ROSJA I AMERYKA; AWANGARDA I MODERNIZM

155

wspomina Eastman, reportaże Reeda, które otrzymywał, stały się bezpo-
średnim powodem powołania nowego miesięcznika, „The Liberator”; tak
„gorący” materiał - jak twierdzi - musiał być gdzieś publikowany6.
Amerykańska prasa lewicowa przeprowadziła też bardziej zorganizo-
wane kampanie, jak np. kampanię przeciwko zachodniej interwencji w
Rosji, czy na rzecz dyplomatycznego uznania przez administrację amery-
kańską Rosji Radzieckiej. Takie pisma, jak wspomniany „The Liberator”
(1918-1924) czy późniejsze „The New Masses” (1926-1948), związane z
lewicującymi intelektualistami (to drugie zmieniło w latach trzydziestych
swój charakter), czy bardziej „oficjalne”, gdyż powiązane z politycznymi
instytucjami lewicy, jak „Soviet Russia” (1919-1922), czy „The Soviet
Russia Pictorial” (1923-1924), następnie „The Worker’s Monthly” (1924-
1927), należały w latach dwudziestych do czołówki prasy amerykańskiej
zainteresowanej Rosją, rewolucją, zachodzącymi tam przemianami poli-
tycznymi i kulturowymi, międzynarodową polityką młodego państwa ra-
dzieckiego oraz jej amerykańskimi reperkusjami.
Pytanie, jakie w tym miejscu pragnę postawić, dotyczy obecności ra-
dzieckiej sztuki, przede wszystkim awangardy, w prasie amerykańskiej
lewicy. Łatwo zauważyć, iż w przeciwieństwie do radzieckiej literatury
(np. twórczości I. Babla i B. Pilniaka) oraz rewolucyjnego teatru (W. Me-
yerholda), zainteresowanie tych pism radziecką sztuką wizualną, awan-
gardą zwłaszcza, było niewielkie. Materiały na ten temat należały w
gruncie rzeczy do wyjątków i pojawiały się trochę jakby na marginesie.
Na przykład, w jednym z pierwszych numerów cytowanego już „Liberato-
ra” Floyd Dell opublikował artykuł zatytułowany Art under Bolsheviks, w
którym wspomina o rodzącej się nowej organizacji życia artystycznego,
opiece nad zabytkami, nacjonalizacji kolekcji i dostępności tzw. szerokiej
publiczności do wybitnych zbiorów prywatnych, a także o roli państwa ja-
ko mecenasa nowoczesnej sztuki oraz o powoływanych i kierowanych
przez samych artystów instytucjach państwowych7. W momencie jednak,
gdy zaczyna referować szczegóły, w przypadku sztuk wizualnych wymie-
nione zostają nazwiska trzech zaledwie artystów awangardowych (Tatli-
na, Udalcowej, Viesnina), bez jakiejkolwiek próby opisu ich twórczości.
Postawa ta wydaje się bardzo typowa dla lewicowej prasy amerykań-
skiej. Wyraża ją w sposób bardzo charakterystyczny w tym kontekście
wypowiedź anonimowego, bezpośredniego obserwatora wydarzeń w Rosji,
który zapytany o sztukę radziecką odpowiada, że nie czuje się kompeten-
tny w tej kwestii, aczkolwiek potwierdza dużą popularność „nowej sztu-

6 M. Eastman, Love and Revolution, op.cit., s. 70; J. Reed, Red Russia. The Triumph
of the Bolsheviki, ,,The Liberator”, No 1, March 1918 (patrz następne numery).
7 F. Dell, Art under Bolsheviks, „The Liberator”, Vol. 2, No 6, June 1919.