Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (2.1983)

OSTATNIE FORUM CESARSKIE

65

Rozległe założenie zamkowe zajęło blok ograniczony od północy Pauli-
-Kirche Str., a od południa ulicą Am Berliner Tor (obecnie ul. Czerwo-
nej Armii). Oś tego założenia przebiega równolegle do osi sąsiedniego
założenia teatralnego. Kompleks gmachów Ziemstwa i Dyrekcji Poczty
wzniesiono przy południowej pierzei ulicy Am Berliner Tor, dopełniając,
dzięki jednolitemu opracowaniu stylistycznemu, założenie zamkowe od
południa. Gmach Komisji Osadniczej stanął natomiast przy północnej
pierzei Paułi-Kirche-Str., zamykając założenie zamkowe od północy
W rozmieszczeniu gmachów Cesarskiego Forum zerwał Stubben
z wcześniejszą — zastosowaną w Wiedniu, ale również w planie Stüb-
bena dla Kolonii — zasadą sytuowania gmachów reprezentacyjnych na
osi prostopadłej do obwodnicy26. Na takiej osi umieścił jedynie gmach
Akademii. Fasada Akademii stanowi tym sposobem optyczne zamknięcie
ulicy Sw. Marcina (obecnie ul. Czerwonej Armii). Fasady pozostałych
gmachów zwrócił Stübben ku ulicom promienistym — Am Berliner Tor
i Pauli-Kirche-Str. — pozwalając biec obwodnicom, zarówno głównej
(Königsring), jak i ulicy wałowej (Ober-Wall-Str.), wzdłuż elewacji bocz-
nych. W ten sposób uzyskał szereg przechodzących jedno w drugie
wnętrz urbanistycznych, podporządkowanych formalnie i treściowo trzem
gmachom: Zamkowi, Akademii i Teatrowi.
Szeroki odcinek ulicy Am Berliner Tor tworzy wraz z dziedzińcem
paradnym Zamku reprezentacyjny, architektoniczny, utrzymany w ro-
mańskim stylu plac zamkowy. Przed nawiązującą do stylu „niemieckiego
renesansu” fasadą Akademii powstał używany do manifestacji patrio-
tycznych plac z pomnikiem Bismarcka 27. Plac ten łączy się z rozległym
założeniem parkowym, podporządkowanym portykowej fasadzie klasy-
eystycznego Teatru.

wierzchni działki pozostawionej dla podwórzy i dziedzińców. Obszar po zewnętrz-
nej stronie ob-wodnicy, na pd. ad ulicy Am Berliner Tar, między linią kolejową
a promenadami, zająć mogły budynki trójikondygnacyjne, nie przekraczające 15 m
wysokości i zajmujące 'nie więcej niż 60% działki. Tereny przed przeznaczonymi
do zburzenia bramami Berlińską i Królewską oraz Rycerską — zawarte w Obrębie
ulic wytyczonych sikrajem umocnień ziemnych dawnych fortyfikacji — przewi-
dziano pod piętrową zabudowę willową, gdzie budynek mógł zająć najwyżej 55%
działki Bor. Zmtralblatt der Bau Verwaltung, 1904, s. ®06.
28 Bor. piany rozbudowy Wiednia i Kolonii oraz imiytoh rozwiązań obwodnic
repr. w: J. Stübben, Der Städtebau, loc. cdt., paäsim.
27 Pomnik Bismarcka ustawiono na przedpolu Bramy Berlińskiej w paździer-
niku 190.3 troku. Bo rozpoczęciu budowy Akademii, w roku 1907, przesunięto go
nieco na pd. skraj nowo rozplanowanego placu przed Akademią. Por. Aus dem
Bosener Lande, 1019, si 168.

-S Artium Quaestiones U