DOI Heft:
Omówienia i recenzje
DOI Artikel:Jarzewicz, Jarosław: Werner Müller, Grundlagen gotischer Bautechnik: [Rezension]
DOI Artikel:Marciniak, Arkadiusz: Ian Bapty, Tim Yates (eds.), Archaeology after structuralism: [Rezension]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28098#0274
272
OMÓWIENIA I RECENZJE
uzupełniają. Pojawiające się roszczenia do nadrzędności własnej metody byłyby
sprzeczne z tezą Webera i Hessa przytaczaną przez autora z aprobatą w końco-
wej części książki (s. 273): „Konstrukcja polega na ogólnych prawach statyki
i właściwościach użytego materiału. Jest zależna od napięć, jakim poddany jest
dany element i jego połączenie z innymi elementami. Jest domeną racjonalnego
rozumowania. Natomiast formowanie podlega uwarunkowaniom estetycznym,
celom kształtującym w ramach woli wyrazu (Ausdruckwille). Ma swoje źródło
w świecie fantazji, ze swojej istoty ukierunkowane jest na unaocznianie. Wza-
jemne przenikanie się obydwu dziedzin pozwala czynnikowi konstrukcyjnemu
i formalnemu stać się kształtem, który może być doświadczany przez odbiorcę
w świecie rzeczywistym”.
Jarosław Jarzewicz
Ian Bapty, Tim Yates (eds.), Archaeology after Structuralism. Post-Structura-
lism and the Practice of Archaeology. London: Routledge 1990.
Tom studiów pod redakcją lana Bapty i Tima Yatesa powstał jako rezultat kon-
ferencji pt. Discipline-Discourse-Power: The Cambridge Seminar on Post-Structu-
ralism and Archaeology, która odbyła się w Instytucie Archeologii Uniwersytetu
w Cambridge na przełomie czerwca i lipca 1988 roku. Miejsce, w którym odbyło
się to spotkanie, nie jest przypadkowe. Cambridge od lat jest przodującym ośrod-
kiem badań nad teorią archeologiczną. Debata dotycząca podstaw teoretycznych
archeologii właśnie tutaj jest najbardziej ożywiona i efektywna poznawczo, stąd
wywodzą się - jak dowodzi zestaw autorów niniejszego opracowania - najważ-
niejsi przedstawiciele z tego obszaru badań nad przeszłością człowieka.
Konferencja, której efektem jest omawiana książka, odbyła się po około dzie-
sięciu latach, jakie minęły od czasu, kiedy archeologia symboliczna i struktural-
na rzuciły wyzwanie dotychczasowym paradygmatom badawczym, głównie fun-
kcjonalizmowi. W pewnym zakresie praca ta stanowi próbę podsumowania
dokonań kierunku badawczego, określanego wspólnym mianem archeologii post-
procesualnej. Jest też zarazem prezentacją problematyki badawczej zapropono-
wanej przez poststrukturalizm w humanistyce w odniesieniu do badań nad pra-
dziejami.
Część pierwsza pracy poświęcona jest omówieniu niektórych zagadnień będą-
cych przedmiotem zainteresowania poststrukturalizmu, jako kierunku ba-
dawczego we współczesnej humanistyce. Dyskutowane są problemy dotyczące:
1) sposobów rozumienia innych, obcych kultur, 2) określenia relacji między języ-
kiem opisowym a jego wartością eksplanacyjną, 3) rozpatrzenia pozycji społecz-
nej badacza oraz wpływu tych uwarunkowań na tworzone przez niego rekonstru-
kcje przeszłości (Gareth Burr), 4) wpływu poglądów Michela Foucault na
archeologię poststrukturalistyczną oraz zestawienie tych poglądów z teorią de-
konstrukcji Jacquesa Derridy (Willy Malley), 5) ideologii, ujmowanej dwojako:
OMÓWIENIA I RECENZJE
uzupełniają. Pojawiające się roszczenia do nadrzędności własnej metody byłyby
sprzeczne z tezą Webera i Hessa przytaczaną przez autora z aprobatą w końco-
wej części książki (s. 273): „Konstrukcja polega na ogólnych prawach statyki
i właściwościach użytego materiału. Jest zależna od napięć, jakim poddany jest
dany element i jego połączenie z innymi elementami. Jest domeną racjonalnego
rozumowania. Natomiast formowanie podlega uwarunkowaniom estetycznym,
celom kształtującym w ramach woli wyrazu (Ausdruckwille). Ma swoje źródło
w świecie fantazji, ze swojej istoty ukierunkowane jest na unaocznianie. Wza-
jemne przenikanie się obydwu dziedzin pozwala czynnikowi konstrukcyjnemu
i formalnemu stać się kształtem, który może być doświadczany przez odbiorcę
w świecie rzeczywistym”.
Jarosław Jarzewicz
Ian Bapty, Tim Yates (eds.), Archaeology after Structuralism. Post-Structura-
lism and the Practice of Archaeology. London: Routledge 1990.
Tom studiów pod redakcją lana Bapty i Tima Yatesa powstał jako rezultat kon-
ferencji pt. Discipline-Discourse-Power: The Cambridge Seminar on Post-Structu-
ralism and Archaeology, która odbyła się w Instytucie Archeologii Uniwersytetu
w Cambridge na przełomie czerwca i lipca 1988 roku. Miejsce, w którym odbyło
się to spotkanie, nie jest przypadkowe. Cambridge od lat jest przodującym ośrod-
kiem badań nad teorią archeologiczną. Debata dotycząca podstaw teoretycznych
archeologii właśnie tutaj jest najbardziej ożywiona i efektywna poznawczo, stąd
wywodzą się - jak dowodzi zestaw autorów niniejszego opracowania - najważ-
niejsi przedstawiciele z tego obszaru badań nad przeszłością człowieka.
Konferencja, której efektem jest omawiana książka, odbyła się po około dzie-
sięciu latach, jakie minęły od czasu, kiedy archeologia symboliczna i struktural-
na rzuciły wyzwanie dotychczasowym paradygmatom badawczym, głównie fun-
kcjonalizmowi. W pewnym zakresie praca ta stanowi próbę podsumowania
dokonań kierunku badawczego, określanego wspólnym mianem archeologii post-
procesualnej. Jest też zarazem prezentacją problematyki badawczej zapropono-
wanej przez poststrukturalizm w humanistyce w odniesieniu do badań nad pra-
dziejami.
Część pierwsza pracy poświęcona jest omówieniu niektórych zagadnień będą-
cych przedmiotem zainteresowania poststrukturalizmu, jako kierunku ba-
dawczego we współczesnej humanistyce. Dyskutowane są problemy dotyczące:
1) sposobów rozumienia innych, obcych kultur, 2) określenia relacji między języ-
kiem opisowym a jego wartością eksplanacyjną, 3) rozpatrzenia pozycji społecz-
nej badacza oraz wpływu tych uwarunkowań na tworzone przez niego rekonstru-
kcje przeszłości (Gareth Burr), 4) wpływu poglądów Michela Foucault na
archeologię poststrukturalistyczną oraz zestawienie tych poglądów z teorią de-
konstrukcji Jacquesa Derridy (Willy Malley), 5) ideologii, ujmowanej dwojako: