικόν ποσόν προς περι-
βολήν αυτής διά τειχών, υπολογιζόμενων ε'ις μήκος δώδεκα
περίπου χιλιομέτρων3, θά έμερίμνησε και περί τής ψυχής
και τοϋ εσωτερικού βίου αυτής, ϊνα καταστήση το δημιούρ-
γημα αύτοϋ βιώσιμον, δπερ και κατώρθωσε- διότι έπι πολ-
λούς αιώνας και ή πόλις διετηρήθη καΐ το πολίτευμα αυ-
τής, τούτο μέν μέχρι τών εσχάτων 'Ρωμαϊκών αυτοκρατο-
ρικών χρόνων, εκείνη δέ παρά τάς διηνεκείς καΐ μακρο-
χρόνιους συλήσεις εμφανής μέχρι σήμερον.
Και τήν μέν κατάστασιν τής Δημητριέων και Μαγνη-
τών πολιτείας θέλω δημοσιεύσει άλλαχοϋ, ή έν παραρτή-
ή Ευθύς αρχόμενος της διηγήσεως τοΰ βίου τοΰ Δημητρίου έν
κεφ. α'.
'-') Καί ό Μέγας Αλέξανδρος διεβλήθη, ως γνωστόν, σφόδρα,
προεξαρχόντων τών κρατούντων τοΰ καλάμου Αθηναίων επίσης.
3) Βλ. ά'νω σελ. 89 καί σημ. 6' επειδή το πάχος τών τειχών είναι
τριών μέτρων ως έγγιστα, το δέ ΰψος θά ήτο ούχ! κατώτερον τών
πέντε, ή δλη τειχοδομία συμποσοΰται εις ήμιλαξεΰτου ογκώδους λι-
θοδομίας κυβικά μέτρα εκατόν όγδοήκοντα χιλιάδας, ων ή έκτέλεσις
σήμερον έπ! ανωμάλου εδάφους απαιτεί δαπάνην είκοσι και επτά
εκατομμυρίων δραχμών τοιοΰτον ποσόν έδαπανήθη υπό τοΰ Δη μη-
τριού εντός δυο το πολΰ ετών, χάριν τών τειχών μόνον κα! τών
πΰργο>ν.
ματι ένθάδε- ή δέ αναγραφή τών τυχών τής πόλεως έχει
κατά τάς άχρι τοϋ νύν γνωστάς πηγάς συντόμως ειπείν
ώδε: έπ! μέν τοϋ Δημητρίου ουδέν4 περί αυτής διέσωσεν
ήμΐν ό τοσαϋτα περιττά γράψας Πλούταρχος, εί μή δτι τφ
283 π. Χρ. ύπεδέχθη έν τοις κόλποις αυτής τά οστά τοϋ
ιδρυτού, κομισθέντα ύπό τοϋ εύσεβοΰς αύτοϋ υίοϋ "Αντιγό-
νου τοϋ Γόνατα έν μεγαλόπρεπε! κηδεία, ην μετά τίνος
άτοπίας χαρακτηρίζει ό Πλούταρχος ώς σχοϋσαν «τραγι-
κήν τίνα κα! θεατρικήν διάθεσιν»• απέθανε δέ ό Δημήτριος
έν Χερρονήσψ άγων το πεντηκοστόν τέταρτον έτος τής ηλι-
κίας αύτοϋ, καθειργμένος εκεί έπ! τριετίαν ύπό τοϋ Σέλευ-
κου- περ! τής θέσεως τοϋ τάφου αύτοϋ έν Δημητριάδι5 ε'ί-
πομέν τίνα άνω έν σελ. 36-88 κα! 60.
Άλλ' έρευνήσαντες ειδικώς προς τούτο κατά τήν πρώ-
την έξάμηνον τοϋ 1915ου έτους εντολή τής Αρχαιολογικής
Εταιρείας, εϋρομεν μέν τινας άξιολογωτάτους τάφους κα!
σημαντικά κτερίσματα έν αύτοϊς έξω τού τρίτου πύργου
(βλ. είκ. 40 το ΙΤ κα! είκ. 97 το Τ-Τ'-Τ"), ούχ! δέ τον
τοϋ Δημητρίου, ουδέ το άναμενόμενον ήρφον αύτοϋ- και ό
άνω έν σελ. Γ)7-60 κα! είκ. 74- 75• 78- 79 μνημονευό-
μενος τύμβος, δοκιμασθείς ένιαχοϋ δι' ανασκαφών, άπέ-
δωκεν εις βάθος τριών μέτρων φορητού χώματος πτωχούς
τάφους κα! το φυσικόν έδαφος ύπ' αυτούς, ούχ! δέ τον
τοϋ Δημητρίου. Τούτων ένεκα ύποπτεύω δτι ό τάφος τοΰ
κτιστού τής πόλεοις έποιήθη κατ' έξαίρεσιν εϋλογον εντός
αυτής, έν τινι περιόπτω κα! σπουδαίω σημείω- προς τοϋτο
πρώτον μέν έδοκίμασα τους έσω τοϋ περιβόλου τών τειχών
τρεις μυθολογουμένους τύμβους, περ! ών βλ. τά προειρη-
μένα έν σελ. 32 και κάτω τάς είκ. 109 και 110, νομίσας
δτι ήδύναντο νά σχηματισθώσιν επίτηδες και ελλείψει χώ-
ματος έκ τής λατύπης τών εξαγομένων λίθων έκ τών πα-
ρακειμένων λιθοτομιών άλλ' ενωρίς εΐδον έν δυσΐ τούτο>ν
δτι όντως κα! αυτόχρημα λατύπη κα! απορρίμματα συνε-
σωρεύθησαν έκεϊ κατά τήν συνήθειαν τών αρχαίων λατό-
μων, ουδείς δέ ήδύνατο νά ύπόκηται τάφος- διό αναζητώ
ήδη τόν τάφον τοϋ βασιλέως έπ! έτερων χαρακτηριστικών
σημείων ένδον τής Δημητριάδος, θέλω δέ ανακοινώσει τά
αποτελέσματα τών ερευνών τούτων έν καιρώ.
Οι δέ διάδοχοι τοϋ Δημητρίου έσχον βεβαίως τήν Δη-
μητριάδα σπουδαίο ν όρμητήριον, οίον καί αυτός ούτος-
άλλ' ουδέν διαρρήδην έν λεπτόμερείαις είναι παραδεδομέ-
νον περί αυτής μέχρι τής εισόδου τών Έωμαίων εις τά
Μακεδόνικα καί Ελληνικά έν γένει πράγματα. Δέον δέ
καθ'δλον το άπό τοϋ έτους 294-168 π. Χρ. χρονικον διά-
στημα, πλην μικρών τίνων διακυμάνσεων κατά το 197-196
κα! 192-191, νά θεωρώμεν τήν Μαγνησίαν ώς τμήμα τής
Μακεδονίας, είδος τι ελευθέρου κράτους, προσηρτημένου
αυτή, αλλά διατηροϋντος τήν έαυτοϋ αύτοτέλειαν, περίπου
ώς έχει σήμερον ή Βαυαρία προς τήν Γερμανικήν αύτοκρα-
τορίαν διό έν τή συνθήκη τοϋ Αντιγόνου,; δέν κατονομά-
ζονται οι Μαγνήτες σύμμαχοι τών Μακεδόνων, ώς οι θεσ-
') Ό ΪΥθάποίι έν Ατίιβπ. Μΐίί. 1905 241 θεωρεί τήν Δημη-
τριάδα ως όρμητήριον τοΰ Αντιγόνου κατά τοΰ Λυσιμάχου τω 2Κ<>-
285 π. Χρ., άλλ' οΰδεμίαν πηγήν αναφέρει• είκαστικώς δυνάμεθα νά
θεωρήσωμεν αυτήν όρμητήριον καθ" δλον το διάστημα τών κατά τοΰ
Λυσιμάχου, Πυρρού, Θηβαίων κλπ. επιχειρήσεων τοΰ Δημητρίου καί
τοΰ υίοΰ αΰτοΰ Αντιγόνου" πρβ. Πλοντ. βίω Δημητρ. μ'.
•') Πώς δύναται νά ύπονοηθη ό τάφος ούτος λέγει ορθώς ό
ΡΓθάποΙι έ'. ά. σημ. 2- ίσως ό τοσοϋτον φιλοπάτωρ Αντίγονος κα-
θιέριοσεν έκτοτε τιμάς τινας τω Δημητρίφ ώς κτίστη- πρβ. τά έν
σελ. 93 σημ. Γ) λεχθέντα.
') ΙΙολνβ. Δ' 9 3-4 «έτι γάρ ένορκος έμενε πάσιν ή γεγενημένη
συμμαχία δι' Αντιγόνου κατά τους Κλεομενικοί'ς καιρούς»- ήτοι
ΐσχυεν ή συνθήκη εκείνη και μέχρι τοϋ 220 π. Χρ..