Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (4.1990)

132

RECENZJE I OMÓWIENIA

mt

we, rozpoznające i widzenie formalne, postrzegające wspomagają się nawzajem, w celu osiągnięcia
wyższego oglądu, który przekracza ... praktyczne doświadczenia wizualne dotyczące porządku i
zespołu znaczeń (...) Właściwa zawartość obrazu widziana jest nie w ‘symbolicznej wartości’ jako
powszechniku podstawowym (...), lecz bardziej (...) w obrazie jako propozycji wizualnej, która,
ażeby wyrazić oczywistość oglądową i tylko oglądowi dostępną, przekracza wszystkie nagroma-
dzone oczekiwania wizualne, jak również wszystkie przekazane językowo wyobrażenia danego
wydarzenia”.

Widzenie rozpoznające związane jest z układem scenicznym obrazu, który Imdahl określa
również mianem choreografii. Układ sceniczny konstytuuje projekcja obrazu. Projekcja i cho-
reografia to sposoby kształtowania idealnego świata zewnętrznego. Są one elementami kontyn-
gencyjnymi, a więc warunkowymi; wyrażają określony moment sceniczny dziejący się w obra-
zie, są więc elementami kształtującymi to, co w obrazie odbywa się w danej właśnie chwili.

Widzenie postrzegające nie doświadcza obrazu jako przestrzeni malarskiej, ale jako pola
obrazu. Tym, co je formułuje w tak a nie inaczej określony sposób, jest kompozycja planime-
tryczna. Pole obrazowe tworzy w niej związki rządzące się swoimi prawami i ewidentne same
przez się: a więc relacje kierunków, w zależności od kierunków; linii, w zależności od linii; barwy
w zależności od barw; w ten sposób powstaje niezmienna formalna struktura całości, której
odpowiada widzenie formalne, postrzegające. Skierowane jest ono na owe rządzące się swoim
prawami i oczywiste same przez się związki. Widzenie to i E
nych, kontyngentnych, albowiemtylko przez nie może się =-

, • CO

,,System linii pola — częsciowo jako kontury realne, częscn — r-
towości przedstawienia. Wydobycie ich oznacza zaprezent< -
gającego, a nie tylko rozpoznającego. System linii pola v E" w r
podporządkowują wzajemnie figuralne albo przedmiotowc E~
samodzielnego, przykładowo tworu z linii roszczącego so =_
ważności. System linii poła nie jest żadnym obrazem abstrs -
nym dziełem, wytworem bez porządku. System linii pola i -
swoje tematyczne odniesienie do (danej) sceny. Jest to (.. E-
której odniesione są figury, działania i przedmioty sceny i E_
doprowadzając do jedności znaczenia i oglądu”.

W obrazie istnieją więc obok siebie i nakładają się ni -
ność kontyngentna warunkowa, związana z systemem pro E-
kontyngentna, absolutna, określona przez Imdahla mian E-
z kompozycją planimetryczną i systemem porządku wyższ -
przez jednoczesny odbiór tego, co relatywne, a więc akcji, i b -

Wartości rełatywne i niezmienne współdziałają nawzajem, =-
propozycję wizualną, łączącą w sobie to, co aktualne i tc E_
w strukturę obrazu powoduje zachwianie się prowidencjonal E
kompozycja planimetryczna. Dlatego też jednym z powti -
prezentowanie kompozycji planimetrycznych właściwych
nastąpiła ingerencja, a więc zmiana formatu, przesunięcie \ E_
wówczas naruszenie układu ikonograficznego, czy normy il E
muje się ikonografia, choć zmienia się radykalnie siła wy E
jakość ikoniczna obrazu albo też obraz zostaje jej zupełnie ="

Rozróżnienia te ujawniane w ciągłej konfrontacji z ql=_
określić Imdahlowi kilka podstawowych cech ikonicznych E_

Obrazy Giotta to fenomeny nieprzekładalne na żadenj E
są ściśle związane z elementami kompozycji. W obrazie is E
będąca jednakże jego ilustracją. W cyklu nialowideł możn =.
w jednoczesnym oglądzie istnieje to, co było przedtem, tó E_
działo potem. W takim wypadku jakość ikoniczna koncen E

03

sz

O

c

o

O

o

O

oÓ

D

O

O

O

E E

= O