DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Gołąb, Maria: "Sonata Słońca" M. K. Ciurlionisa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27012#0099
Maria Gołą»
SONATA SŁOŃCA M. K. CIURLIONISA
J. Mukarowsky za istotny czynnik rozwoju każdej dyscypliny twór-
czości uznawał zapożyczenie się jej u innych dyscyplin; poprzez próby
takich zapożyczeń sztuka uświadamia sobie specyficzny charakter swego
materiału, sprawdza swoje możliwości produkowania sensu 1.
Malarskie cykle sonat M. K. Ciurlionisa, powstałe między 1907 a 1909
rokiem, są obrazami, w których problem sygnalizowany przez Mufca-
fowsky’ego pojawia się z całą mocą. Dzieła te, powstałe w kręgu mo-
dernistycznej estetyki correspondance des arts, są wyjątkową realizacją
postulatu „umuzycznienia” malarstwa, realizacją wynikającą nade wszy-
stko z dwojakiego wykształcenia artysty, który był malarzem i kompo-
zytorem jednocześnie. Już pierwszym ogląd wybranej grupy obrazów, któ-
rych jednoczącą cechą jest. tytuł, będący nazwą formy’ muzycznej, oraz
zamierzona czteroczęściowość każdego cyklu2, podporządkowana regu-
łom budowy klasycznej sonaty muzycznej, uświadamia, iż zamierzeniem
artysty było takie zorganizowanie cyklów, by ich „muzyczność” zasa-
dzała się na struktura]ny-ch analogiach z formą sonaty muzycznej.
Analiza wybranego cyklu — Sonaty Słońca — ustalająca zasady kore-
lacji między systemem muzycznym a przekazem plastycznym, stanie się
bazą dla interpretacji, która dążyć będzie do określenia sensu dzieła, do
wskazania miejsca, jakie zajmowało ono w kontekście ówczesnej sztuki3.
1 J, Mukafowsky. Wśród znaków i struktur. Warszawa 1976. ze wwtępu
J. Sławińskiego, s. '15.
2 Podaję za: V. Lemdsbergis, Tvoréestvo Ciurlionisa. Leningrad 1975,
s. 15.
5 Dotychczasowe badania miaflanstwa <M. K. Ciurlioniiisa wskazują na jego otwar-
tość interpretaicyjną. Twórczość tę umieszczano w kręgu malarstwa syimlbolisty.cz-
nego (A. Ben o is, M. K. Ciurlionis. Rieć, 1912, nr 39; ,W.. Cudovskij, M. K.
Ciurlionis. Aippollon, 1914, mr 3; W. Ivanov, Ciurlionis i problema sintesa is-
knusstv. Appoion, 19Ì14, nr 3) bądź też przyznawano jej prawo antycypowania tna-
SONATA SŁOŃCA M. K. CIURLIONISA
J. Mukarowsky za istotny czynnik rozwoju każdej dyscypliny twór-
czości uznawał zapożyczenie się jej u innych dyscyplin; poprzez próby
takich zapożyczeń sztuka uświadamia sobie specyficzny charakter swego
materiału, sprawdza swoje możliwości produkowania sensu 1.
Malarskie cykle sonat M. K. Ciurlionisa, powstałe między 1907 a 1909
rokiem, są obrazami, w których problem sygnalizowany przez Mufca-
fowsky’ego pojawia się z całą mocą. Dzieła te, powstałe w kręgu mo-
dernistycznej estetyki correspondance des arts, są wyjątkową realizacją
postulatu „umuzycznienia” malarstwa, realizacją wynikającą nade wszy-
stko z dwojakiego wykształcenia artysty, który był malarzem i kompo-
zytorem jednocześnie. Już pierwszym ogląd wybranej grupy obrazów, któ-
rych jednoczącą cechą jest. tytuł, będący nazwą formy’ muzycznej, oraz
zamierzona czteroczęściowość każdego cyklu2, podporządkowana regu-
łom budowy klasycznej sonaty muzycznej, uświadamia, iż zamierzeniem
artysty było takie zorganizowanie cyklów, by ich „muzyczność” zasa-
dzała się na struktura]ny-ch analogiach z formą sonaty muzycznej.
Analiza wybranego cyklu — Sonaty Słońca — ustalająca zasady kore-
lacji między systemem muzycznym a przekazem plastycznym, stanie się
bazą dla interpretacji, która dążyć będzie do określenia sensu dzieła, do
wskazania miejsca, jakie zajmowało ono w kontekście ówczesnej sztuki3.
1 J, Mukafowsky. Wśród znaków i struktur. Warszawa 1976. ze wwtępu
J. Sławińskiego, s. '15.
2 Podaję za: V. Lemdsbergis, Tvoréestvo Ciurlionisa. Leningrad 1975,
s. 15.
5 Dotychczasowe badania miaflanstwa <M. K. Ciurlioniiisa wskazują na jego otwar-
tość interpretaicyjną. Twórczość tę umieszczano w kręgu malarstwa syimlbolisty.cz-
nego (A. Ben o is, M. K. Ciurlionis. Rieć, 1912, nr 39; ,W.. Cudovskij, M. K.
Ciurlionis. Aippollon, 1914, mr 3; W. Ivanov, Ciurlionis i problema sintesa is-
knusstv. Appoion, 19Ì14, nr 3) bądź też przyznawano jej prawo antycypowania tna-