DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Turowski, Andrzej: Muzea Kultury Artystycznej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27012#0119
Andrzej Turowski
MUZEA KULTURY ARTYSTYCZNEJ
Z punktu widzenia społecznych badań nad sztuką istotne jest obser-
wowanie funkcjonowania instytucji artystycznych wewnątrz nurtów
sztuki, a nie jedynie jako kontekstu działalności twórczej. Obok wysta-
wy — muzeum jest tą instytucją, której dynamika zdolna jest integro-
wać sferę kultury wizualnej i poetyki obrazowej. Szczególne losy nurtu
konstruktywistycznego, jego miejsca historycznego, problematyki spo-
łecznej i formułowanego programu artystycznego — mogą być dla XX
wieku modelowym przykładem rozległości obszaru, w którym rządzi jed-
norodna zasada strukturaiizująca dzieła sztuki oraz instytucje artystycz-
ne. Historia muzeum konstruktywistycznego jest wewnętrznym składni-
kiem historii tego nurtu, który w sposób zasadniczy zmienił nie tylko
pojęcie obrazu, lecz i role społeczne twórcy i widza, tak jasno widocz-
ne właśnie w perspektywie nowych zadań stawianych przed muzeum.
W 1918 roku w Rosji porewolucyjnej w ramach Ludowego Komisa-
riatu Oświaty (Narodnyj Komisariat Proswesćenja — Narkompros) ist-
niały odrębne Oddziały Sztuk Przedstawiających (Izobrazitel’nych Is-
kusstw — IZO) oraz Muzeów i Ochrony Zabytków (Muzeja i Ochrany
Stariny). Program oddziału muzealnego nie zakładał jednak bezpośred-
niej i całkowitej reorganizacji dotychczasowego muzealnictwa — Okre-
ślając jako cel swojej działalności bieżące zabezpieczenie dotychczaso-
wych zbiorów oraz państwową ochronę dotąd prywatnych kolekcji dzieł
sztuki. Natomiast oddziałem inicjującym głębokie zmiany w strukturze
i celach placówek muzealnych był przede wszystkim Oddział Sztuk
Przedstawiających — IZO. Kolegia Artystyczne tego Oddziału były jego
„organem kierującym i inicjującym” i zawsze stawiały przed sobą, choć
rozumiały to w sposób swoisty, jako pierwszoplanowe zadanie „ochro-
nę sztuki przeszłej, obecnej i przyszłej” 1. W strukturze Oddziału istniał
'Por.: S. D y m ś Le - To 1st a j a, Ćetyre mesjaca roboty, Vestnik Żizni, UH fi,
nr l, a. 72; Otcët o dejatel’nosti Otdela IzobrcuziteVnych Iskwsstv Narkomprosa,.
MUZEA KULTURY ARTYSTYCZNEJ
Z punktu widzenia społecznych badań nad sztuką istotne jest obser-
wowanie funkcjonowania instytucji artystycznych wewnątrz nurtów
sztuki, a nie jedynie jako kontekstu działalności twórczej. Obok wysta-
wy — muzeum jest tą instytucją, której dynamika zdolna jest integro-
wać sferę kultury wizualnej i poetyki obrazowej. Szczególne losy nurtu
konstruktywistycznego, jego miejsca historycznego, problematyki spo-
łecznej i formułowanego programu artystycznego — mogą być dla XX
wieku modelowym przykładem rozległości obszaru, w którym rządzi jed-
norodna zasada strukturaiizująca dzieła sztuki oraz instytucje artystycz-
ne. Historia muzeum konstruktywistycznego jest wewnętrznym składni-
kiem historii tego nurtu, który w sposób zasadniczy zmienił nie tylko
pojęcie obrazu, lecz i role społeczne twórcy i widza, tak jasno widocz-
ne właśnie w perspektywie nowych zadań stawianych przed muzeum.
W 1918 roku w Rosji porewolucyjnej w ramach Ludowego Komisa-
riatu Oświaty (Narodnyj Komisariat Proswesćenja — Narkompros) ist-
niały odrębne Oddziały Sztuk Przedstawiających (Izobrazitel’nych Is-
kusstw — IZO) oraz Muzeów i Ochrony Zabytków (Muzeja i Ochrany
Stariny). Program oddziału muzealnego nie zakładał jednak bezpośred-
niej i całkowitej reorganizacji dotychczasowego muzealnictwa — Okre-
ślając jako cel swojej działalności bieżące zabezpieczenie dotychczaso-
wych zbiorów oraz państwową ochronę dotąd prywatnych kolekcji dzieł
sztuki. Natomiast oddziałem inicjującym głębokie zmiany w strukturze
i celach placówek muzealnych był przede wszystkim Oddział Sztuk
Przedstawiających — IZO. Kolegia Artystyczne tego Oddziału były jego
„organem kierującym i inicjującym” i zawsze stawiały przed sobą, choć
rozumiały to w sposób swoisty, jako pierwszoplanowe zadanie „ochro-
nę sztuki przeszłej, obecnej i przyszłej” 1. W strukturze Oddziału istniał
'Por.: S. D y m ś Le - To 1st a j a, Ćetyre mesjaca roboty, Vestnik Żizni, UH fi,
nr l, a. 72; Otcët o dejatel’nosti Otdela IzobrcuziteVnych Iskwsstv Narkomprosa,.